Axit Nitric là loại axit vô cơ có công thức hóa học là HNO3, chất này thường không màu, bốc khói mạnh khi ở trong không khí có độ ẩm cao. Trong tự nhiên, HNO3 thường được tạo ra từ những đợt sấm chớp, mưa sét và có trong những cơn mưa axit. HNO3 để lâu trong không khí sẽ bị chuyển màu vàng do sự tích tụ của nito oxi; có tính nguy hiểm cao, độc và ăn mòn tốt. Nếu dung dịch có hơn 86% axit nitric thì chúng được gọi là axit nitric bốc khói với khói màu trắng hoặc khói đỏ phụ thuộc vào lượng một lượng nito dioxit. Show
Cấu tạo phân tử HNO3HNO3 có cấu tạo phân tử từ 1 nguyên tử hidro, 3 nguyên tử oxi và 1 nguyên tử nitơ. Trong đó nitơ có số oxi hóa cao nhất +5; hóa trị IV. Cấu tạo phân tử của loại axit này như sau: Cấu tạo phân tử Axit Nitric Tính chất vật lí acid nitricĐể hiểu rõ hơn HNO3, chúng tôi xin cung cấp thông tin chi tiết về tính chất vật lý của hóa chất này như sau: Công thức hóa học HNO3 Khối lượng phân tử 63.012 g · mol −1 Ngoại quan Chất lỏng bốc khói không màu, vàng hoặc đỏ Mùi Vị chát, ngột ngạt Tỷ trọng 1,51 g cm 3 , 1,41 g cm 3 [68% w / w] Độ nóng chảy −42 ° C (−44 ° F; 231 K) Điểm sôi 83 ° C (181 ° F; 356 K) dung dịch 68% sôi ở 121 ° C (250 ° F; 394 K) Độ hòa tan trong nước Hoàn toàn có thể trộn được Áp suất hơi 48 mmHg (20 ° C) Độ axit (p K a ) −1.4 Cơ sở liên hợp Nitrat Chỉ số khúc xạ ( n D ) 1.394 (16,5 ° C) Khoảnh khắc lưỡng cực 2,17 ± 0,02 D Axit HNO3 Tính chất hóa học của axit nitricAxit nitric là một monoaxit mạnh, tính oxi hóa cao với khả năng nitrat hóa nhiều hợp chất vô cơ khác nhau. Sau đây là các tính chất hóa học nổi bật, đặc trưng của hóa chất này:
H3O+ HNO3 + H2O → H3O+ + NO3–
2HNO3 + CuO → Cu(NO3)2 + H2O 2HNO3 + Mg(OH)2 → Mg(NO3)2 + 2H2O 2HNO3 + CaCO3 → Ca(NO3)2 + H2O + CO2
Kim loại + HNO3 đặc → muối nitrat + NO + H2O ( to) Zn + HNO3 → Zn(NO3)2 + NO + H2O Kim loại + HNO3 loãng → muối nitrat + NO + H2O Ca + HNO3 loãng → Ca(NO3)2+ NO + H2O Kim loại + HNO3 loãng lạnh → muối nitrat + H2 Mg(rắn) + 2HNO3 loãng lạnh → Mg(NO3)2 + H2 (khí)
C + 4HNO3 đặc → 4NO2 + 2H2O + CO2 P + 5HNO3 đặc → 5NO2 + H2O + H3PO4 3C + 4HNO3 loãng → 3CO2 + 4NO + 2H2O
FeO + 4HNO3 → Fe(NO3)3 + NO2 + 2H2O FeCO3 + 4HNO3 → Fe(NO3)3 + NO2 + 2H2O + CO2
3H2S + 2HNO3 (>5%) → 3S + 2NO + 4H2O PbS + 8HNO3 đặc → PbSO4 + 8NO2 + 4H2O Ag3PO4 tan trong HNO3 HgS không tác dụng với HNO3.
Điều chế axit nitric (HNO3)Hiện nay tùy vào mục đích, phạm vi sử dụng mà người ta có những phương pháp điều chế HNO3 như sau: Trong phòng thí nghiệmCách 1:Sử dụng muối natri nitrat tác dụng với axit H2SO4 đặc và trăng cất ở nhiệt độ 83 độ C đến khi hỗn hợp còn lại kết chất màu trắng. PTPƯnhư sau: H2SO4 đặc + NaNO3(tinh thể) HNO3+ NaHSO4 HNO3 bốc khói đỏ được thu có thể chuyển thành axit nitric màu trắng Cách 2:Phân hủy nhiệt đồng II nitrat để tạo ra nitơ dioxide và oxi, tiếp tục cho chất bày tác dụng với nước để tạo ra axit HNO3: 2Cu(NO3)2 + 2CuO + 4 NO2 + O2 4 NO2+ O2 + HNO2 +HNO3 Trong công nghiệpĐối với các mục đích sử dụng khác nhau, axit nitric được sản xuất với các nồng độ khác nhau trong khoảng từ 52-68% theo công nghệ Ostwald. Trong đó, axit nitric loãng có thể cô đặc lên 68% với 1 hỗn hợp azeotropic và 32% nước. Nâng cao nồng độ axit bằng cách chưng cất với H2SO4 với vai trò làm chất khử thu lại nước. Quy trình thực hiện được mô tả qua chuỗi phản ứng sau: 4NH3 + 5O2 → 4NO + 6H2O (Pt, 850oC) 2NO + O2 → NO2 4NO2 + O2 + 2H2O → 4HNO3 Điều chế axit nitric Ứng dụng và vai trò của HNO3Axit nitric là hóa chất mạnh, có khả năng tác dụng với nhiều chất khác nên có tính ứng dụng đa dạng. Sau đây là các ứng dụng của loại axit này trong đời sống: Trong phòng thí nghiệm
Trong công nghiệp
Một số ứng dụng của HNO3 Mức độ nguy hiểm của axit nitricThực chất, HNO3 là loại axit vô cùng độc hại, nó gây ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe con người với các mức độ như sau:
Những lưu ý khi sử dụng axit nitricVới những ảnh hưởng tiêu cực đối với sức khỏe con người như trên, khi sử dụng axit nitric bạn cần thực sự cẩn trọng để tránh mang lại các hậu quả, sự cố đáng tiếc xảy ra. Dưới đây là 1 số lưu ý người dùng cần ghi nhớ:
Lưu ý khi sử dụng axit nitric Bảo quản hóa chất đúng cáchNếu bạn đang cần sử dụng hóa chất phục vụ trong phòng thí nghiệm hoặc các mục đích khác như sản xuất công nghiệp thì cần đặc biệt lưu ý các vấn đề về bảo quản HNO3. Chúng có thể tác dụng với rất nhiều loại hợp chất vô cơ, hữu cơ, vì vậy cần:
Sử dụng tank ibc để bảo quản hóa chất Có thể nói, HNO3 là axit vô cùng hữu dụng trong đời sống, tham gia vào quá trình sản xuất nhiều vật liệu, sản phẩm khác nhau nhằm phục vụ mục đích của người dùng. Tuy nhiên cần lưu ý sử dụng cũng như bảo quản hóa chất đúng cách để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Các bạn có thể mua IBC tank của Đình hải Plastic để đựng hóa chất HNO3 dùng trong công nghiệp vừa tiết kiệm chi phí, vừa đỡ tốn diện tích. |