Bài viết được viết bởi Bác sĩ chấn thương chỉnh hình - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park Show
Gãy xương háng ở người già rất thường gặp, đặc biệt ở người trên 65 tuổi, đa số là phụ nữ - chiếm 80%. Gãy xương háng ảnh hưởng nặng nề đến việc di chuyển của người cao tuổi. 1. Tại sao gãy xương háng lại nguy hiểm ở người cao tuổi?Bởi vì các biến chứng của gãy xương háng ở người cao tuổi có thể đe dọa tính mạng. Nguy cơ tử vong sau 1 năm gãy xương háng ở người cao tuổi có thể lên đến 12% đến 37%. Nguy cơ này đặc biệt tăng cao ở những bệnh nhân có bệnh lý khác đi kèm, tri giác lú lẫn, không điều trị phẫu thuật, và bệnh nhân không thể tự đi được. Khi người cao tuổi không thể vận động trong một thời gian dài, có thể dẫn tới nhiều biến chứng khác như:
Một bệnh nhân lớn tuổi bị gãy xương háng cũng có thể tăng nguy cơ té ngã. Gãy xương háng đặc biệt nguy hiểm nhất là ở những người có tri giác lú lẫn, không vận động thường xuyên 2. Gãy xương háng: Những yếu tố nguy cơ ở người cao tuổiDo nguy cơ té ngã gia tăng theo tuổi, nên khoảng 95% các trường hợp gãy xương háng là do té. Do mất sự phối hợp vận động dẫn tới té ngã. Do giảm tầm nhìn, giảm khả năng giữ thăng bằng và yếu dần, và khi té thì người già rất dễ bị gãy xương do xương trở nên yếu và loãng xương. Những yếu tố nguy cơ khác làm dễ gãy xương háng, gồm:
Từ 65 tuổi trở lên, nguy cơ gãy xương háng càng gia tăng theo tuổi. Trung bình ở người già gãy xương háng là khoảng 80 tuổi.
Tình trạng loãng xương làm cho xương trở nên yếu, dễ bị gãy.
Nữ dễ bị loãng xương hơn nam, do đó dễ gãy xương hơn.
Nhiều loại thuốc có thể gây chóng mặt, buồn ngủ nên làm tăng nguy cơ té ngã. Những thuốc khác như prednisone có thể làm xương yếu, dễ gãy.
Trẻ thiếu dinh dưỡng lúc nhỏ có thể dẫn đến tăng nguy cơ gãy xương khi về già. Khi có tuổi, việc giữ chế độ ăn uống lành mạnh, bao gồm cung cấp đủ lượng calcium và vitamin D là rất quan trọng.
Không tập thể dục đầy đủ có thể dẫn đến cơ và xương yếu, tăng nguy té ngã và gãy xương.
Những bệnh lý như tiểu đường, cường năng tuyến giáp, hoặc các bệnh đường ruột có thể làm xương yếu. Suy giảm tâm thần như sa sút trí tuệ, đột quỵ, Parkinson’s có thể tăng nguy cơ té ngã và gãy xương.
Hút thuốc lá và uống rượu quá nhiều cũng làm xương yếu.
Những nguy cơ vấp ngã trong nhà như: quăng các tấm thảm, dây điện bừa bộn, lẫn lộn trong đồ đạc không cố định cùng với nhà không đủ sáng, sàn tắm trơn trượt ... cũng làm tăng nguy cơ té ngã và gãy xương cho người già.
Một người đã bị gãy xương háng trước đó thì nguy cơ gãy xương bên kia cao hơn Người bị loãng xương tăng nguy cơ bị gãy xương háng 3. Làm thế nào để phòng ngừa gãy xương háng ở người lớn tuổi?Phải đảm bảo môi trường trong nhà thật an toàn và phòng chống té ngã cho người già.
Ánh sáng không nên quá mờ hoặc quá chói và phải đảm bảo các công tắc điển dễ tiếp cận.
Có thể căn dặn người thân về các vấn đề:
Lựa chọn những đôi dép thấp và chống trơn trượt cho người cao tuổi 4. Phẫu thuật gãy xương hángHầu hết người cao tuổi gãy xương háng đều cần phải nằm viện, mổ và tập phục hồi chức năng sau mổ. Có 2 loại chính, đó là:
Gãy cổ xương đùi Phần gãy nằm gần chỏm, trong bao khớp. Loại gãy này có thể làm giảm hoặc cắt đứt máu nuôi phần xương bị gãy, hầu hết bệnh nhân cần phải mổ.
Gãy vùng liên mấu chuyển Vùng liên mấu chuyển là vùng ngay bên dưới cổ xương đùi, ngay đầu trên thân xương đùi. Việc chọn lựa phương pháp phẫu thuật tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe chung của bệnh nhân, kiều gãy và tùy mức độ nặng – nhẹ của gãy xương.
Gãy cổ xương đùi – mổ xuyên 2 vít xốp Gãy liên mấu chuyển xương đùi – bắc nẹp vít DHS Loại phẫu thuật này sử dụng ốc kim loại để giữa các mảnh xương gãy lại với nhau. Trong nhiều trường hợp bác sĩ dùng nẹp vít để cố định xương gãy.
Thay chỏm và cổ xương đùi bị gãy bằng thiết bị kim loại. Phẫu thuật này thường được đề nghị cho những bệnh nhân có những bệnh lý nội khoa đi kèm ảnh hưởng đến sự hồi phục, hoặc những bệnh nhân suy giảm ý thức, tri giác lú lẫn.
Phẫu thuật này, phần trên của xương đùi và phần bao khớp háng phía khung chậu được thay bằng bộ phận nhân tạo. Thay khớp háng toàn phần thường được chỉ định cho những bệnh nhân bị thoái hóa khớp nặng. Tại bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã đưa vào phương pháp phẫu thuật thay khớp háng bán phần đường mổ nhỏ ít xâm lấn và phẫu thuật thay khớp háng toàn phần đường mổ nhỏ ít xâm lấn là những kỹ thuật mới được đưa vào Việt Nam những năm gần đây.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 15% phí khám khi đặt hẹn khám lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec (áp dụng từ 17/10 - 31/12/2022). Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng. 5. Gãy xương háng có thể lành không cần mổ hay không?Hiếm khi bác sĩ không chỉ định mổ cho bệnh nhân gãy xương háng. Gãy xương háng có thể không cần mổ nếu không di lệch. Phẫu thuật cũng không được chỉ định cho những bệnh nhân không đủ khả năng chịu đựng được cuộc mổ do bệnh nặng, những bệnh nhân không đi được trước khi gãy xương hoặc những bệnh nhân bị bệnh giai đoạn cuối. Trong những trường hợp này, điều trị bao gồm giảm đau, tập vật lý trị liệu, và những kỹ thuật khác giúp tránh kéo căng, tránh tì đè lên vùng xương gãy. 6. Phục hồi chứng năng sau gãy xương háng: Điều mong đợiPhục hồi sau gãy xương háng là một quá trình lâu dài, phải mất nhiều thời gian để quay trở lại hoạt động bình thường như trước. Bệnh nhân thường phải nằm viện vài ngày sau mổ. Vật lý trị liệu và hướng nghiệp có thể bắt đầu ngay khi bệnh nhân vẫn còn nằm viện. Có thể thiết kế một chương trình vật lý trị liệu tiếp theo cho bệnh nhân để tăng cường sức cơ, cải thiện khả năng giữ thăng bằng và di chuyển. Trị liệu hướng nghiệp tập trung vào các hoạt động sống hàng ngày để không lệ thuộc người khác. Trao đổi với bác sĩ, quyết định tập vật lý trị liệu tiếp theo ở đâu sau xuất viện? Tại viện chăm sóc hay tại nhà, cần có kế hoạch hỗ trợ bệnh nhân tiếp theo lâu dài? Nguồn tài liệu tham khảo: uptodate.com, aafp.org, orthoinfo.aaos.org XEM THÊM:
|