– Lí Thông nói với Thạch Sanh nhằm mục đích cướp lấy công lao về mình. Câu nói thể hiện rõ nhất mục đích ấy là câu: Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hày trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Show
– Lí Thông đã đạt được mục đích nói của mình, vì sau khi nghe Lí Thông nói, Thạch Sanh đã vội vàng từ giã mẹ con hắn để ra đi. – Lí Thông đã thực hiện mục đích của mình bằng lời nói. – Việc làm của Lí Thông có thể coi là một hành động, vì nó là một việc làm có mục đích. II. Một số kiểu hành động nói thường gặpCâu 1: Lời nói của Lí thông gồm có bốn câu: Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hày trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. – Câu “Con trăn ấy … đã lâu” nhằm mục đích thông báo. – Câu “Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết” nhằm mục đích đe dọa. – Câu “Thôi … trốn ngay đi” nhằm mục đích khuyên. – Câu “Có … lo liệu” nhằm mục đích hứa hẹn. Câu 2: – Hành động hỏi và mục đích để hỏi: “Vậy … ở đâu?” – Hành động trình bày và mục đích thông báo “Con sẽ … Đoài“. – Hành động hỏi và mục đích là van xin “U nhất định … u? U không … u?“. – Hành động bộc lộ cảm xúc và mục đích là để than “Khốn nạn … này! Trời ơi … !“. Câu 3: Qua phân tích hai đoạn trích ở mục I và II, có những kiểu hành động nói: hỏi, trình bày, hứa hẹn, bộc lộ cảm xúc, cầu khiến, đe dọa, … III. Luyện tậpCâu 1: – Mục đích chính của hành động nói của Trần Quốc Tuấn là: + Khích lệ lòng yêu nước của các tướng sĩ. + Động viên tướng sĩ tích cực học tập Binh thư yếu lược do ông soạn thảo. – VD: “Ta thường tới bữa quên ăn, … máu quân thù“. Đây là kiểu câu trần thuật, hành động nói là trình bày. Câu 2: – Hành động hỏi và mục đích thăm hỏi: “Bác trai … chứ?” – Hành động trình bày và mục đích thông báo: “Cảm ơn … như thường … Nhưng … lắm“. – Hành động điều khiển và mục đích cầu khiến: “Này … trốn“. – Hành động trình bày và mục đích nêu ý kiến thuyết phục: “Chứ cứ nằm … khổ. Người ốm … hoàn hồn“. – Hành động trình bày và mục đích tỏ sự đồng ý “Vàng … cụ“. – Hành động trình bày và mục đích giải thích “Nhưng để … đã. Nhịn … còn gì“. – Hành động điều khiển và mục đích khuyên, giục: “Thế thì … đấy“. b. – Hành động trình bày: Đây là ý Trời … việc lớn. – Hành động hứa hẹn và mục đích thề nguyền: Chúng tôi nguyện …Tổ quốc! c. – Hành động báo tin và mục đích tìm sự cảm thông giải tỏa day dứt “Cậu Vàng … ạ! “Bán rồi! … bắt xong!“. Hành động nói là gì? Tìm hiểu về khái niệm, các kiểu hành động nói, đặc điểm và ví dụ về hành động nói chi tiết dễ hiểu ngay trong bài viết này.  Hành động nói là gì Bài viết sau đây sẽ giới thiệu rõ nét cho các em học sinh, cũng như nêu ví dụ minh họa cụ thể về hành động nói để các em có thể nắm bắt được nội dung bài học thật tốt. Content Khái niệm hành động nói là gì?Định nghĩa trong sách giáo khoa nêu khái niệm hành động nói như sau: Hành động nói là các hành động thực hiện bằng lời nói được thể hiện với một mục đích nhất định. Mỗi hành động nói để có mục đích riêng, dựa vào đó có thể phân ra có nhiều kiểu hành động nói khác nhau. Ví dụ:
Các kiểu hành động nói được sử dụngMục đích của hành động nói phân chia ra các kiểu hành động nói. Tên gọi của các kiểu cũng đặt theo mục đích nói. Chẳng hạn mục đích của hành động nói là hỏi điều gì đó thì đặt tên là hành động hỏi. Các kiểu hành động nói thường được sử dụng như: hành động nhằm để hỏi, trình bày một sự việc nào đó (báo tin, kể, tả, giới thiệu…), điều khiển, cầu khiến (đe dọa, thách thức. yêu cầu…), hứa hẹn hay bộc lộ tình cảm, cảm xúc (vui, buồn, giận dữ, ngạc nhiên, hào hứng…) Hành động hỏiĐây là hành động của người có nhu cầu được hỏi với mục đích muốn được cung cấp thông tin, tin tức hoặc biểu thị thái độ từ người nghe của sự việc nào đó. Ví dụ: Bạn đã làm bài tập chưa? Hành động điều khiểnĐây là hành động sai khiến hay yêu cầu của người nói muốn cho người nghe thực hiện một hành động nào đó được yêu cầu từ người nói. Ví dụ: Sách nhiều quá, cậu bê hộ một ít nhé. Hành động hứa hẹnHành động hứa hẹn này là hành động mà người nói ràng buộc bản thân để thực hiện một hành động nào đó với người nghe. Ví dụ: Lần sau cô sẽ cộng điểm phát biểu bài cho con nhé. Hành động trình bày (kể, miêu tả, báo tin…)Đây là hành động của người nói thể hiện thông qua những lý lẽ, lập luận của mình để người nghe hiểu và tin tưởng. Hành động bộc lộ cảm xúc (vui, buồn, giận dữ…)Đây là hành động của người nói sử dụng ngôn ngữ lời nói để biểu đạt những tâm trạng, cảm xúc của mình với người nghe. Đặc điểm của hành động nóiĐặc điểm nhận dạng hành động nói qua kiểu câu: dấu câu, từ ngữ đặc trưng của kiểu câu, chức năng. Ví dụ: Bạn ăn cơm chưa? => Hành động hỏi Trong cuộc giao tiếp chỉ có 2 người, xét về hành động nói thì người ta thường chỉ quan tâm đến người nói, sẽ tạm bỏ qua vai trò của người nghe.. Ví dụ về hành động nóiTrong câu chuyện “Thạch Sanh”, mỗi hành động nói của Lý Thông đều sử dụng một mục đích nhất định.
Tác phẩm “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố cũng xuất hiện những hành động nói của các nhân vật với những mục đích nhất định như sau;
Mong rằng bài viết trên đây sẽ giúp cho các em nắm bắt được ý nghĩa và cách sử dụng hành động nói là gì với những mục đích khác nhau. Chúc các em học tập thật tốt. |
