Mục lục Show
Hiện nay, các kỹ thuật dạy học tích cực đang được ứng dụng nhiều trong giảng dạy nhằm giúp học sinh nâng cao kiến thức. Đồng thời, việc áp dụng những kỹ thuật này sẽ giúp cho các tiết học thú vị và sinh động hơn, từ đó kích thích khả năng sáng tạo, tư duy logic… của học sinh. Phương pháp dạy học tích cực là gì?Phương pháp dạy học tích cực là cách giảng dạy mà thầy cô chỉ đưa ra những gợi ý mang tính gợi mở để học sinh cùng nhau thảo luận và tự tìm ra câu trả lời. Phương pháp giảng dạy này giúp học sinh nâng cao khả năng tư duy sáng tạo, tích cực và chủ động hơn trong học tập. Để áp dụng hiệu quả phương pháp dạy học tích cực vào bài giảng, thầy cô cần phải có kiến thức chuyên sâu, kỹ năng tốt, sự bản lĩnh, nhiệt thành và cống hiến hết mình cho công việc. \>> Xem thêm:
Các kỹ thuật dạy học tích cực giúp học sinh phát triển khả năng tư duy logic (Nguồn: Gia sư Hà Nội) Các kỹ thuật dạy học tích cực giúp phát triển tư duy cho học sinhCác nhà nghiên cứu giáo dục đã đưa ra các kỹ thuật dạy học tích cực khác nhau nhằm mục đích hỗ trợ học sinh tiếp thu tốt kiến thức, đồng thời phát triển năng lực nhận biết, tư duy. Dưới đây là những kỹ thuật dạy học phát huy tích cực tính sáng tạo của học sinh mà thầy cô có thể tham khảo: Năm 1981, giáo sư Frank Lyman đại học Maryland đã giới thiệu kỹ thuật chia sẻ nhóm đôi. Đây là phương pháp giảng dạy hoạt động và làm việc theo nhóm đôi. Nhờ đó mà học sinh có thể phát triển năng lực tư duy của bản thân trong việc giải quyết vấn đề và giúp nâng cao kỹ năng làm việc nhóm hiệu quả. Kỹ thuật “Chia sẻ nhóm đôi” thực hiện với 3 bước đơn giản sau:
Các kỹ thuật dạy học tích cực – “Chia sẻ nhóm đôi” (Think, pair, share) 2. Kỹ thuật chia nhómPhương pháp này giúp học sinh hào hứng hơn trong giờ học, tạo cơ hội giao lưu giữa các nhóm trong lớp, giữa các lớp với nhau. Giáo viên có thể chia nhóm theo: màu sắc, số thứ tự theo danh sách, các loài hoa, mùa trong năm… Một số cách chia nhóm mà giáo viên có thể tham khảo:
3. Kỹ thuật “Các mảnh ghép”“Các mảnh ghép” – Một trong các kỹ thuật dạy học tích cực mang lại hiệu quả cao trong học tập. Đây là phương pháp kết hợp giữa cá nhân với nhóm, các nhóm với nhau để cùng nhau giải quyết vấn đề, khuyến khích sự tham gia tích cực của học sinh cũng như nâng cao vai trò cá nhân trong quá trình ghép nhóm. Cách thức thực hiện đơn giản như sau:
Các kỹ thuật dạy học tích cực – kỹ thuật “các mảnh ghép” 4. Kỹ thuật “Lược đồ tư duy”Phương pháp dạy học tích cực “Lược đồ tư duy” do Tony Buzan đề xuất từ cơ sở sinh lý thần kinh về quá trình tư duy. Đây là một trong những hình thức ghi chép và sử dụng màu sắc, hình ảnh để mở rộng, đào sâu các ý tưởng. Dụng cụ sử dụng bao gồm: Giấy hoặc bảng lớn, bút màu và các phần mềm vẽ sơ đồ tư duy. Các bước thực hiện:
Trong quá trình thực hiện kỹ thuật này, giáo viên cần là người đưa ra các câu hỏi gợi ý và để học sinh tự lựa chọn dạng sơ đồ tư duy. 5. Thông tin phản hồi trong quá trình dạy họcThông tin phản hồi trong quá trình dạy học là cách mà giáo viên và học sinh cùng đưa ra nhận xét, đánh giá cá nhân cho một vấn đề cụ thể. Từ đó, giáo viên sẽ điều chỉnh hợp lý hóa trong quá tình dạy và học, mang lại hiệu quả cao hơn. Để áp dụng hiệu quả phương pháp thông tin phản hồi, giáo viên và học sinh cần nắm rõ những quy tắc sau:
Kỹ thuật dạy tích cực “thông tin phản hồi trong quá trình dạy” 6. Kỹ thuật “Động não” (Brainstorming)Dựa trên kỹ thuật truyền thống từ Ấn Độ, ông Alex Osborn đã đưa ra phương pháp “Động não” nhằm huy động những tư tưởng và độc đáo về một chủ đề được đưa ra. Các thành viên trong nhóm sẽ tham gia thảo luận tích cực để tạo ra “cơn lốc” ý tưởng. Những dụng cụ cần thiết bao gồm: bảng hoặc giấy khổ lớn, hệ thống máy tính kết nối mạng. Cách thực hiện:
7. Tranh luận ủng hộ – phản đốiĐây là kỹ thuật tranh luận về một vấn đề nào đó có chứa yếu tố xung đột. Người tham gia sẽ nêu những ý kiến đối lập nhau, phản biện lại ý kiến đối phương nhằm mục đích xem xét chủ đề dưới nhiều góc độ. Các bước thực hiện:
Tranh luận ủng hộ – phản đối là một trong những kỹ thuật dạy học tích cực 8. Kỹ thuật “Khăn trải bàn”Đối với kỹ thuật “Khăn trải bàn”, cá nhân sẽ kết hợp hoạt động riêng với hoạt động của cả nhóm. Kỹ thuật dạy học tích cực này nhằm thúc đẩy tính chủ động tham gia của học sinh, từ đó tăng cường tính trách nhiệm từng cá nhân và sự tương tác giữa học sinh với nhau. Dụng cụ hoạt động bao gồm: bút và giấy cho mỗi đội. Các bước thực hiện:
Phương pháp này giúp học sinh tăng cường được tính độc lập và trách nhiệm cá nhân nhưng lại tốn kém chi phí và khó lưu trữ câu trả lời. 9. Kỹ thuật “Bể cá”Kỹ thuật “Bể cá” là phương thức thường dùng để học sinh thảo luận nhóm. Một nhóm học sinh sẽ cùng ngồi lại để bàn luận về vấn đề được đưa ra, số còn lại sẽ xếp thành vòng tròn bên ngoài để theo dõi, đưa ra ý kiến nhận xét cho những người tham gia cuộc thảo luận. Tương tự như hình thức xem cá trong bể, người ngồi xung quanh luôn quan sát những thành viên nhóm thảo luận một cách rõ ràng và cụ thể nhất. Trong quá trình trao đổi, có thể thay đổi vai trò người quan sát với người thảo luận để mang lại hiệu quả tốt hơn. Dụng cụ thực hiện bao gồm: giấy và bút cho từng thành viên. Các bước thực hành như sau:
Kỹ thuật “Bể cá” giúp học sinh phát triển kỹ năng quan sát và giao tiếp tốt hơn. Tuy nhiên phương pháp này cần không gian tương đối rộng để thực hiện và khá ồn trong quá trình thảo luận. Kỹ thuật “Bể cá” giúp học sinh phát triển kỹ năng quan sát và giao tiếp tốt hơn 10. Kỹ thuật “Ổ bi”Đối với kỹ thuật “Ổ bi”, giáo viên sẽ chia học sinh thành hai nhóm và ngồi theo 2 vòng tròn đồng tâm và đối diện nhau để tạo điều kiện cho học sinh tương tác, thảo luận. Các bước thực hiện:
11. Kỹ thuật “Tia chớp”Trong các kỹ thuật dạy học tích cực, phương pháp “tia chớp” sẽ huy động sự tham gia của mọi thành viên về chủ đề đưa ra. Qua đó, học sinh sẽ cải thiện tình trạng giao tiếp, không khí học tập trở nên mới mẻ và sôi động hơn. Phương pháp giáo dục này yêu cầu các thành viên đưa ý kiến nhanh chóng và ngắn gọn nhất có thể. Các bước thực hiện:
Kỹ thuật dạy tích cực “Tia chớp” ứng dụng trong các giờ học 12. Kỹ thuật phòng tranhVới phương pháp dạy học tích cực “phòng tranh”, giáo viên sẽ đưa ra chủ đề và hoạt động theo các bước như sau:
13. Kỹ thuật “XYZ”Với mục đích phát huy tích cực trong quá trình thảo luận nhóm, kỹ thuật “XYZ” sẽ hoạt động dựa trên:
Dụng cụ bao gồm: Giấy bút cho các thành viên. Các bước thực hiện:
Kỹ thuật “XYZ” giúp học sinh phát huy tích cực trong quá trình thảo luận nhóm 14. Kỹ thuật “3 lần 3”Trong các kỹ thuật dạy học tích cực, phương pháp “3 lần 3” thường được nhiều trường học áp dụng trong chương trình giảng dạy. Kỹ thuật này giúp lấy thông tin phản hồi nhanh chóng, khuyến khích sự tham gia tích cực của học sinh. Các bước thực hiện:
15. Kỹ thuật “Chúng em biết 3”Đối với kỹ thuật “Chúng em biết 3”, giáo viên là người nêu chủ đề cần thảo luận và chia học sinh thành nhóm 3 người. Tiếp đó, thầy cô yêu cầu học sinh trao đổi trong vòng 10 phút về những điều xung quanh chủ đề. Sau đó, học sinh thảo luận và chọn ra 3 điểm quan trọng nhất để trình bày với cả lớp. Mỗi nhóm sẽ cử ra đại diện trình bày 3 điểm vừa nói trên. Kỹ thuật dạy học tích cực – “Chúng em biết 3” 16. Kỹ thuật “Trình bày một phút”Trong quá trình giảng dạy, giáo viên nên lựa chọn thời điểm phù hợp để áp dụng kỹ thuật “Trình bày một phút”. Đây là cách giúp học sinh tổng kết và cô đọng kiến thức sau quá trình học tập. Cách thức tiến hành:
17. Kỹ thuật KWL (KWLH)Năm 1986, ông Donna Ogle giới thiệu hình thức tổ chức dạy học thông qua hoạt động đọc hiểu được gọi là kỹ thuật KWL. Đầu tiên, học sinh sẽ suy nghĩ về chủ đề bài học và ghi nhận thông tin của các em ở cột K của biểu đồ. Tiếp theo, học sinh ghi những câu hỏi về chủ đề muốn biết thêm vào cột W. Sau đó, học sinh sẽ tự trả lời cho những câu hỏi ở cột W và ghi nhận ở cột L. Cột H sẽ dùng để viết những biện pháp tìm thông tin mở rộng khi học sinh đã hoàn tất nội dung ở cột L. Dụng cụ cần thiết: Bảng KWL (KWLH) cho giáo viên và học sinh. Các bước thực hiện:
Hình thức tổ chức dạy học thông qua hoạt động đọc hiểu được gọi là kỹ thuật KWL 18. Kỹ thuật kipling (5W1H)Kỹ thuật kipling thường được nhà trường áp dụng trong trường hợp cần có thêm ý tưởng mới, xem xét nhiều góc độ. Từ đó, học sinh có thể có cái nhìn tổng quan hơn về một vấn đề. Các bước thực hiện:
Phương pháp này tuy không mất nhiều thời gian, có tính logic cao và áp dụng cho nhiều tình huống khác nhau nhưng sự phối hợp giữa các thành viên bị hạn chế. 19. Kỹ thuật đặt câu hỏiTrong kỹ thuật này, giáo viên thường phải đặt câu hỏi gợi mở và dẫn dắt học sinh tìm hiểu thông tin, kiến thức. Từ đó, giáo viên dễ dàng đánh giá kết quả học tập của từng người. Lợi ích khi áp dụng kỹ thuật đặt câu hỏi:
Kỹ thuật dạy học tích cực “đặt câu hỏi” 20. Kỹ thuật “Hỏi và trả lời”Một trong những kỹ thuật dạy học tích cực giúp học sinh củng cố kiến thức tốt hơn chính là phương pháp học thông qua “hỏi và trả lời”. Các bước thực hiện:
21. Kỹ thuật “Hỏi Chuyên gia”Phương pháp “Hỏi Chuyên Gia” là cách thành lập nhóm “chuyên gia” về một chủ đề nhất định. Từ đó, nhóm sẽ nghiên cứu, thảo luận và trao đổi tư liệu liên quan đến chủ đề. Cách thức triển khai:
Phương pháp “Hỏi chuyên gia” là kỹ thuật dạy học tích cực 22. Kỹ thuật giao nhiệm vụĐể thực hiện phương pháp giao nhiệm vụ, giáo viên cần lưu ý những vấn đề sau:
Đối với phương pháp này, giáo viên cần lựa chọn nhiệm vụ phù hợp với trình độ và năng lực của học sinh. 23. Kỹ thuật “Hoàn tất một nhiệm vụ”Đối với kỹ thuật “Hoàn tất một nhiệm vụ”, giáo viên cần hướng dẫn học sinh cụ thể về nhiệm vụ mình được giao, giúp đọc hiểu tài liệu tốt và đúng theo yêu cầu. Giáo viên đưa ra một thông điệp, bức tranh hoặc vấn đề… được giải đáp một phần và yêu cầu học sinh hoàn tất nốt phần còn lại. Các bước thực hiện:
Kỹ thuật dạy học tích cực hoàn tất nhiệm vụ 24. Kỹ thuật công đoạnLà một trong các kỹ thuật dạy học tích cực mang lại hiệu quả cao, phương pháp công đoạn giúp học sinh hoạt động nhóm một cách chuyên sâu theo hạng mục được phân công. Các bước thực hành:
25. Kỹ thuật “Viết tích cực”Trong quá trình giảng dạy, giáo viên sẽ đặt câu hỏi và dành thời gian cho học sinh viết câu trả lời. Tiếp đó các em sẽ được yêu cầu liệt kê ngắn gọn những chủ đề đang học trong thời gian nhất định. Một vài học sinh sẽ tiến hành chia sẻ nội dung trước lớp. ![Kỹ thuật “Viết tích cực” - Kỹ thuật dạy học tích cực ](https://https://i0.wp.com/ischool.vn/wp-content/uploads/2022/12/cac-ky-thuat-day-hoc-tich-cuc-14.jpg) Kỹ thuật “Viết tích cực” ứng dụng trong quá trình giảng dạy 26. Kỹ thuật “Đọc tích cực”Đây là một trong các kỹ thuật dạy học tích cực giúp học sinh tăng cường khả năng tự học, tiết kiệm thời gian cho giáo viên. Các bước tiến hành:
27. Kỹ thuật “Nói cách khác”Phương pháp “nói cách khác” là cách giảng dạy mà giáo viên sẽ chia học sinh thành nhiều nhóm. Sau đó, từng nhóm sẽ liệt kê 10 điều không hay về một người/việc nào đó và yêu cầu các nhóm tìm ra 10 cách nói hay hơn để diễn đạt và tiếp tục ghi ra giấy khổ lớn. Cuối cùng, các nhóm sẽ trình bày kết quả và thảo luận cùng nhau về ý nghĩa thay đổi cách nói theo chiều hướng tích cực. Kỹ thuật dạy học tích cực – kỹ thuật “Nói cách khác” 28. Tóm tắt nội dung tài liệu theo nhómKỹ thuật tóm tắt nội dung tài liệu theo nhóm giúp học sinh dễ dàng tiếp thu kiến thức qua nhiều góc nhìn khác nhau, mở rộng vốn hiểu biết nhiều lĩnh vực. Việc đọc và tóm tắt tài liệu được thực hiện bằng cách lắng nghe, thảo luận, đặt và trả lời câu hỏi. Phương pháp này thực hiện theo các bước như sau:
29. Kỹ thuật phân tích phim videoMột trong các kỹ thuật dạy học tích cực được nhiều trường áp dụng đó là phương pháp phân tích phim video. Cách giảng dạy này mang đến hiệu quả cao nhờ khả năng tiếp thu hình ảnh, âm thanh, câu chuyện nhanh hơn đọc và nghe. Phim video truyền tải nội dung bài học nên ngắn gọn từ 5 đến 20 phút. Thầy cô cần tìm hiểu và nghiên cứu nội dung phù hợp học sinh trước khi trình chiếu. Cách thực hiện phương pháp đơn giản với 3 bước sau:
Với các kỹ thuật dạy học tích cực mà iSchool chia sẻ, giáo viên hay ngay cả phụ huynh cũng đều có thể áp dụng linh hoạt trong quá trình giảng dạy trẻ. Việc ứng dụng này giúp phát triển năng lực, rèn luyện ý chí, trách nhiệm… trong học tập của học sinh, giúp các em hứng thú và tiếp thu tốt hơn. Các kỹ thuật dạy học tích cực được áp dụng tại trường iSchool Ngoài ra, các bậc phụ huynh có thể tham khảo thêm các kỹ thuật dạy học tích cực của Trường Hội nhập Quốc tế iSchool giảng dạy. Để hiểu rõ hơn về các chương trình cũng như hoạt động của trường, quý phụ huynh có thể đặt lịch tham quan hoặc liên hệ với đội ngũ tư vấn viên của iSchool thông qua:
\>> Tham khảo thêm:
Tags: dạy học tích hợp ở tiểu học, dạy học phát triển năng lực, dạy học giải quyết vấn đề, phương pháp dạy học dự án, phương pháp dạy học trực quan, phương pháp dạy học toán ở tiểu học |