Ý nghĩa chủ yếu của việc chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế nước ta là:
A.
tăng cường hội nhập vào nền kinh tế của khu vực
B.
sử dụng hợp lý nguồn lao động dồi dào trong nước
C.
thúc đẩy nhanh sự tăng trưởng của nền kinh tế.
D.
khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên.
chuyển và dự trữ được thuận lợi. Ngược lại, nông nghiệp cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến, thực phẩm cho công nhân lao động, cho mở rộng hoạtđộng sản xuất công nghiệp và là thị trường tiêu thụ lớn các sản phẩm 2 cơng nghiệp.Ngồi hai lĩnh vực sản xuất vật chất là nông nghiệp và công nghiệp nêu trên, tập hợp các ngành sản xuất phi vật chất còn lại bao hàm trong khối các ngành dịchvụ. Khối ngành này bao gồm những ngành gọi là “dịch vụ trung gian”: vận tải, thông tin, trung gian tài chính, điện, phân phối xây dựng, dịch vụ thương mại vànhững ngành “dịch vụ thỏa nhu cầu cuối cùng” du lịch và đi lại, chăm sóc sức khỏe và các dịch vụ về môi trường…Nếu như công nghiệp và nông nghiệp đượcgọi là các ngành sản xuất vật chất, thựchiện chức năng sản xuất trong quá trình tái sản xuất thì ngành dịch vụ lại đảm nhận nhiệm vụ đưa những sản phẩm của 2ngành trên vào tiêu dùng cho sản xuất và tiêu dùng cho đời sông thông qua q trình phân phối và trao đổi. Khơng có sản phẩm hàng hóa thì khơng có cơ sở chosự tồn tại của các hoạt động dịch vụ. Sản xuất hàng hóa càng phát triển thì đời sống nhân dân càng được nâng cao, nhu cầu dịch vụ càng lớn. Như vậy, sự tácđộng qua lại giữa các ngành tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế.Mối quan hệ của các ngành cả về số lượng và chất lượng đều thường xuyên biến đổi và ngày càng trở nên phức tạp theo sự phát triển của lực lượng sản xuất vàphân công lao động xã hội trong nước và quốc tế.
2. Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế và ý nghĩa nghiên cứu của nó.
2.1. Khái niệm chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế. Chuyển dịch cơ cấu ngành là quá trình thay đổi của cơ cấu ngành từ trạng tháinày sang trạng thái khác ngày càng hoàn thiện hơn, phù hợp với môi trường và điều kiện phát triển. Chuyển dịch cơ cấu ngành không chỉ là sự thay đổi về sốlượng các ngành, tỷ trọng mỗi ngành mà còn còn bao gồm sự thay đổi về vị trí, tính chất mối quan hệ trong nội bộ cơ cấu ngành. Việc chuyển dịch cơ cấu ngànhphải dựa trên cơ sở một cơ cấu hiện có và nội dung của sự chuyển dịch là cải tạo cơ cấu cũ, lạc hậu hoặc chưa phù hợp để xây dựng cơ cấu mới tiên tiến, hoànthiện và bổ sung cơ cấu cũ thành cơ cấu mới hiện đại và phù hợp hơn.Thực chất của chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế là sự phát triển không đều giữa các ngành. ngành có tốc độ phát triển cao hơn tốc độ phát triển chung của nềnkinh tế thì sẽ tăng tỷ trọng và nghiên cứu lại, ngành có tốc độ phát triển thấp hơn sẽ giảm tỷ trọng. Nếu tất cả các ngành có tốc độ tăng trưởng như nhau thì tỷ- 6 -trọng các ngành sẽ không đổi, nghĩa là không có chuyển dịch cơ cấu ngành. Nhưng trong thực tế điều này ít xảy ra. Trong q trình phát triển, cơ cấu ngànhkinh tế của mỗi quốc gia đều có sự chuyển đổi theo xu hướng tỷ trọng của ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản ngày càng giảm trong khi tỷ trọng của các ngànhcông nghiệp và dịch vụ ngày càng tăng.Tỷ trọng kỳ sau = Tỷ trọng kỳ trước ngành X x Tốc độ phát triển của X ngành Xtốc độ phát triển chung Ví dụ: năm 2005, ngành nơng nghiệp tuy có tốc độ tăng trưởng khá đạt 4,0nhưng vẫn thấp hơn tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế 8,4, nên tỷ trọng giảm từ 21,8 năm 2004 xuống còn 20,9 năm 2005. Ngược lại, ngành cơng nghiệpvà xây dựng có tốc độ tăng trưởng là 10,6 nên tỷ trọng của ngành này trong GDP cũng tăng từ 40,2 năm 2004 lên 41,1 năm 2005.2.2. Ý nghĩa nghiên cứu cơ cấu ngành kinh tế. Xét trên khía cạnh tăng trưởng và phát triển kinh tế thì dạng cơ cấu ngành đượcxem là quan trọng nhất, được qn tâm nghiên cứu nhiều nhất vì nó phản ánh sự phát triển của khoa học công nghệ, lực lượng sản xuất, phân cơng lao độngchun mơn hóa và hợp tác sản xuất. trạng thái cơ cấu ngành là dấu hiệu phản ánh trình độ phát triển kinh tế của mỗi quốc gia. Quá trình chuyển dịch cơ cấungành là một quá trình diễn ra liên tục và gắn liền với sự phát triển kinh tế. Ngược lại nhịp độ phát triển, tính chất bền vững của q trình tăng trưởng lại phụthuộc vào khả năng chuyển dịch cơ cấu ngành linh hoạt, phù hợp với những điều kiện bên trong, bên ngoài và các lợi thế tương đối của nền kinh tế.Mối quan hệ giữa chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế với sự phát triển chung của nền kinh tế có ý nghĩa hết sức quan trọng vì gắn với nó là cả một động thái về sựphân bố các nguồn lực hạn hẹp của một quốc gia trong những thời điểm nhất định vào những hoạt động sản xuất riêng. Sự chuyển dịch cơ cấu ngành thể hiệntính hiệu quả của việc phân bố nguồn lực. Trong nền kinh tế hội nhập quốc tế và khu vực ngày càng phát triển thì việc lựa chọn và chuyển dịch hợp lý cơ cấungành thể hiện được các lợi thế tương đối và khả năng cạnh tranh của một quốc gia trong nền kinh tế toàn cầu, là cơ sở cho sự chủ động tham gia và thực hiệnhội nhập thắng lợi.- 7 -
6 + Cơ cấu ngành kinh tế:Sự phát triển nền sản xuất xã hội từ kinh tế tự nhiên tới kinh tế hàng hoá cũng có nghĩa là xuất hiện những ngành sản xuất độc lập nhau, dựa trên những đốitợng sản xuất khác nhau. Sản xuất càng phát triển thì tập hợp ngành kinh tế quốc dân càng trở lên phức tạp và đa dạng. ở đây, cơ cấu ngành kinh tế biểu hiện radới các hình thức ngành lớn ngành cấp I: nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ; các phân ngành ngành cấp II: chăn nuôi, trồng trọt trong nông nghiệp; cơ khí,luyện kim, năng lợng trong công nghiƯp…; ngµnh cÊp III lóa, mµu… trong trång trät, v.v… Sự vận động của các ngành kinh tế và mối liện hệ của nó vừa tuântheo những đặc điểm chung của sự phát triển sản xuất xã hội, lại vừa mang những nét đặc thù của mỗi giai đoạn và mỗi quốc gia.Vì vậy, nghiên cứu loại cơ cấu này là nhằm tìm ra những cách thức duy trì tính tỉ lệ hợp lý của chúng và những lĩnh vực cần u tiên tập trung các nguồn lựccó hạn của quốc gia trong mỗi thời kỳ đặng thúc đẩy sự phát triển của toàn bộ nền kinh tế quốc dân một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất.Việc phân chia các loại cơ cấu kinh tế nh trên không phải là cách phân chia duy nhất, lại càng không phải chỉ có từng ấy loại cơ cấu kinh tế. Thực tế, nhđã nói, tuỳ theo mục tiêu nghiên cứu mà ngời ta có thể phân chia theo những cách khác nhau, ít hơn hoặc nhiều hơn, và trong mỗi loại cơ cấu này, đến lợt nó lạibao hàm nhiều kiểu cơ cấu khác nữa. Đối với đề tài này, chúng tôi chỉ tập trung vào những vấn đề của cơ cấu ngành của nền kinh tế.