Hướng dẫn gấp giấy Origami

MỤC LỤC BÀI VIẾT

1. Khái quát về Origami

2. Lịch sử Origami Nhật Bản

3. Tác dụng của Origami

4. Một số mẫu Origami đơn giản

Origami là nghệ thuật xếp giấy (hay gấp giấy) có xuất xứ từ Nhật Bản. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về lịch sử hình thành và phát triển của Origami để hiểu hơn về nghệ thuật độc đáo này.

Học cách gấp giấy Origami Nhật Bản

Origami có cách gấp khá đơn giản để biến miếng giấy hình chữ nhật (2 chiều), mà thường là hình vuông, thành những hình phức tạp (3 chiều), không cắt dán trong quá trình gập. Đây cũng chính là xu hướng của gấp giấy Origami hiện đại.

Khác với thông thường, các quy tắc Origami truyền thống của Nhật Bản (bắt đầu từ khoảng triều Edo 1603-1867), lại đơn giản hơn Origami hiện đại: giấy gấp đa dạng có thể là hình tròn, tam giác hay có thể cắt dán trong quá trình gấp.

Từ khi xuất hiện thì Origami đã trở thành một trò, một nét thú vị trong phong tục của người Nhật. Chỉ cần sử dụng những mảnh giấy nhỏ là đã có thể biến hóa thành những hình dạng khác nhau, có thể là một con vật, bông hoa, hay đồ vật nào đó.

Do vật liệu của môn này khá đơn giản nên nó dễ dàng được yêu thích ở bất cứ nơi đâu. Trò chơi này không những phổ biến ở Nhật Bản mà hiện nay có rất nhiều người trên thế giới cũng yêu thích

Hình Origami được biết đến nhiều nhất là hình mà các đứa trẻ đã được cha mẹ hoặc ông bà chúng dạy cho, đó là con hạc (con cò, sếu). Những hình khác gồm có hoa, bướm, cua, và thậm chí những hình dạng khó như là cây thông Giáng Sinh. Origami đặc biệt được các bé gái yêu thích.

Origami Nhật Bản hình con hạc tinh tế, bắt mắt

Lịch sử Origami Nhật Bản:Tiền thân của Origami

Chúng ta biết rất ít về nguồn gốc của Origami. Vài ý kiến cho là Origami có nguồn gốc từ Trung Quốc khoảng 2000 năm trước. Nhưng điều này hầu như không đúng. Quan niệm này được phỏng đoán dựa trên việc cho rằng Origami bắt đầu có ngay sau khi phát minh ra giấy, chẳng có chứng cớ nào xác minh điều này. Giấy của triều Hậu Hán chẳng cho ta thấy chút bóng dáng nào về Origami.

Tiếng Trung Quốc chữ giấy là "zhi", nó là một vật được phát minh ra để viết lên thay cho lụa. Trong phần giải thích nguồn gốc từ giấy- "kami" trong tiếng Nhật, nói rằng giấy đã từng được làm từ gỗ cây bulo, đọc là "kaba" hay vót từ thân tre hoặc các gỗ khác đọc là "kan". Tất cả chúng đều là vật dùng để viết lên. Như vậy hầu như chẳng có tài liệu nào từ thời ấy cho thấy ngoài công dụng để viết lên thì giấy còn có thể dùng để xếp nữa cả.

Những ý kiến khác cho rằng Origami có nguồn gốc từ triều đại Heian của Nhật Bản. Điều này hầu như lại sai một lần nữa. Họ đã tham khảo từ một câu chuyện kể về Abe-no Seimei người đã làm một con chim bằng giấy và biến nó thành một con chim thật, hay từ một câu chuyện khác nói về Fujiwara-no Kiyosuke người đã gửi cho cô bạn gái cũ của mình một con ếch cuộn bằng giấy. Chẳng mấy có lý vì nó chỉ là truyện cổ tích, tuy nhiên cái làm người ta tin đó là những vật kể trên đã được làm ra từ giấy.

Lịch sử Origami Nhật Bản: Người ta tin rằng Origami có nguồn gốc từ triều đại Heian dựa trên những truyền thuyết.

Ở Nhật, họ dùng giấy trong việc gói quà gọi là "tatogami" hay "tato". Ngày nay, họ chủ yếu dùng cách đó gói kimono. Việc này thật sự có từ thời Heian. Nhưng nó không có nghĩa là khởi nguồn của Origami vì người ta chỉ gói giấy thành mỗi hình vuông.

Họ dùng giấy kẻ sọc gọi là "shide" hay "heisoku", và búp bê giấy "hitogata" trong nghi thức của đạo Shinto. Chúng cũng có nguồn gốc cổ xưa.Tuy nhiên, ngày xưa ở Nhật chúng chẳng bao giờ được làm từ giấy cả. Hơn nữa ngay cả ngày nay chúng cũng không nhất thiết phải là búp bê gấp từ giấy.

Chúng ta có thể thấy chẳng có mối quan hệ nào giữa tôn giáo của Nhật Bản và nguồn gốc của Origami cả. Từ giấy trong tiếng Nhật và từ thần đọc cùng âm với nhau, đều là "kami", nhưng trong tiếng Nhật cổ thì cách nhấn âm khác nhau.

Ta dùng từ Origami từ thời Heian của Nhật. Tuy nhiên cách viết khác và nó cũng không thuần túy là chỉ việc gấp giấy. Một Origami là một mảnh giấy hình phong cảnh được vẽ ở một nửa, nửa kia trắng và thường được viết chữ, thơ lên đó. Ở Nhật Bản ngày nay, từ "origami-tsuki" (từ ghép có gốc origami) có nghĩa là xác thực.

Ở Nhật họ không dùng từ Origami để chỉ việc gấp giấy cho đến thời kỳ Showa. Origami được gọi là orisue hay orikata vào thời Edo, và orimono vào cuối thời Edo đầu thời Showa.

Origami cổ điển Nhật Bản

Tư liệu về Origami cổ xưa rõ ràng nhất là bài thơ ngắn của Ihara Saikaku viết năm 1680. Nó có đoạn là: Rosei-ga yume-no cho-wa orisue ( tạm dịch là những con bướm trong giấc mơ của Rosei có lẽ là orisue). Trong đó ông gọi một hình Origami là "Ocho Mecho" ( bướm đực và bướm cái) giống như gọi bằng từ orisue. Người ta dùng kiểu này để gói các chai rượu Sake trong ngày lễ cưới.

Origami cũng nói về một nghi thức của giới Samurai bắt nguồn từ những gia đình như Ogawara, Ise, Imagawa, và những gia đình khác. Ocho Mecho, hay Noshi, đó cũng là một phần trong nghi thức Origami này. Có rất nhiều hình được gấp với nhiều mục đích khác nhau.

Theo cuốn Tsutsumi-no Ki (1764) của Ise Sadatake thì có ý nói nguồn gốc của Origami là từ thời Muromachi.

Những hình Origami quen thuộc hơn gọi là Orizuru và Yakko-san đã mô tả trong ukiyoe hay những đoạn của hình gấp trên kimono từ thế kỷ 18. Thật sự, Yakko-san không sống vào thời kỳ này.Cách gấp này cũng được gọi là Komoso.

Cuốn Ramma zushiki ( 1734) đã dạy gấp hình chiếc thuyền, Sanbo và Origami đã chỉnh sửa nhiều gọi là Tamatebako, ngoài ra Orizuru và komosho đã có sẵn. Chúng ta không biết được là những mẫu này xuất hiện từ khi nào.

Lịch sử Origami Nhật Bản Origami hình chiếc thuyền quen thuộc.

Adachi Kazuyuki và Origami để giải trí của ông là một ngoại lệ thật riêng biệt khi ông ta ghi lại rất nhiều hình Origami trong cuốn "Kayaragusa của ông khỏang năm 1845. Từ kayaragusa của cuốn sách này đôi khi bị đọc nhầm thành kan-no Mado, do sai sót của việc sao chép.

Akisato Rito cho xuất bản cuốn Sembazuru Orikata năm 1797. Từ Sembazurutheo nghĩa đen là một ngàn con hạc nhưng ngày nay nó có nghĩa là hàng tá, và nó có quan hệ với việc xếp Orizuru từ một tờ giấy rời. Đôi khi nó được cho là quyển sách Origami cổ xưa nhất trên thế giới. Nhưng nếu chúng ta không phân biệt hai loại hình origami thì cuốn Tsutsumi-no Ki cổ hơn.

Dựa trên những nguồn tư liệu đã nói trên và các tư liệu khác như Orikata-dehon Chushigura (1800) của một tác giả không biết tên, chúng ta có thể liệt kê ra những đặc trưng của Origami cổ điển Nhật Bản. Họ xếp giấy thành nhiều hình dạng khác nhau bằng việc cắt xén rất nhiều. Họ cũng tính toán nhiều khi gấp, và việc thiết kế phụ thuộc vào loại giấy làm tay whashi của Nhật. Để làm phần có màu, họ phải quét những màu khác nhau lên giấy, hoặc vẽ lên chúng.

Ngày nay, khi Origami đã trở thành một môn nghệ thuật, một nét văn hóa Nhật Bản đặc sắc thì các hình thù, chi tiết và cách tạo Origami cũng tinh tế, phức tạp hơn rất nhiều như hình rồng, phượng, tháp Eiffel.

Những mẫu origami phức tạp có thể dùng lá kim loại mỏng thay vì giấy thường để có thể giảm độ dày của mẫu gập. Origami hiện đại thay đổi rất nhiều, các mẫu thường được gấp khi ướt (gấp ướt) hoặc sử dụng vật liệu ngoài giấy và lá kim loại. Người Nhật xem origami như một phần văn hoá và truyền thống đất nước hơn là một hình thức nghệ thuật.

Một trong số những mẫu origami được biết tới nhiều nhất là hình con hạc. Con hạc là điềm tốt lành trong quan niệm của người Nhật. Truyền thuyết kể rằng ai gấp được 1000 con hạc giấy có thể biến điều ước thành thật. Sau câu chuyện về bé gái Nhật Sadako Sasaki năm 1955, hình ảnh hạc giấy cũng trở thành một biểu tượng của hoà bình.

Đến nay vẫn chưa ai biết chính xác nghệ thuật xếp giấy Origami bắt đầu xuất hiện từ khi nào và ở đâu nhưng chúng ta biết chính xác một điều rằng Origami là một môn nghệ thuật độc đáo đòi hỏi sự khéo léo, óc sáng tạo và cho đến nhiều năm sau, nó vẫn được yêu thích tại đất nước Mặt trời mọc.

3. Tác dụng của Origami

Gấp giấy Origami không đơn thuần chỉ là giải trí, làm đồ trang trí thông thường. Một trong số nguyên nhân giúp nghệ thuật gấp giấy Origami trở thành biểu tượng văn hóa Nhật Bản là bởi gấp giấyOrigami còn có tác dụng như một liệu pháp tâm lý, giúp trấn an tinh thần, mang lại niềm vui và cảm hứng cho con người khi hoàn thành một tác phẩm.

Ngoài ra, việc tạo ra một mẫuOrigami sẽ phải áp dụng rất nhiều quy tắc hình học. Ở một vài nơi trên thế giới còn áp dụng dậyOrigami trong các tiết học mỹ thuật, hình ảnh trực quan. Đặc biệt là ở các lớp mẫu giáo và cấp 1, họcOrigami giúp trẻ tư duy hình ảnh, hình học trực quan, trừu tượng, không gian, các khối 3 chiều, các hình tam giác, hình vuông.... rất có lợi cho sự phát triển tư duy của trẻ.

4. Nghệ thuật gấp giấy Origami có hướng dẫn

Cách 1: Cách gấp origami đơn giản hình phong thư

Cách 2: Cách xếp trái tim bằng giấy hình vuông

Cách 3: Gấp bông hoa

Cách 4: Cách gấp con vật bằng giấy đơn giản- Gấp con bướm

Cách 5: Gấp con chim

Rõ ràng, ngay từ khi ra đời, nghệ thuật gấp giấyOrigami đã chiếm được cảm tình của đông đảo người dân Nhật Bản. Ngày nay,Origami đã trở thành một biểu tượng nghệ thuật, văn hóa đặc sắc của Nhật Bản được đông đảo người dân trên thế giới yêu thích.

Hãy tự tạo cho mình những hìnhOrigami đặc sắc nhé! Thực tập sinh, du học sinh sẽ học hỏi được nhiều hơn những thông tin bạn vừa được biết. Japan.net.vn chúc các bạn thành công!