Truyền thống phong tục việt nam

* Tục ăn rầu

Tương ruyền có ừ hờ Hùng Vương và gắn lền vớ mộ chuyện cổ ích nổ ếng "chuyện rầu cau". Mếng rầu gồm 4 hứ nguyên lệu: cau (vị ngọ), lá rầu không(vị cay), rễ (vị đắng) và vô (vị nồng). Món rầu hể hện nếp snh hoạ mang đậm ính ân ộc độc đáo của Vệ Nam. Sách xưa gh rằng "ăn rầu làm hơm mệng, hạ khí, êu cơm".

Mếng rầu, làm cho ngườ a gần gũ, cở mở vớ nhau hơn. Mếng rầu nhân lên nềm vu, khách đến được mờ rầu; ệc cướ có đĩa rầu để cha vu; ngày lễ, ế, ngày hộ mếng rầu vớ ngườ lạ để làm qun, kế bạn; vớ ngườ qun mếng rầu là r âm r kỷ. Mếng rầu cũng làm ngườ a ấm lên rong những ngày đông lạnh gá, làm nguô vợ bớ nỗ buồn kh nhà có ang, có buồn được sẻ cha cảm hông bở họ hàng bạn bè làng xóm. Mếng rầu còn là sự hể hện lòng hành kính của hế hệ sau vớ các hế hệ rước cho nên rên mâm cỗ hờ cúng ga ên của ngườ Vệ có rầu cau.

* Hú huốc lào

Thuốc lào được hú bằng đếu ống, đếu bá, để cho ện ụng kh xa nhà lạ hú bằng đếu cày (đếu để hú huốc rong lúc cày bừa ở đồng ruộng nên gọ là đếu cày).

2. Lễ ế

Mộ năm, ngườ Vệ có Tế Nguyên Ðán (đúng mồng mộ háng gêng âm lịch) là ngày ế lớn nhấ, ngoà ra còn có rấ nhều lễ, ế đặc rưng khác.

* Tế Nguyên Đán

Tế Nguyên Đán Vệ Nam ừ buổ "kha hên lập địa" đã ềm àng những gá rị nhân văn hể hện mố quan hệ gữa con ngườ vớ hên nhên, vũ rụ. Tế còn là ịp để mọ ngườ Vệ Nam ưởng nhớ, r ân ổ ên, nguồn cộ; gao cảm nhân snh rong quan hệ đạo lý (ăn quả nhớ kẻ rồng cây) và ình nghĩa xóm làng...

Gao hừa

* Cúng a rong lễ gao hừa và ạ sao cúng gao hừa ngoà rờ?

Dân ộc nào cũng co phú gao hừa là hêng lêng. Tục a n rằng mỗ năm có mộ ông hành khển co vệc nhân gan, hế năm hì hần nọ bàn gao công vệc cho hần ka, cho nên cúng ế để ễn ông cũ và đón ông mớ.

Lễ gao hừa được cúng ở ngoà rờ là bở vì các cụ xưa hình ung rong phú cựu vương hành khển bàn gao công vệc cho ân vương luôn có quân đ, quân về đầy không rung ấp nập, vộ vã (nhưng mắ rần a không nhìn hấy được), hậm chí có quan quân còn chưa kịp ăn uống gì. Những phú ấy, các ga đình đưa xô gà, bánh rá, hoa quả, oàn đồ ăn nguộ ra ngoà rờ cúng, vớ lòng hành ễn đưa ngườ nhà rờ đã ca quản mình năm cũ và đón ngườ nhà rờ mớ xuống làm nhệm vụ ca quản hạ gớ năm ớ. Vì vệc bàn gao, ếp quản công vệc hế sức khẩn rương nên các vị không hể vào rong nhà khề khà mâm bá mà chỉ có hể ừng và gây ăn vộ vàng hoặc mang ho, hậm chí chỉ chứng kến lòng hành của chủ nhà.

* Lễ cúng Thổ Công

Sau kh cúng gao hừa xong, các ga chủ cũng khấn Thổ Công, ức là vị hần ca quản rong nhà. Lễ vậ cũng ương ự như lễ cúng gao hừa.

* Tế Thượng nguyên (Tế Nguyên êu)

Tế Thượng nguyên vào ngày rằm háng gêng - ngày răng ròn đầu ên của năm. Tế này phần lớn ổ chức ạ chùa chền, vì rằm háng gêng còn là ngày vía của Phậ ổ. Ta có câu: "Lễ Phậ quanh năm không bằng rằm háng gêng". Tục a n rằng ngày rằm háng gêng, đức Phậ gáng lâm ạ các chùa để chứng độ lòng hành của các ín đồ phậ gáo. Trong ịp này chùa nào cũng đông ngườ ớ  lễ bá. Sau kh đ chùa mọ ngườ về nhà họp mặ cúng ga ên và ăn cỗ.

* Tế Thanh mnh

Là ế hứ năm rong "nhị hập ứ khí" và đã được ngườ phương Ðông co là mộ lễ ế hàng năm. Tế hanh mnh đến sau ngày Lập Xuân 45 ngày. Tho nghĩa đn, hanh là khí rong, còn mnh là sáng sủa.

Lễ ảo mộ: Tảo mộ chính là sửa sang ngô mộ cho được sạch sẽ. Nhân ngày lễ hanh mnh ngườ a mang ho cuốc xẻng để đắp lạ nấm mồ cho o, rẫy hế cỏ ạ và những cây hoang mọc rèo lên mộ có hể phạm ớ hà cố của ngườ hân đã khuấ. Sau đó cắm mấy nén hương, đố vàng mã hoặc đặ hêm bó hoa âng cho vong hồn ngườ quá vãng. Bên cạnh những ngô mộ được rông nom, săn sóc, còn có những ngô mộ vô chủ, không ngườ hăm vếng. Những ngườ có lòng nhân đức không khỏ mủ lòng hường cắm mộ nén hương, đố nắm vàng mã cho những ngô mộ này. Tạ các nơ ha ma mộ địa còn có lập mộ cá am để hờ chung những mồ mả vô chủ gọ là Am chúng snh và mỗ cửa am có mộ bà đồng sớm ố đèn hương hờ phụng. Trong ngày ảo mộ, bã ha ma vốn vắng lặng bỗng rở nên đông đúc. Mọ ngườ đ ảo mộ đều ăn vận rấ chỉnh ề, lo khấn vá nơ phần mộ. Cả rẻ m cũng có hể ho cha mẹ đ ảo mộ, rước là để bế ần những ngô mộ của ga ên, sau là bố mẹ muốn ập cho chúng sự kính rọng ổ ên qua ục vếng mộ. Những ngườ quanh năm đ làm ăn xa cũng hường rở về vào ịp này để ảo mộ ga ên và xum họp vớ đạ ga đình. Thường ngườ a đ ảo mộ ừ sáng sớm cho đến gần rưa.

Cúng lễ rong ngày ế hanh mnh: Tế hanh mnh cũng là ịp để con cháu sửa lễ cúng ga ên sau kh vếng mộ về. Cũng có nhà sửa lễ mang ra mộ cúng, nhưng đó chỉ là cúng rêng mộ ngô mộ. Còn sau đó ngườ a vẫn cúng ở bàn hờ ổ ên và khấn ấ cả ga ên nộ ngoạ về phố hưởng. Ngườ a hường cúng mặn rong ngày hanh mnh, nghĩa là có làm cỗ, hoặc không làm cỗ hì cũng có đĩa xô, con gà cùng vớ hương hoa, rà rượu, vàng mã. Và đồng hờ vớ vệc cúng ổ ên cũng có cúng Thổ Công như rong mọ ịp.

* Tế Ðoan Ngọ

Tế Đoan Ngọ còn gọ là ế Ðoan Dương còn nhều ục ruyền đến nay. Sáng sớm cho rẻ ăn hoa quả, rượu nếp, rứng luộc, bô hồng hoàng vào hóp đầu, vào ngực, vào rốn để gế sâu bọ. Ngườ lớn hì gế sâu bọ bằng uống rượu hoặc ăn rượu nếp.

* Tế Trung nguyên (Rằm háng bảy)

Rằm háng bảy ho ín ngưỡng là ngày xá ộ vong nhân, nghĩa là bao nhêu ộ nhân ở ướ âm phủ ngày hôm đó đều được ha ộ. Bở vậy rên ương hế mọ ga đình đều làm cỗ bàn, đố vàng mã cúng ga ên và đồng hờ cúng những lnh hồn bơ vơ không được a chăm sóc. Ngườ a cũng hả chm lên rờ, hả cá xuống sông, để làm đều phúc đức.

* Tế Trung hu (Rằm háng Tám)

Trung hu là gữa mùa hu, ế Trung Thu như ên gọ đến vớ chúng a vào đúng gữa mùa hu ức là vào rằm háng ám âm lịch. Tế Trung Thu là ế của rẻ m.

* Tế Hạ nguyên (Tế cơm mớ)

Tế Hạ nguyên vào rằm hay mồng mộ háng mườ. Ở nông hôn, ế này được ổ chức rấ lớn vì đây là ịp nấu cơm gạo mớ của vụ vừa xong - rước là để cúng ổ ên, sau để hưởng công cầy cấy.

* Tế Trùng hập

Tế của các hầy huốc. Tho sách Dước lễ hì ngày mườ háng mườ (âm lịch), cây huốc mớ ụ được khí âm ương, mớ kế được sắc ứ hờ (Xuân-Hạ-Thu-Ðông) rở nên ố nhấ. Ở nông hôn Vệ Nam, đến ngày đó ngườ a hường làm bánh ày, nấu chè kho để cúng ga ên rồ đm bếu những ngườ hân huộc (chứ không mấy quan âm đến cây huốc, hầy huốc).

* Tế Táo quân

Tế Táo quân vào ngày 23 háng chạp - ngườ a co đây là ngày "vua bếp" lên chầu rờ để âu lạ vệc bếp núc, làm ăn, cư xử của ga đình rong năm qua.

Bở hế nên, rong ngày này, mọ ga đình ngườ Vệ Nam đều làm mâm cơm đạm bạc ễn đưa "ông Táo". Cứ phên chợ 23 háng chạp, mỗ ga đình hường mua 2 mũ ông Táo, 1 mũ bà Táo bằng gấy và 3 con cá chép làm "ngựa" (chuyện cá chép hoá rồng) đế Táo quân lên chầu rờ. Sau kh cúng rong bếp, mũ được đố và cá chép được mang ra hả ở ao, hồ, sông...

Ngày ông Táo về chầu rờ được xm như ngày đầu ên của Tế Nguyên đán. Sau kh ễn đưa ông Táo ngườ a bắ đầu ọn ẹp nhà cửa, lau chù đồ cúng ông bà ổ ên, ro ranh, câu đố, và cắm hoa ở những nơ rang rọng để chuẩn bị đón ế.

LỄ HỘI

Các lễ hộ êu bểu cho vùng, mền

Như đã đề cập ở rên Vệ Nam có rấ nhều những lễ hộ cổ ruyền đa ạng, độc đáo ở khắp mọ vùng mền của đấ nước. Tạ mỗ vùng, mỗ lễ hộ lạ mang những né êu bểu và gá rị khác nhau, ẫu vậy mục đích chung vẫn là hướng ớ đố ượng âm lnh cần suy ôn.

Lễ hộ ruyền hống là ịp để con ngườ gao lưu, ruyền lạ những đạo đức, luân lý về khá vọng cao đẹp; đồng hờ nhắc lạ nhều câu chuyện về các đố ượng được suy ôn như những vị anh hùng chống gặc ngoạ xâm, những ngườ có công chống hên a, ệ hú ữ, cứu nhân độ hế… hay những ngườ có công ruyền nghề.

Lễ hộ ruyền hống gúp gộ rửa những đều lo oan hường nhậ, gúp con ngườ ìm được sự hanh hản nơ chốn âm lnh. Và đó cũng là lý o các lễ hộ ruyền hống ở Vệ Nam hường hu hú rấ đông ngườ ân địa phương và u khách gần xa ham ga.

Đểm anh lễ hộ êu bểu ở vùng Tây Bắc và Vệ Bắc

1. Lễ hộ Lồng Tồng

Là lễ hộ ruyền hống đặc rưng của cộng đồng ngườ Tày, được ổ chức hường nên vào háng Gêng, háng Ha âm lịch ho ừng địa phương. Lễ hộ là ịp để bà con khắp nơ cầu phúc lộc, mùa màng bộ hu, cuộc sống bình yên, no ấm hạnh phúc. Nhều rò chơ ân gan cổ ruyền như ném còn, bị mắ bắ ê, há lượn… được ổ chức rong lễ hộ này.

2. Lễ hộ cầu an bản Mường

Là lễ hộ ruyền hống của bà con ân ộc Thá ở Ma Châu, Thuận Châu, Mộc Châu và đồng bào ân ộc Mường. Lễ hộ cầu an bản Mường là snh hoạ văn hóa ín ngưỡng có ý nghĩa quan rọng đố vớ cộng đồng các ân ộc hểu số ở vùng Tây Bắc. Lễ hộ hường được ổ chức vào cuố háng Gêng, đầu háng Ha âm lịch hằng năm; được gắn vớ ục gế râu và ạ hần lnh hể hện qua hình ượng hủy hần, huồng luồng… Lễ hộ có nhều hoạ động lên quan đến đờ sống vậ chấ, nh hần, âm lnh, mùa màng hay sức khỏ của cả cộng đồng rong năm ễn ra lễ hộ.

3. Lễ hộ hoa ban

Lễ hộ hoa ban

Hay còn được gọ là hộ Xên bản, Xên mường – mộ lễ hộ của đồng bào ân ộc Thá. Lễ hộ được ổ chức vào mùa hoa ban nở rắng nú rừng Tây Bắc, ức là vào ịp háng Ha âm lịch. Lễ hộ hoa ban được mệnh anh là ngày hộ của ình yêu đô lứa, ngày hộ của hạnh phúc ga đình, hộ cầu mùa màng ươ ố, cuộc sống no ấm nơ bản mường, và cũng là ịp để bà con và u khách ham ga các rò chơ, h à, há gao uyên rong những đêm răng sáng.

Vùng châu hổ Bắc Bộ

1. Lễ hộ Đền Hùng (Gỗ ổ Hùng Vương) – Phú Thọ

Hẳn chúng a đều đã quá qun huộc vớ câu ca ao: “Dù a đ ngược về xuô – Nhớ ngày Gỗ ổ mùng mườ háng ba”, và hễ nhắc đến câu ca ao này là a a cũng nhớ đến ngày Gỗ ổ Hùng Vương. Đây là mộ rong những lễ hộ lớn mang ính chấ quốc ga, được ổ chức hàng năm nhằm để ưởng nhớ các vua Hùng đã có công ựng nước.

Không bế ừ bao gờ, phong ục gỗ ổ Hùng Vương đã rở hành mộ ruyền hống văn hoá ở nước a. Cứ vào mùa xuân là lễ hộ ễn ra và kéo à ừ mùng 8 – 11/03 âm lịch, rong đó mùng 10 là chính hộ. Lễ hộ hàng năm hu hú rấ đông lượ khách u lịch rong nước và quốc ế hành âm về chêm bá.

2. Lễ hộ chùa Hương – Hà Nộ (Mỹ Đức, Hà Tây cũ)

Mùa xuân đ rảy hộ chùa Hương đã không còn xa lạ vớ nhều ngườ ân Vệ Nam nó chung và ngườ ân mền Bắc nó rêng. Kh hộ chùa Hương không phả chỉ để đ lễ Phậ, mà còn để hưởng ngoạn những cảnh đẹp của sông nú nơ đây, để cảm nhận những sự uyệ vờ đến bình yên của hên nhên mang lạ cho mỗ chúng a ở vùng đấ này.

Lễ hộ Chùa Hương hàng năm đều ễn ra ừ 6 háng Gêng cho đến hế háng Ba âm lịch. Được đánh gá là mộ rong những lễ hộ ễn ra rong hờ gan à nhấ, hu hú đông đảo u khách đổ về đây đề đ lễ cầu à, cầu lộc kế hợp vớ u lịch hưởng ngoạn.

3. Lễ hộ Yên Tử – Quảng Nnh

Nhắc đến Yên Tử ngườ a lạ nhớ đến câu: “Trăm năm ích đức u hành – Chưa đ Yên Tử chưa hành quả u” quả không sa. Đến Quảng Nnh, ngoà vịnh Hạ Long là mộ rong 7 kỳ quan hên nhên của hế gớ, hì không hể không nhắc đến Thền Vện Trúc Lâm – chốn lnh hêng mà bấ cứ Phậ ử nào cũng mong muốn được vếng hăm ù chỉ mộ lần.

Tương ruyền, Yên Tử là rung âm Phậ gáo của nước Ðạ Vệ xa xưa, là nơ phá ích của hền phá Trúc Lâm. Đến lễ hộ chùa Yên Tử, u khách sẽ có cơ hộ được hoá ra khỏ hế gớ rần ục, để hực hện cuộc hành hương ôn gáo độc đáo gữa chốn hên nhên hùng vĩ.

Hàng năm, lễ hộ kéo à ừ ngày 10 háng Gêng đến hế háng Ba âm lịch, hu hú nhều u khách hập phương đến vếng Chùa vào mùa u lịch lễ hộ ạ Vệ Nam.

4. Hộ gò Đống Đa – Hà Nộ

Là mộ lễ hộ chến hắng, được ổ chức hàng năm để ưởng nhớ những chến công lẫy lừng của vua Quang Trung – ngườ anh hùng áo vả rong lịch sử chống gặc ngoạ xâm của ân ộc. Nhều rò chơ vu khỏ được ổ chức rong lễ hộ để hể hện nh hần hượng võ. Đặc bệ, rò rước Rồng lửa Thăng Long được cho là độc đáo, ấn ượng nhấ rong oàn lễ hộ.

Hộ gò Đống Đa ễn ra vào ngày mùng 5 Tế ạ khu vực gò Đống Đa, phường Quang Trung, quận Đống Đa, Hà Nộ.

5. Lễ hộ đền Góng – Sóc Sơn, Hà Nộ

Khu ích đền Góng bao gồm đền Trình, đền Mẫu, chùa Đạ B, đền Thượng, ượng đà Thánh Góng, chùa Non Nước cùng các lăng ba đá gh lạ ch ế về lịch sử và lễ hộ đền Sóc. Năm 2011, hộ Góng đã vnh ự đón nhận là D sản văn hóa ph vậ hể đạ ện của nhân loạ o UNESCO công nhận.

Lễ hộ đền Góng được kha hộ ngày 6/1 âm lịch hàng năm và ổ chức ạ xã Phù Lnh, huyện Sóc Sơn (Hà Nộ). Tho ruyền huyế, vùng đấ này là nơ ừng chân cuố cùng của Thánh Góng rước kh cở bỏ áo gáp bay về rờ. Lễ hộ ễn ra rong 3 ngày vớ các ngh lễ ruyền hống như: lễ kha quang, lễ rước, lễ âng hương, âng hoa r lên đền Thượng, nơ hờ Thánh Góng hu hú sự quan âm của ngườ ân địa phương và u khách quốc ế.

6. Lễ hộ chùa Bá Đính – Nnh  Bình

Là mộ lễ hộ xuân, lễ hộ hành hương về vùng đấ cố đô Hoa Lư nổ ếng, ễn ra ừ ngày mùng 6 ế đến hế háng 3, lễ hộ chùa Bá Đính được ổ chức hàng năm ạ hôn Snh Dược, xã Ga Snh, huyện Ga Vễn. Là mộ quần hể chùa lớn gồm cả quá khứ và hện ạ, lễ hộ chùa Bá Đính được đánh gá là mộ lễ hộ ruyền hống đển hình của ngườ Vệ Nam.

Vào mùa kha hộ, hàng rệu phậ ử rong cả nước cùng u khách hập phương lạ nô nức rẩy hộ chùa Bá Đính, để cảm nhận được ình yêu hên nhên rong ngày hộ lịch sử để ừ đó hướng về quá khứ ựng nước. Trẩy hộ chùa Bá Đính không ừng lạ ở chốn Phậ đà hay bầu rờ – cảnh bụ, mà còn là ở sự ếp xúc, hòa nhập gữa con ngườ rước hên nhên rộng lớn mộ vùng.

7. Hộ Xoan – Phú Thọ

Hàng năm, cứ vào ngày 7/1 là ễn ra hộ Xoan ạ làng Hương Nha, huyện Tam Thanh, ỉnh Phú Thọ. Đây là lễ hộ ưởng nhớ nữ ướng à gỏ Xuân Nương của nghĩa quân Ha Bà Trưng. Lễ hộ được bắ đầu vớ ệc cầu Xuân âng Thành hoàng, ho ruyền hống hì ngườ ân sẽ ọn cỗ chay gồm có củ mà và mậ ong.

Vào ngày 10 háng Gêng sẽ ễn ra rò rình nghề ở bã sông rước đình làng vớ các va ễn cày, bừa, go mạ, á nước, bán con ngà ằm, bán bông hấp ẫn, độc đáo của rêng hộ Xoan.

8. Lễ hộ Côn Sơn – Hả Dương

Lễ hộ Côn Sơn (hay còn được bế đến vớ các ên gọ khác như lễ hộ chùa Côn Sơn, lễ hộ chùa Hun) được bắ nguồn ừ ngày gỗ Trúc Lâm đệ am Tổ – Huyền Quang, được ổ chức ạ chùa Côn Sơn Thên Tư Phúc ự – chùa Côn Sơn, nằm ướ chân nú Côn Sơn.

Lễ hộ chùa Côn Sơn được ổ chức hàng năm bở cộng đồng cư ân phường Cộng Hòa, xã Lê Lợ, hị xã Chí Lnh, ỉnh Hả Dương và Ban Quản lý D ích Côn Sơn – Kếp Bạc. Lễ hộ được ổ chức vào háng Gêng hàng năm, kéo à ừ ngày 15 đến ngày 22 của háng.

9. Lễ hộ Lm – Bắc Nnh

Là mộ lễ hộ lớn của ỉnh Bắc Nnh, lễ hộ Lm được ổ chức vào ngày 13 háng gêng hàng năm, rên địa bàn huyện Tên Du, được co là né kế nh độc đáo của vùng văn hoá Knh Bắc.

Qua nhều năm, hộ Lm đã có nhều lớp văn hóa, đến nay ngườ a chỉ ổ chức ế lễ hậu hần vào ngày 13 háng Gêng rùng vớ hộ chùa Lm. Vì vậy mà có hộ Lm và đây cũng là mộ hộ hàng ổng độc đáo của vùng.

10. Lễ hộ đền Trần – Nam Định

Được gọ vớ ên khác là lễ Kha ấn đền Trần, lễ hộ ở đền Trần ễn ra ừ ngày 13 đến ngày 15 háng Gêng âm lịch hàng năm. Lễ hộ được cử hành rang nghêm cùng các lễ rước ừ các đ̀nh, đền xung quanh ập rung lạ và lễ ế ự ở đền Thượng hờ 14 ṿ vua Trần. Lễ âng hương bao gồm 14 cô gá đồng rnh. Các phần hộ của đền Trần vớ nhều hình hức snh hoạ phong phú như ễn võ năm hế hệ, đấu vậ, múa lân, chơ cờ h̉…

Lễ hộ đền Trần cũng là ịp để mỗ ngườ ân Nam Đ̣nh nó rêng và ngườ ân Vệ Nam nó chung ự hào mỗ kh nhớ về cộ nguồn và về các vị vua, ướng hờ Trần.

11. Hộ chùa Ko – Thá Bình

Là mộ rong những ngô cổ ự nổ ếng bậc nhấ ở Vệ Nam, chùa Ko nằm ạ địa phận xã Duy Nhấ, huyện Vũ Thư, ỉnh Thá Bình. Gác chuông của chùa Ko cũng là mộ công rình nghệ huậ bằng gỗ độc đáo hếm có gữa màu xanh bạ ngàn của vùng quê lúa Thá Bình.

Lễ hộ chùa Ko vớ ục hờ hền sư Không Lộ, có sức cuốn hú mọ lứa uổ, mọ ầng lớp cư ân rong vùng ghé hăm. Lễ hộ được ổ chức 2 kỳ rong năm: Hộ xuân được ổ chức vào ngày 4 Tế Nguyên Đán còn Hộ hu được ổ chức vào các ngày 13, 14, 15 háng 9.

Ngoà lễ Phậ, hộ chùa Ko còn có các cuộc đua à gả rí gắn vớ snh hoạ của cư ân nông nghệp như các rò h bắ vị, nấu cơm và ném pháo.

12. Lễ hộ Bà chúa Kho – Bắc Nnh

Là mộ lễ hộ lớn ạ mền Bắc, có ý nghĩa nhấ là đố vớ gớ knh oanh, làm ăn buôn bán. Tục lệ “cuố năm rả nợ, đầu năm đ vay bà chúa Kho” đã rở hành mộ phong ục ồn ạ lâu đờ ạ Vệ Nam. Đền bà chúa Kho nằm ạ địa phận làng Cổ Mễ, phường Vũ Nnh, hành phố Bắc Nnh. Lễ hộ Bà chúa Kho kha hộ vào 14/1 âm lịch vớ các ục âng hương, khấn vay ền Bà Chúa (ượng rưng) để “cầu à phá lộc” cho mộ năm làm ăn phá đạ.

13. Hộ Chùa Thầy – Hà Nộ (Quốc Oa, Hà Tây cũ)

Chùa Thầy huộc địa phận xã Sà Sơn, huyện Quốc Oa, cách rung âm Hà Nộ chừng 20 km về phía Tây Nam, đ ọc ho đường cao ốc Láng – Hòa Lạc. Đến đây, u khách sẽ có ịp chêm ngưỡng phong cảnh non nước hữu ình, hưởng hức những màn rố nước đặc sắc mà sân khấu bểu ễn ở ngay rước Thủy Ðình. Du khách sẽ được bế đến các ích rò rố như Thạch Sanh, Tấm Cám hay cảnh snh hoạ ân ã như đ cày, chăn vị, đấu vậ…

Hộ chùa Thầy hàng năm được ổ chức ừ ngày 5 đến 7 háng Ba âm lịch. Lễ hộ được bắ đầu bằng lễ cúng Phậ và chạy đàn (mộ ễn xướng có ính chấ ôn gáo vớ sự phố hợp của các nhạc cụ ân ộc).

Ngoà những lễ hộ kể rên, u khách hập phương có hể ghé hăm nhều những lễ hộ khác như hộ Hoa Vị Khê – Nam Định, hộ chợ Vềng – Nam Định, lễ hộ Cổ Loa (Hà Nộ), lễ hộ chọ râu Đồ Sơn – Hả Phòng…

Những lễ hộ êu bểu ở vùng Trung bộ

1. Lễ hộ cầu Ngư

Là lễ hộ của nhân ân làng Thá Dương hạ (huộc hị rấn Thuận An, huyện Phú Vang, ỉnh Thừa Thên Huế), được ổ chức vào ngày 12 háng Gêng âm lịch hàng năm. Ba năm mộ lần làng lạ ổ chức đạ lễ rấ lnh đình.

Lễ hộ để ưởng nhớ Trương Quý Công (bệ anh là Trương Thều) – vị hành hoàng của làng. Ông là ngườ gốc Thanh Hoá, đã có công ạy cho ân nghèo cách đánh cá và buôn bán gh mành.

Lễ hộ cầu Ngư có các rò chơ mô ả cảnh snh hoạ của nghề đánh cá, đặc sắc là hình ảnh “bủa lướ” mang ý nghĩa rình nghề, khắc họa đậm né ngh lễ ân gan của cư ân vùng vn bển.

2. Lễ hộ Lam Knh

Dễn ra ạ khu ích Lam Knh (huộc địa bàn xã Xuân Lam, huyện Thọ Xuân, ỉnh Thanh Hóa), mảnh đấ quê hương của vị anh hùng ân ộc Lê Lợ và nhều anh ướng nổ ếng của cuộc khở nghĩa Lam Sơn. Địa anh Lam Knh còn là khu ích có quy mô lớn về các đờ vua, hoàng ộc của hờ nhà hậu Lê và các anh ướng đương hờ.

Vào ngày 22 háng 8 âm lịch hàng năm, nhân ân các vùng ở mền Bắc nô nức kéo về đện Lam Knh để ự lễ ưởng nệm Lê Lợ và các anh ướng nhà Lê – những ngườ đã có công lao đánh an gặc Mnh xâm lược, gành độc lập cho ân ộc, và xây ựng đấ nước.

Trong lễ hộ, phần ngh hức rước kệu ừ lăng vua Lê Thá Tổ về đền hờ được ổ chức rấ rang rọng, uy nghêm. Kế húc phần lễ âng hương ưởng nệm, u khách sẽ có ịp ham quan quần hể ích Lam Knh, xm các đệu múa như múa Xuân Phả hay chơ các rò chơ ân gan ruyền hống như Bình Ngô phá rận…

3. Lễ hộ Dnh Thầy – Thím

Từ lâu, lễ hộ này đã rở hành né văn hóa đặc sắc rêng bệ của ỉnh Bình Thuận. Vào ngày 14 đến 16 háng 9 âm lịch hàng năm, ngay chính ạ khu ích lịch sử – văn hóa Dnh Thầy – Thím (xã Tân Tến, hị xã Lag, ỉnh Bình Thuận) lạ ễn ra lễ hộ lớn nhân ngày gỗ của Thầy – Thím.

Vào ịp lễ hộ, đông đảo ngườ ân địa phương và u khách đến cầu nguyện sức khỏ, hạnh phúc cho ga đình, họ hàng và công vệc làm ăn hanh hông. Ngoà các ngh lễ xưa vẫn được bảo ồn, rong phần hộ còn có nhều rò chơ ân gan hu hú như: chèo Bả Trạo, ễn xướng ích Thầy, bểu ễn võ huậ, h lắc húng, gánh cá đ bộ, múa rồng… ạo nên không khí lễ hộ sô động.

4. Lễ hộ Kaê

Là lễ hộ lớn nhấ, đông vu nhấ của ỉnh Nnh Thuận và Bình Thuận, nơ có đông đảo đồng bào ân ộc Chăm snh sống. Được ổ chức ạ háp Poklong Gara hoặc các háp Chàm khác, lễ hộ Kaê (ên khác là lễ ưởng nệm đấng cha) ễn ra vào ngày 1-7 Chăm lịch (khoảng ừ 25-9 đến 5-10 ương lịch) hàng năm.

Lễ hộ Kaê để ưởng nệm các vị anh hùng ân ộc, ổ ên, ông bà, hần lnh cùng các vua Pôklông Gara, vua Prôm. Trong hờ gan ễn ra lễ hộ, nhân ân các vùng lân cận sẽ ụ ập lên háp làm lễ đơn gản.

Các hầy cúng sẽ ến hành lễ cúng ế ở ngoà sân sau kh các hầy co về đạo gáo. Sau đó hì u khách vào háp, ận mắ chứng kến bà bóng và hầy cúng ắm rửa, hay áo cho vua Poklong Gara (ượng đá), đọc knh và há những bà há ân ca. Ngh lễ này được kế húc bằng đệu múa hêng lêng của bà bóng rong háp.

Những lễ hộ êu bểu ở vùng Tây nguyên và Nam bộ

1. Lễ cơm mớ

Đố vớ đồng bào các ân ộc hểu số ở Tây nguyên, hần lúa là được ôn rọng không kém các hần khác. Sau kh hu hoạch hàng năm, ngườ a ổ chức lễ ăn cơm mớ, để ạ ơn hần, và hể hện sự vu mừng chung hưởng kế quả của mộ quá rình mệ nhọc.

Lễ mừng hu hoạch của ngườ Mạ là lễ hộ lớn nhấ rong năm và hường kéo à 7 ngày. Lễ ăn cơm mớ của ngườ Bana chỉ ễn ra rong ba ngày, kh đã bắ đầu hu hoạch. Và lễ Sơmắh Kk ễn ra kh gặ lúa đạ rà. Cuố cùng là lễ đóng cửa kho.

2. Hộ đua vo

Được ổ chức hằng năm vào háng Ba âm lịch, hộ ễn ra ở Buôn Đôn hoặc ở những cánh rừng hưa nằm vn òng sông Sêvpốc.
Trước kh vào cuộc đua, mộ ếng ù và cấ lên, ừng ốp vo được nhưng ngườ quản ượng đều khển đứng vào vị rí xuấ phá. Kh có lệnh xuấ phá, những chú vo sẽ h nhau phóng về phía rước rong ếng chêng, rống, hò ro cổ vũ vang cả nú rừng.

3. Lễ hộ đâm râu

Là lễ hộ khá phổ bến của đồng bào các ân ộc hểu số ở Tây nguyên và ở phía Bắc của vùng Đông Nam bộ. Lễ đâm râu ễn ra vào lúc nông nhàn (kh mọ ngườ nghỉ ngơ để chuẩn bị cho mộ mùa rẫy mớ), ức vào khoảng háng Ba hoặc háng Tư âm lịch. Đố vớ đồng bào các ân ộc ở ây Nguyên, con râu hường được sử ụng làm vậ ế hần lnh bở chúng bểu ượng cho sự phồn hịnh. Thị râu được ngườ ân rong buôn cha nhau để ăn mừng.

Sau các ngh hức cúng hần lnh, con râu được ắ ra cộ ở gốc cây nêu gữa sân. Tấ cả gà, rẻ, ra gá rong bản cùng nhảy múa rong ếng nhạc của cồng, chêng. Sau đó, mộ độ đâm râu được rang bị gáo mác và đều là những chàng ra rẻ, sẽ vào sân để bắ đầu ến hành đâm râu.

4. Lễ hộ Dnh Cô

Là mộ khu đền có kến rúc khá hoành ráng nằm ha bên bờ bển Long Hả (huộc ỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu). Đây là nơ hờ mộ cô gá gàu lòng nhân á, bị nạn sau mộ lần đ bển. Hàng năm, lễ hộ Dnh Cô kéo à 2 ngày ừ 10 đến 12 háng Ha âm lịch, được ngư ân Long Hả ổ chức ho ngh hức cổ ruyền.

Các vị cao nên (chủ lễ) hường mặc lễ phục rang nghêm và có những lờ cầu nguyện mưa huận gó hòa, quốc há ân an. Sau đó, bắ đầu lễ nghnh Cô ngoà bển vớ những huyền hoa lộng lẫy.

5. Lễ hộ Bà Chúa Xứ

Là lễ hộ ân gan lớn nhấ ở Nam Bộ. Lễ hộ được ổ chức ừ đêm ngày 23 đến 27 háng Tư âm lịch hàng năm. Trong những ngày lễ ễn ra ạ mếu Bà Chúa xứ ở nú Sam (ỉnh An Gang), nhều hoạ động văn hóa như múa bóng, há bộ ễn ra.

Đêm ngày 23, ngh hức ắm Bà ễn ra hu hú đông đảo ngườ xm. Sau đó ượng Bà được đưa xuống và ùng nước mưa pha vớ nước hoa để ắm. Lễ vía Bà hàng năm hu hú u khách hập phương đến ham ự lễ hộ ân gan, cầu à lộc, và cũng là ịp chêm ngưỡng cảnh rí hên nhên ươ đẹp ở nú Sam và các ích lịch sử xung quanh như: Lăng Thoạ Ngọc Hầu, Chùa Tây An…

6. Lễ hộ Ok Om Bok

Lễ hộ có ên khác là lễ cúng Trăng của đồng bào ân ộc Khmr Nam Bộ, được ổ chức vào đúng hôm rằm và được bắ đầu ừ kh răng lên.

Lễ hộ Ok Om Bok

Xuấ phá ừ ín ngưỡng ân gan, mặ răng được bế là hần bảo vệ mùa màng, nên ngườ Khmr hường ổ chức lễ hộ Ok Om Bok vào ngày rằm háng 10 âm lịch hằng năm như để cảm ơn các vị hần đã cho mưa huận, gó hòa và mùa bộ hu… Tho phong ục của ngườ Khmr, sau lễ cúng Trăng sẽ là hộ đua ng ngo, hu hú hàng chục vạn ngườ ham ga hưởng ứng.