(KTSG Online) – Sức nóng trên thị trường thịt heo đang ngày một tăng lên sau khi nhiều doanh nghiệp lớn trong nước tham gia vào thị trường vốn đã có những “người cũ” chiếm ưu thế. Việc hai thương hiệu mới là “heo ăn chuối” và “heo ăn chay” liên tiếp ra mắt trong vòng một tháng đã phần nào cho thấy cuộc đua trên thị trường này ngày một rầm rộ hơn.
Thị trường thịt sạch vẫn còn nhiều dư địa Giá trị thị trường ngành thịt Việt Nam năm 2021 ước tính khoảng 8,9 tỉ đô la Mỹ, theo bộ phận phân tích của Công ty Chứng khoán VNDirect. Thịt heo là thực phẩm thiết yếu với người tiêu dùng Việt Nam, chiếm 66% tổng lượng thịt tiêu thụ, xếp trên thịt gia cầm và thịt bò. Lượng tiêu thụ thịt heo tại Việt Nam được dự báo đạt 3,4 triệu tấn vào năm nay và tiếp tục tăng trưởng kép hơn 3% mỗi năm trong giai đoạn 2022-2030. Trong khi đó, theo báo cáo của nhà cung cấp dịch vụ thông tin tài chính Fitch Solutions, Việt Nam sẽ là một trong những quốc gia có tốc độ tăng trưởng tiêu thụ thịt mạnh nhất trên toàn cầu trong những năm tới. Trong giai đoạn 2018-2026, tổng lượng tiêu thụ thịt tại Việt Nam được dự báo sẽ tăng trên 25%. Đến năm 2026, trung bình mỗi người Việt Nam sẽ tiêu thụ hơn 51kg thịt mỗi năm, trong đó có 31kg thịt heo, hơn 16kg thịt gà và hơn 4kg thịt bò, tăng 9% so với mức tiêu thụ dự báo cho năm nay.  Trong bối cảnh thịt heo có thương hiệu tại Việt Nam mới chỉ chiếm chưa đến 10% tổng lượng thịt heo tiêu thụ, đơn vị nghiên cứu thị trường Ipsos dự báo, phân khúc này sẽ tăng trưởng bình quân 10-15% mỗi năm. Thị trường rất tiềm năng khiến nhiều doanh nghiệp lớn tham gia thị trường thịt heo 3F (Feed-Farm-Food), là mô hình sản xuất thực phẩm an toàn khép kín từ khâu chăn nuôi ở trang trại đến chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Trung tuần tháng 9, Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) đã ra mắt thương hiệu Bapi “heo ăn chuối” và cửa hàng BapiMart đầu tiên tại TPHCM với sản phẩm chủ lực là thịt mảnh cùng một số thực phẩm chế biến từ thịt như thịt nguội, chả lụa, xúc xích. Đây là sản phẩm được ông chủ HAGL Đoàn Nguyên Đức (bầu Đức) đặt kỳ vọng đưa doanh nghiệp này thoát nợ nhanh chóng và trở lại thời hoàng kim. Khi sự kiện “heo ăn chuối” chưa kịp lắng xuống trên các diễn đàn thì “heo ăn chay” của Công ty cổ phần Nông nghiệp BaF Việt Nam (BAF) ra mắt trên thị trường khiến cho chuỗi thông tin xoay quanh mặt hàng này kéo dài thêm. Công ty bắt đầu ra mắt sản phẩm thịt heo từ năm 2021, đến nay thịt thương hiệu của BAF đã có mặt tại 50 cửa hàng Siba Food và 250 cửa hàng Meat Shop. “Heo ăn chay” là sản phẩm được làm mới trong chiến lược tiếp thị của doanh nghiệp này với mục đích thâm nhập vào thị trường sâu hơn. Theo nhận định của VNDirect, khi thu nhập, kiến thức dinh dưỡng và nhận thức về sức khỏe của người tiêu dùng Việt Nam ngày càng tăng thì nhu cầu sử dụng thịt sạch có thương hiệu cũng tăng lên. Xu hướng này đặc biệt phát triển mạnh ở khu vực thành thị nhờ sự phổ biến của kênh thương mại hiện đại giúp người tiêu dùng dễ dàng chuyển từ việc mua thịt ở chợ sang tiếp cận với thịt sạch có thương hiệu và rõ nguồn gốc. Dư địa thị trường cho thương hiệu mới tham gia là rất lớn. Cục diện có dễ xoay chuyển khi người mới xuất hiện? Thị trường thịt heo có thương hiệu thời gian qua đã được định hình với nhiều công ty lớn như CP Food, GreenFeed, Japfa, CJ Vina, Dabaco, Masan Meatlife… Tuy nhiên “sân chơi” này có thể phải chịu thêm sức ép từ nhiều nhân tố mới và liệu rằng, những chiến lược mới cùng thông điệp mới có giúp các gương mặt mới thay đổi cục diện hay không? VNDirect đánh giá, sự gia nhập của BAF và HAGL là “phù hợp với thời đại” vì thói quen của người tiêu dùng đang dịch chuyển từ mua thịt ở chợ sang sản phẩm có thương hiệu. Tuy nhiên, xét ở góc độ tiêu dùng, ngoài thông điệp ấn tượng thì sản phẩm “heo ăn chuối” hay “ăn chay” không có quá nhiều khác biệt so với những sản phẩm thịt sạch trên thị trường. Có chăng, lợi thế hiện tại của HAG và BAF đang nhờ chủ động được nguồn thức ăn chăn nuôi trong bối cảnh giá thức ăn chăn nuôi trên thị trường tăng cao. Ở thời điểm HAGL chuyển sang nuôi heo, giá thức ăn chăn nuôi tăng cao nhưng công ty này vẫn báo lãi nhờ mô hình nuôi heo tận dụng lượng lớn chuối thải loại. Theo ông Đoàn Nguyên Đức, việc chuối thải loại được đưa vào sản xuất thành bột chuối để phối trộn trong thức ăn chăn nuôi giúp doanh nghiệp tiết kiệm đáng kể chi phí. Còn với BAF, thực chất là một mảnh ghép trong hệ sinh thái thuộc Tập đoàn Tân Long, một doanh nghiệp chuyên nhập khẩu nguyên liệu thức ăn chăn nuôi. Nhờ sự hỗ trợ của Tân Long, BAF có thể tiếp cận được nguồn nguyên liệu đầu vào sản xuất thức ăn chăn nuôi với giá cả hợp lý và ổn định. Nhờ đó, chi phí thức ăn chăn nuôi của BAF thấp hơn 10-15% so với các đối thủ cạnh tranh. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia thị trường cũng lưu ý, tuy thương hiệu mới có thể thu hút sự chú ý của người tiêu dùng nhờ sự đặc biệt nhưng sẽ không dễ dàng để có thể cạnh tranh với những thương hiệu lớn trên thị trường thịt sạch. Hiện tại, đứng đầu thị trường thịt heo là CP Việt Nam, công ty con của Tập đoàn CP Thái Lan, với thị phần ước tính khoảng 17-18%. Sản phẩm của CP có độ phủ rộng ở hầu hết siêu thị lớn và các cửa hàng bán lẻ trên toàn quốc. Một cái tên đáng chú ý khác là Meat Deli (thương hiệu của Masan Meatlife – công ty thành viên thuộc tập đoàn Masan), một doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực sản xuất thịt mát. Ra mắt thị trường vào cuối năm 2019, thương hiệu thịt mát của Masan có lợi thế phủ khắp hệ thống siêu thị của đơn vị này và ước tính đang giành được 2-3% thị phần. Thêm vào đó còn có Dabaco, một trong các doanh nghiệp thức ăn chăn nuôi công nghiệp đầu tiên tại Việt Nam với vị thế vững chắc ở khu vực miền Bắc. Dabaco đã phát triển đầy đủ mô hình kinh doanh 3F từ năm 2010 và hiện nằm trong số 10 nhà sản xuất hàng đầu trong chuỗi giá trị thịt heo và gia cầm trên thị trường. Với các doanh nghiệp mới gia nhập thị trường, có 2 rào cản chính cần vượt qua, gồm sự cạnh tranh từ các công ty đã có sẵn thị phần và phải đảm bảo được hệ thống nhà máy, trang trại khép kín từ khâu sản xuất thức ăn chăn nuôi đến phân phối, cung cấp thịt thành phẩm ra thị trường. Tiếp đó, lợi thế về chi phí không phải là tất cả để đảm bảo cho các “tân binh” cạnh tranh thành công. Việc sở hữu hệ thống phân phối hoàn chỉnh, chất lượng bảo quản, dịch vụ hậu cần, mức giá bán lẻ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tiếp cận người dùng lâu dài. So sánh tương quan về cả, như giá thịt ba chỉ, theo số liệu khảo sát của VNDirect mức giá bán lẻ của “heo ăn chuối” là 215.000 đồng/kg đang thứ 3 trong 10 đơn vị cung cấp thịt có thương hiệu phổ biến hiện nay. BAF thì đưa ra mức giá cạnh tranh hơn khi đứng thứ 8 mức 150.000 đồng/kg. So về lợi thế cạnh tranh khác, hiện nay Meat Deli đang chiếm ưu thế lớn về phân phối khi tận dụng được hệ thống bán lẻ Winmart trong hệ sinh thái của doanh nghiệp. CP Việt Nam đang vượt trội về độ phủ của các đại lý, lẫn nguồn nguyên liệu và nhà máy sản xuất ổn định. Vì vậy để các tay chơi mới cạnh tranh trực tiếp không phải là chuyện đơn giản. Thậm chí, ông Trương Sỹ Bá, Chủ tịch BAF cũng thừa nhận, thị trường chăn nuôi ở Việt Nam đang cạnh tranh rất khốc liệt. Theo ông, các doanh nghiệp nước ngoài, bao gồm CP, CJ hiện chiếm tới 70% thị phần chăn nuôi heo công nghiệp. Các doanh nghiệp nội chỉ đang chia nhau 30% còn lại. Vì vậy, để có thể tham gia vào lĩnh vực này, các doanh nghiệp Việt Nam phải chọn được con đường riêng. Hiện tại BAF đang chọn cách phân phối thịt “heo ăn chay” độc quyền qua hệ thống hơn 300 điểm bán của một thành viên trong hệ sinh thái Tân Long. Tương tự, bầu Đức cũng chọn cách liên doanh phát triển chuỗi siêu thị để bán thịt heo của tập đoàn. Trên thị thị trường thịt heo có thương hiệu, thông điệp tiếp thị của hai thương hiệu này có thể nhanh chóng gây ấn tượng với người dùng nhưng để cạnh tranh thị phần với “người cũ” thì không dễ, khó có thể có . |
