PHƯƠNG PHÁP 8: KHAI THÁC ĐỘ BẤT BÃO HÒA TRONG PHẢN ỨNG ĐỐT CHÁY HỢP CHẤT HỮU CƠ I. ĐỘ BẤT BÃO HÒA Độ bất bão hòa của hợp chất hữu cơ là đại lượng đặc trưng cho độ không no của phân tử hợp chất hữu cơ. Độ bất bão hòa có thể được ký hiệu là k, a, ,… Thường ký hiệu là k. Giả sử một hợp chất hữu cơ có công thức phân tử là CxHyOzNt thì tổng số liên kết và vòng của phân tử được gọi là độ bất bão hòa của phân tử đó. Công thức tính độ bất bão hòa : Đối với hợp chất CxHyOzNt, ta có : và II. PHẢN ỨNG ĐỐT CHÁY HỢP CHẤT HỮU CƠ 1. Sơ đồ phản ứng đốt cháy hiđrocacbon Suy ra : 2. Sơ đồ phản ứng đốt cháy dẫn xuất chứa oxi của hiđrocacbon Suy ra : 3. Sơ đồ phản ứng đốt cháy dẫn xuất chứa nitơ, oxi của hiđrocacbon Suy ra : ● Như vậy : Khi đốt cháy hợp chất hữu cơ chứa C, H hoặc chứa C, H, O thì : Còn khi đốt cháy hợp chất chứa nitơ hoặc chứa đồng thời cả oxi và nitơ thì: III. BẢNG MỐI LIÊN HỆ GIỮA SỐ MOL H2O, CO2 VỚI SỐ MOL CỦA HỢP CHẤT HỮU CƠ TRONG PHẢN ỨNG ĐỐT CHÁY
IV. PHÂN DẠNG BÀI TẬP VÀ CÁC VÍ DỤ MINH HỌA Sử dụng mối liên hệ giữa độ bất bão hòa k với số mol của hợp chất hữu cơ và số mol CO2, H2O, giúp ta giải nhanh các dạng bài tập liên quan đến phản ứng đốt cháy hợp chất hữu cơ. 1. Đốt cháy hiđrocacbon Ví dụ 1: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X gồm hai hiđrocacbon (tỉ lệ số mol 1 : 1) có công thức đơn giản nhất khác nhau, thu được 2,2 gam CO2 và 0,9 gam H2O. Các chất trong X là A. một anken và một ankin. B. hai ankađien. C. hai anken. D. một ankan và một ankin. (Đề thi tuyển sinh Đại học khối B năm 2012) Hướng dẫn giải ● Cách 1 : Nhận xét đánh giá Vì hai hiđrocacbon có công thức đơn giản nhất khác nhau nên chúng thuộc các dãy đồng đẳng khác nhau. Loại phương án B và C. Theo giả thiết, khi đốt cháy X, thu được Đốt cháy anken, thu được . Đốt cháy ankan, thu được . Đốt cháy ankin, thu được . Nên khi đốt cháy hỗn hợp gồm 1anken và 1 ankin thì (loại A). Vậy đáp án đúng là D. ● Cách 2 : Dựa vào độ bất bão hòa Vì hai hiđrocacbon có công thức đơn giản nhất khác nhau nên chúng thuộc các dãy đồng đẳng khác nhau. Loại phương án C và B. Đặt công thức trung bình của hai hiđrocacbon là . Ta có : Loại A vì đối với hỗn hợp anken và ankin thì . Vậy hỗn hợp hai chất trong X gồm Ví dụ 2: Khi đốt cháy hoàn toàn V lít hỗn hợp khí gồm CH4, C2H6, C3H8 (đktc) thu được 44 gam CO2 và 28,8 gam H2O. Giá trị của V là : A. 8,96. B. 11,20. C. 13,44. D. 15,68. Hướng dẫn giải CH4, C2H6, C3H8 đều là ankan. Khi đốt cháy ankan, ta có : Ví dụ 3: Khi đốt cháy hoàn toàn 7,84 lít hỗn hợp khí gồm CH4, C2H6, C3H8, C4H10 (đktc) thu được 16,8 lít khí CO2 (đktc) và x gam H2O. Giá trị của x là : A. 6,3. B. 13,5. C. 18,0. D. 19,8. Hướng dẫn giải CH4, C2H6, C3H8, C4H10 đều là ankan. Khi đốt cháy ankan, ta có : . Vậy Ví dụ 4: Để oxi hóa hoàn toàn m gam một hiđrocacbon X cần 17,92 lít O2 (đktc), thu được 11,2 lít CO2 (đktc). CTPT của X là : A. C3H8. B. C4H10. C. C5H12. D. C2H6. Hướng dẫn giải Theo bảo toàn nguyên tố O, ta có : . Số C của ankan là : O2 Education gửi các thầy cô link download file pdf đầy đủ PP8 – KHAI THÁC ĐỘ BẤT BÃO HÒA Xem thêm Tổng hợp các phương pháp giải bài tập môn hoá học Tổng hợp đề thi THPT QG 2021 file word có lời giải chi tiết |
