Ngày 19/04/2021 Viện Môi Trường & Tài Nguyên SDB triển khai nghiên cứu, đào tạo chuyên sâu, hợp tác quốc tế và cung cấp dịch vụ, chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực phát triển bền vững và đa dạng sinh học, bảo vệ môi trường. Phục vụ phát triển bền vững khu vực phía Nam nói riêng và cả nước nói chung.Nhập nội dung mô tả ngắn Lãnh đạo trung tâm
Chức năng và nhiệm vụ:
Hướng nghiên cứu chính:
Các kết quả/thành tựu nổi bật đã đạt được hoặc đang thực hiện
Các đối tác hợp tác chính trong và ngoài nước
Tại hội thảo “Chương trình hành động đa dạng sinh học tại TPHCM giai đoạn 2015 và định hướng năm 2020” do Sở TN-MT TPHCM tổ chức, bà Đỗ Thị Bích Lộc, Viện Kỹ thuật biển, trưởng nhóm nghiên cứu đa dạng sinh học ở TPHCM đã cho biết, biến đối khí hậu, suy thoái môi trường đã và đang tác động mạnh đến các hệ sinh thái, động vật ở TPHCM. Cụ thể, sự thay đổi nhiệt độ đã làm thay đổi tập tính di cư đối với các loại động vật; nhiệt độ tăng cao tác động mạnh đến những vùng đất ẩm ướt, bốc hơi nhanh sẽ làm cho các vùng đất ẩm ướt nhanh chóng cạn nước trước khi mùa mưa đến, gây hiện tượng phân cắt dòng di cư, điều này sẽ làm cho trứng, con non của các loài thuộc nhóm cá, lưỡng cư bị suy giảm. Hiện tượng này được ghi nhận nhiều ở các quận 2, 7, 9 và các huyện Nhà Bè, Cần Giờ trên những khu đất ngập nước tự nhiên bị phân cắt thành mảng nhỏ do việc san lấp xây dựng các khu dân cư. Mưa nhiều cùng với cường độ khai thác cát trên hệ thống sông Sài Gòn - Đồng Nai sẽ làm gia tăng hiện tượng xói lở bờ, kết quả các mảng thực vật tự nhiên ven hành lang sông sẽ bị thu hẹp diện tích hoặc bị biến mất. Thay vào đó sẽ là các bờ kè nhân tạo, khu dân cư đô thị mà khu hệ thực vật chủ yếu là các loài thực vật ngoại lai…, không thích hợp cho các loại động vật hoang dã bản địa tồn tại. Thêm vào đó, lượng mưa không đều, cùng với rừng đầu nguồn cạn kiệt dần làm cho lưu lượng nước ở thượng nguồn sông Đồng Nai thiếu ổn định. Mưa lũ buộc phải xả hồ Trị An, đẩy nước mặn ra xa, khi khô hạn kéo dài xâm nhập mặn lại đi vào sâu hơn. Hạn hán kéo dài, nhu cầu nước ngọt cần để duy trì sự sống của các loài sinh vật sụt giảm, trước tiên sẽ là suy giảm về độ nhiều của các loài và về lâu dài là sự suy giảm về thành phần loài, điều này có nghĩa là sự đa dạng sinh học bị suy giảm nghiêm trọng. MINH HẢI
(PLO)-TP.HCM có hệ đa đạng sinh học (ĐDSH) rất phong phú với hơn 1.515 loài thực vật và gần 600 loài động vật…
Có thể nói ĐDSH đã và đang mang lại lợi ích trực tiếp cho người dân, đóng góp vai trò to lớn cho sự phát triển kinh tế. Tuy nhiên, TP.HCM đang đối diện với nguy cơ suy thoái ĐDSH và mất cân bằng sinh thái vì sự gia tăng dân số, thay đổi phương thức sử dụng đất, khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên, ô nhiễm môi trường… Tác động của đô thị hóa TP.HCM có tổng diện tích 2.061 km², được chia thành 19 quận và 5 huyện. Mật độ dân số ở TP.HCM là 4.292 người/km², trong khi mật độ dân số của Hà Nội là 2.398 người/km². Điều này đồng nghĩa với việc TP.HCM có mật độ dân số cao nhất cả nước (tăng 26% so với năm 2009). Tính ĐDSH của TP.HCM được duy trì chủ yếu bởi hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển Cần Giờ. Trong đó có việc bảo tồn Khu dự trữ sinh quyền Cần Giờ là mắt xích then chốt cho việc bảo vệ và duy trì ĐDSH cho TP.HCM. Ngoài ra, sự có sự góp mặt của khu hệ rừng Đông Nam Bộ và Khu di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi làm cho tính ĐDSH ở thành phố trở nên phong phú hơn.
 Song song với sự phát triển, TP.HCM đang phải đối mặt với nhiều vấn đề, tác động mạnh mẽ nhất là quá trình đô thị hóa. Theo đó, quá trình đô thị hóa làm ảnh hưởng nghiêm môi trường sống của sinh vật, biến các vùng đất trũng trước kia (được coi là các vùng đệm sinh thái hay “hồ điều hòa tự nhiên” khi triều lên hay khi nước mưa chảy từ thành phố ra) ở các quận, như: 2, 7, 9, 12; huyện Nhà Bè, Bình Chánh trở thành các vùng bị bê tông hóa. Mặt khác, quá trình khai hoang cải tạo đất đã thu hẹp phạm vi phân bố hệ sinh thái một cách đáng kể; diện tích không gian xanh ở khu vực nội thành bị giảm đi. Bên cạnh đó, hệ sinh thái hành lang di cư – kết nối ĐDSH ở nội thị với vùng ngoại biên cũng chịu tác động khá mãnh liệt từ tác động quá trình đô thị hóa và biến đổi khí hậu. Chưa kể, hàng năm nhiều giống cây trồng, vật nuôi, động vật hoang dã ngoại lai và bản địa đi qua các cửa khẩu TP.HCM gây ra rất nhiều hệ lụy khác. Triển khai đa dạng các giải pháp, tăng cường mảng xanh Theo kế hoạch, năm 2020, TP.HCM cần hoàn thiện 6 mục tiêu: bảo tồn, duy trì ĐDSH trên cạn; ở hành lang sông, vùng cửa sông và ven biển; bảo tồn, phát triển ĐDSH nông nghiệp; tài nguyên sinh vật được phát triển và sử dụng bền vững; phát huy vai trò và đóng góp của cộng đồng vào bảo vệ ĐDSH; tăng cường năng lực quản lý nhà nước về ĐDSH và an toàn sinh học. Song song đó, TP.HCM cần đồng bộ các giải pháp thực hiện hiệu quả về mặt quản lý, quy hoạch phát triển đô thị, kỹ thuật, xã hội... Chẳng hạn như xây dựng cơ sở pháp lý cho việc bảo vệ hành lang thực vật dọc theo hệ thống sông Sài Gòn – Đồng Nai và kênh rạch; có chính sách bảo vệ Khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ, Khu di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi; ban hành quy định về thực hiện lồng ghép nội dung hành động ĐDSH vào dự án phát triển khu đô thị mới, phát triển hành lang giao thông; nghiêm cấm việc khai thác cát trên sông và vùng cửa sông ven biển...
Mặt khác, TP cần dành không gian đất để phát triển công viên rừng đô thị. Ở những khu vực ít mảng xanh, tăng cường diện tích thảm cỏ trên vỉa hè... Đây cũng là môi trường cho một số sinh vật tồn tại, góp phần tham gia vào chuỗi thức ăn của các loài. Ngoài ra, TP cần đẩy mạnh công tác giáo dục, tuyên truyền, nâng cao hiểu biết người dân về giá trị bảo tồn các loại cây ăn quả đặc hữu... Nghiên cứu đặc điểm sinh thái, sinh trưởng của các loài thực vật thân gỗ bản địa, đề xuất ưu tiên trồng bảo tồn chuyển vị trong các mảng xanh đô thị; kiểm kê, xây dựng cơ sở dữ liệu ĐDSH dưới tác động biến đổi khí hậu tại TP.HCM; xây dựng chương trình truyền thông cộng đồng... với nguồn vốn, nhân lực được xây dựng chi tiết, cụ thể. ĐDSH là sự giàu có, phong phú của các nguồn gen, loài và hệ sinh thái trên trái đất. Chúng có ý nghĩa sống còn đối với quá trình phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là bảo vệ cho cuộc sống con người. Tuy nhiên, sự phát triển dân số, sản xuất công nghiệp, hoạt động nông nghiệp, khai phá tài nguyên... đã ảnh hưởng không nhỏ đến ĐDSH, tài nguyên, môi trường. Vì vậy, đã đến lúc chúng ta phải thực sự nghiêm túc trong việc định hướng, triển khai hành động cụ thể để bảo vệ ĐDSH, phát triển xã hội, kinh tế bền vững. |
