Mùa này hoa ban đã rụng hết từ lâu rồi. Núi rừng Mường La xanh ngắt một màu của cây lá và những khoảng đất thâm nâu của biết cơ man nào là nương rẫy. Bà con người Thái Mường La đang mùa trỉa bắp. Sớm thế mà đã có rất nhiều người lúi húi cuốc hốc tra hạt ngô trên lưng núi. Nắng thế mà những hạt ngô vẫn mọc rễ đâm chồi. Người Mường La không còn phải đi bộ đến nương nữa, xe máy đủ loại để nhan nhản dưới chân núi, phủ sơ sài bằng mấy cành lá cây rừng. Xe không cần khoá mà chẳng ai lấy của ai, có người còn cắm nguyên chìa khoá trong ổ rồi lên nương cao xa tít tắp, nhìn lên chỉ thấy bóng người bé tẹo teo. Thị trấn Ít Ong - thủ phủ của huyện Mường La - nhà cửa san sát. Nhà cao tầng y hệt miền xuôi. Tôi cố gắng tìm cái bản sắc riêng có của kiến trúc Tây Bắc tại đây mà không sao thấy được. Cũng nhà ống bám mặt đường để mở cửa hàng cửa hiệu với những cửa kính, cửa cuốn hiện đại. Chợt nghĩ rồi sẽ ra sao khi một ngày kia cái bản sắc truyền thống của dân tộc vùng cao Tây Bắc này sẽ không còn nữa? Ngôi nhà sàn sẽ được thay bằng những nhà ống cao tầng có mái bê tông cốt thép lấp ló bên khe suối… Tôi lững thững đi trong cái ồn ào của phiên chợ sớm. Hàng hoá bà con các bản mang ra bán chủ yếu là những loại rau quả trồng trong vườn nhà và hái được trong rừng. Cá được đánh từ hồ thuỷ điện Sơn La mang lên bán còn tươi rói. Tôi hỏi chị người Thái đang ngồi bán cá, chị nói: Cá hồ nhiều lắm, hôm nay bắt được mấy con bé thôi, có hôm bắt được con to lắm, phải mổ ra bán mãi mới hết.  Tôi không thấy thiếu nữ Thái mặc trang phục dân tộc mình, các cô mặc quần áo y hệt người Kinh. Cái điều mà tôi cảm nhận được về sự khác biệt còn lại đó là tiếng nói và những chiếc Tằng Cẩu trên đầu những bà, những chị mặc váy và áo Cóm. Người cao tuổi thường nghĩ về cội nguồn của mình nhiều hơn lớp trẻ, các bà, các chị vẫn thường xuyên mặc trang phục dân tộc mình. Tôi gắng ghi lại những chân dung các bà, các chị người Thái, để rồi biết đâu sẽ có một ngày đi khắp vùng núi rừng Tây Bắc này mà kiếm chẳng ra một chiếc áo Cóm, một quàng váy đen bó lấy đôi chân người con gái Thái. Và ngay cả những chiếc Tằng Cẩu nghênh nghênh trên đầu kia nữa rồi cũng sẽ mất đi, thay vào đó là những mớ tóc hoe hoe vàng, hoe hoe đỏ như các thiếu phụ dưới xuôi bây giờ đang thịnh hành... Tôi tò mò hỏi một cô gái chừng tuổi đôi mươi ở bản Ten về phong tục của người Thái. Cô thật thà kể cho tôi nghe nhiều chuyện, kể cả chuyện con gái Thái bây giờ ít mặc trang phục dân tộc mình nữa. Cô mới lấy chồng được chừng vài tháng nay. Điều này thì nhìn Tằng Cẩu của cô tôi đã biết. Cô bảo con gái Thái lên sáu tuổi mẹ đã dạy cách thêu thùa, cho đến năm mười sáu, mười bảy tuổi phải một mình lo đủ mười chiếc chăn bông, mười chiếc đệm bằng bông lau, mười chiếc gối và mười chiếc khăn Piêu đủ để đem về nhà chồng. Đó là thứ của hồi môn tối thiểu bắt buộc phải có. Con gái Thái không biết thêu, không biết dệt, không biết lên rừng hái bông lau về làm đệm thì chỉ có ế chồng thôi, cô cười bảo với tôi như thế. Tôi nghĩ về những cô gái vùng xuôi bây giờ cả đời chẳng biết cầm đến cái kim sợi chỉ để đơm cái cúc, thùa cái khuy áo chứ đừng nói đến chuyện thêu dệt. Xã hội công nghiệp nó có cái khác biệt của nó, nhưng đối với cái tập tục truyền đời của bà con dân tộc cũng có cái hay riêng của nó. Tôi hỏi tại sao con gái Thái bây giờ ít thấy mặc Cóm? Cô cười bẽn lẽn nói một cách hóm hỉnh: Tại vì hơn mười năm làm đủ ngần ấy thứ cũng đã đủ mệt lắm rồi, còn phải làm biết bao nhiêu việc khác nữa nên em quên may áo Cóm cho mình. Ấy là cô nói khéo vậy thôi, tôi đã hỏi mấy bà mấy chị ở chợ, họ nói: Lũ trẻ bây giờ chê nóng không mặc, chúng thích mặc áo phông có in hình người, hình chữ tây, chữ tầu hơn mặc Cóm rồi. May mà chúng còn biết mặc váy và khi lấy chồng còn biết lên cái Tằng Cẩu. Các bà nói thế, nhưng tôi tin rằng không hẳn tất cả lớp trẻ bây giờ đều như thế. Ngày trước suối nhiều nước và chưa đục như bây giờ con gái Thái thường ra suối tắm thành đoàn. Con gái cả bản ra tắm khoe những đôi vai và những đôi chân trắng ngần. Khoe những mớ tóc dài như suối. Người Thái có “bí truyền” tự làm lấy nước gội đầu để giữ cho tóc dài, mềm và óng mượt. Suối mùa này cạn. Người ta đua nhau đào đãi vàng ở khắp nơi. Những dòng nước đục ngầu chảy róc rách gom vào con suối nhỏ chưa ngập nổi mắt cá chân. Con gái bản Ten mùa này không còn ra suối tắm gội được nữa. Tất cả chỉ trông vào nguồn nước từ khe núi chảy về. Con đường làng uốn cong, những khóm tre uốn cong ngược ánh nắng chiều hiện lên như tranh vẽ. Cái vẻ đẹp thanh bình của Tây Bắc như dồn nén cả nơi đây. Tôi đi tìm câu hát “Inh Lả ơi! Slao noọng ơi!”, đi tìm người em gái tuổi trăng tròn ngồi thêu khăn Piêu trên bậc thang nhà sàn để được nghe lại câu hát từ thuở xa xưa ấ... Mà sao càng đi càng thấy xa vời! Noọng ơi là dân tộc gì?- Sèn Hoàng Mỹ Lam - cô gái dân tộc Nùng trở lại ấn tượng trong sản phẩm âm nhạc mới có tên lạ tai “Noọng ơi”. ''Noọng ơi'' là một sáng tác của nhạc sĩ trẻ Hoàng Hồng Ngọc - người từng được biết tới với những bài hát cho hoa hậu Hương Giang, Quán quân The Voice Trần Ngọc Ánh...nullQuán quân Sèn Hoàng Mỹ Lam cưỡi motor hát 'Noọng ơi' - VietNamNetvietnamnet.vn › quan-quan-sen-hoang-my-lam-cuoi-motor-hat-noong-oi-5...null Noọng ơi có nghĩa là gì?noọng”, tức “đàn em”. Các đàn chị còn gọi đàn em. mình với tên trìu mến “inh lả”, nghĩa là “út thân. thương”.6 thg 10, 2020null“INH LẢ ƠI, XAO NOỌNG ƠI” “Inh lả... - Tiếng Việt giàu đẹp | Facebookwww.facebook.com › posts › inh-lả-ơi-xao-noọng-ơiinh-lả-ơi-là-một-bài-d...null Inh lả ơi ý nghĩa là gì?Và đàn lớp chị gọi lớp em một cách âu yếm là “inh lả” có nghĩa là út thân thương. Cho nên, lới hát “Inh lả ơi, xao noọng ơi” chính là tiếng lòng tâm tình của các cô gái lớn tuổi sắp đi lấy chồng với lớp cô gái trẻ mới bước vào đời. Các “xao ưởi” dặn dò các “xao noọng”: “... Méng căm ởn thuông bó phí phựa.14 thg 1, 2011nullInh lả ơi, xao noọng ời! - Toquoc.vntoquoc.vn › inh-la-oi-xao-noong-oi-99103569null Inh lả ơi của ai?Bài hát: Inh Lả Ơi Sáng tác: Dân Ca Thái Trình bày: Thanh Huyền.nullInh Lả Ơi (Thu thanh trước 1975) | Official Lyric Video by Hà Nội Vi Vum.youtube.com › watchnull |
