Chức năng của tiền tệ-Chức năng nào là cơ bản nhất- Vì sao docx
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (98.81 KB, 4 trang )
Theo anh(chị) tiền tệ có những chức năng gì? Chức năng nào là cơ bản nhất? Vì sao? A.Khái niệm về tiền tệ: Quá trình phát triển của tiền tệ cho thấy tiền tệ đã tồn tại dưới nhiều hình thức từ những dạng hóa tệ, kim tệ và ngày nay chủ yếu là thời đại của tiền giấy và tiền qua ngân hàng là những loại tiền hoàn toàn dựa trên sự tín nhiệm không có giá trị bản thân. Do vậy, đã hình thành nhiều quan điểm khi nghiên cứu thực chất và đưa ra một khái niệm về tiền tệ. Học thuyết tiền tệ kim loại ra đời từ thế kỷ 16 với đại diện là Thomas-Men (1576- 1641) đã khẳng định rằng: vàng, bạc tự nhiên là tiền tệ: vàng, bạc là của cải chính tông. Với sự đề cao quá mức tiền kim loại, trường phái này đã nhận định sai lầm rằng chỉ có kim loại quý mới thực hiện được các chức năng của tiền tệ. Đến đầu thế kỷ 18 khi các loại tiền dấu hiệu như tiền giấy, tiền tín dụng ra đời nhưng vẫn phục vụ cho trao đổi thì trường phái tiền tệ duy danh lại đề cao tiền dấu hiệu. Họ cho rằng: tiền giấy và tiền kim loại là như nhau, chỉ là dấu hiệu thanh toán hay nhãn hiệu mà nhờ đó mà hàng hóa được lưu thông. Từ đó, họ kết luận: tiền tệ chỉ là một công cụ kỹ thuật tiện cho trao đổi hàng hóa, chỉ là đơn vị tính toán trừu tượng nên bản thân tiền tệ không cần có giá trị nội tại và nhà nước hoàn toàn có thể phát hành tiền giấy với những dấu hiệu quy ước là có thể phục vụ cho trao đổi hàng hóa. K.Marx (1818-1883) dưới cái nhìn của nhà biện chứng đã nghiên cứu nguồn gốc ra đời của tiền tệ qua sự phát triển các hình thái giá trị và đã khẳng định: tiền tệ có nguồn gốc từ hàng hóa, từ thế giới hàng hóa tách ra. Một khi người ta đã hiểu rằng nguồn gốc của tiền tệ là ở ngay trong hàng hóa thì người ta khắc phục được cái khó khăn chính trong sự phân tích tiền tệ. Ông đã chỉ ra rằng vàng chỉ trở thành tiền tệ trong những điều kiện lịch sử nhất định trước khi là tiền tệ và sau khi được thừa nhận đóng vai trò là tiền tệ thì vàng vẫn giữa nguyên bản chất là hàng hóa. Đồng thời ông còn phân tích trong vai trò là vật trung gian trao đổi thì tiền dấu hiệu vẫn có thể đảm nhận vai trò tiền tệ. Ngày nay, học thuyết tiền tệ của K.Marx vẫn mang giá trị lý luận lớn để chúng ta nghiên cứu và vận dụng sáng tạo. Bước vào thế kỷ 20, cùng với sự phong phú của đời sống kinh tế, khi đề cập đến tiền tệ người ta không nhìn thấy nó một cách hạn hẹp và đơn giản rằng tiền tệ chỉ là tiền kim loại hay tiềng giấy mà đã xem xét tiền tệ ở giác độ rộng hơn kể cả các loại séc, số dư tiền gửi hoạt kỳ tại ngân hàngnếu chúng ta có thể chuyển đổi dễ dàng thành tiền mặt thì
cũng có thể xem là tiền và ngay cả các loại chứng khoán cũng được hiểu là tiền theo nghĩa rộngnhư lời kết luận của P.A Samueloson đã viết: Bản chất của tiền tệ ngày nay đã được phơi bày rõ ràng, người ta muốn có tiền tệ với danh nghĩa là tiền chứ không phải hàng hóa thanh toán, không phải vì bản thân nó mà vì những thứ mà nó sẽ mua được Bản chất của tiền tệ là để dùng làm phương tiện trao đổi. Tuy nhiên, trong điều kiện kinh tế tiền tệ phát triển như ngày nay, tiền tệ không chỉ đơn thuần là phương tiện trao đổi người ta còn sử dụng tiền để đầu tư, để cho vay, và xem nó như một dạng của cải, một đối tượng để sở hữu Trên quan điểm toàn diện, toàn diện và có chọn lọc chúng tôi đưa ra một khái niệm về tiền tệ như sau: Tiền tệ là phương tiện trao đổi được luật pháp công nhận và người sở hữu nó sử dụng để phục vụ cho những nhu cầu trong đời sống kinh tế xã hội. Tóm lại:
Quan điểm về tiền tệ theo nghĩa rộng hay hẹp hoàn toàn phụ thuộc vào trình độ phát triển kinh tế ở mỗi nước, và để đi đến một khái niệm thống nhất về tiền tệ là một điều không đơn giản. Song một thuộc tính vốn có đặc trưng của tiền là bất cứ một vật gì nếu được chấp nhận trong việc thanh toán cho hàng hóa, dịch vụ hoặc hoàn trả các món nợđều được xem là tiền. B.Chức năng của tiền tệ: Nếu trong thời kỳ sơ khai của nền kinh tế hàng hóa người ta chỉ sử dụng tiền tệ như một công cụ trao đổi thì cùng với sự phát triển của sản xuất và lưu thông hàng hóa thì tiền tệ đã thể hiện ngày càng đa dạng hơn các chức năng vốn có của nó. Trong học thuyết K.Marx, ông cho rằng vàng trong vai trò ngang giá chung là hàng hóa tiền tệ và Marx đã nêu lên chứng năng mà vàng tiền tệ thực hiện trong điều kiện kinh tế hàng hóa phát triển là: Chức năng thước đo giá trị Chức năng phương tiện lưu thông Chức năng phương tiện thanh toán Chức năng phương tiện cất giữ Chức năng tiền tệ thế giới.
Ngày nay, chế độ lưu thông tiền kim loại đã nhường chỗ cho chế độ lưu thông tiền giấy không chuyển đổi ra vàng đang được các nước áp dụng và mặc dù vàng vẫn được thừa nhận là thướng đo giá trị, phương tiện cất giữ và tiền tệ thế giới nhưng người ta đã hạn chế sử dụng vàng trực tiếp làm phương tiện trao đổi ở phạm vi lưu thông hàng hóa trong nước cũng như mậu dịch quốc tế. Do đó, với sự đa dạng về các hình thức tiền tệ được sử dụng trong điều kiện kinh tế hiện nay, các nhà kinh tế đã xem xét các chức năng của tiền tệ ở một góc độ tổng quát hơn. Chúng ta có thể nêu lên ba chức năng chủ yếu của tiền tệ như sau: B.1 Chức năng phương tiện trao đổi: Tiền thực hiện chức năng này khi đóng vai trò là phương tiện đáp ứng cho nhu cầu lưu thông hàng hóa và các quan hệ giao dịch khác trong đời sống kinh tế-xã hộiĐể thực hiện chức năng này tiền phải lưu thông nghĩa là phải được trao và được nhận: H-T-H. Chức năng này của tiền tệ bao gồm sự có mặt của tiền trong những quan hệ mua bán trả tiền ngay ( T và H vận động song ), trong những quan hệ mua bán chịu (T và H vận động tách rời) và ngay cả những quan hệ thanh toán khác như thanh toán tiền lương, nộp thuế, Khi bàn về các chức năng tiền tệ một số quan điểm đã mô tả tách rời chức năng phương tiện lưu thông (khi tiền xuất hiện trong các quan hệ mua bán trả tiền ngay) và chức năng phương tiện thanh toán (khi tiền đáp ứng cho những quan hệ mua bán chịu hàng hóa, và nhu cầu thanh toán khác). Tuy nhiên, theo chúng tôi sự phâ biệt này chỉ nhằm nhấn mạng đặc điểm của tiền trong chức năng phương tiện lưu thông là vận động song song và ngược chiều với hàng hóa. So với tiền khi thực hiện chức năng phương tiện thanh toán là xuất hiện tách rời với lưu thông hàng hóa. Trong khi đó, cả hai chức năng phương tiện lưu thông và phương tiện thanh toán đều mang đặc tính chung nổi bậc là không nhất thiết phải sử dụng tiền thực có đầy đủ giá trị mà có thể dùng tiền có dấu hiệu để thay thế. Vì vậy, sự vận dụng hai chức năng trên đã tạo điều kiện cho sự ra đời của các loại tiền dấu hiệu như tiền giấy, tiền tín dụng cũng như hệ thống thanh toán không dùng tiền mặt qua hệ thống ngân hàng. Mặt khác, thực tế hiện nay, với điều kiện kinh tế thị trường phát triển các quan hệ mua bán trả tiền ngay với sự xuất hiện của tiền mặt chỉ đáp ứng cho những nhu cầu thanh toán có giá trị giao dịch nhỏ hàng ngày, còn phần lớn những giá trị giao dịch lớn thì những phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt ngày càng được sử
dụng phổ biến hơn như thương phiếu, thẻ thanh toán, hoặc sử dụng bút tệ với những hình thức chứng từ thanh toán như séc, ủy nhiệm thu, ủy nhiệm chiVới những lý do đó, chúng tôi trình bày những chức năng kết hợp theo quan điểm nêu trên. Chức năng phương tiện trao đổi là chức năng cơ bản của tiền tệ, nó không chỉ giúp chúng ta phân biệt giữa tiền với những dạng tài sản khác như chứng khoán, bất động sản mà còn biểu hiện một trạng thái động của tiền tệ khi bộc lộ bản chất kinh tế vốn có. Thực hiện chức năng này tiền tệ đã tạo điều kiện cho quan hệ trao đổi hàng hóa trở nên thuận tiện. Hãy giả sử nếu không có tiền tệ, chúng ta quay lại với hình thức trao đổi sản phẩm trực tiếp và như vậy việc hao phí thời gian khi phải tìm kiếm một nhu cầu phù hợp về sản phẩm trao đổi là tấc nhiên, điều này sẽ làm hạn chế quá trình lưu thông hàng hóa, đặc biệt trong điều kiện kinh tế có chuyên môn hóa cao và phân công lao động sâu sắc như ngày nay. Đối với người sản xuất khi hàng hóa tiêu thụ được nghĩa là đã chuyển từ hình thái H sang hình thái T cho thấy hàng hóa sản xuất ra được thị trường chấp nhận, giá trị hàng hóa được thực hiện, mặt khác giúp cho người sản xuất bảo tồn được giá trị sản phẩm không bị ảnh hưởng xâm thực do điều kiên tự nhiên. Với lượng tiền tệ đang sở hữu người ta có thể chuyển đổi ra bất kỳ món hàng hóa nào để thỏa mãn nhu cầu. Nói cách khác, tiền tệ đã tạo ra một khả năng thanh toán tức thì đây chính là ý nghĩa thiết thực của tiền tệ trong điều kiện kinh tế thị trường phát triễn ngày nay. Thực hiện chức năng phương tiện trao đổi tiền không chỉ góp phần thúc đẩy lưu thông hàng hóa mà quá trình đưa sản phẩm từ nơi sản xuất đến nơi tiêu dùng còn giúp chúng ta phát hiện những khuyết điểm trong sản xuất như mẫu mã, chất lượng hàng hóa cũng như điều tiết cung cầu hàng hóa trong từng khu vực của nền kinh tế. B.2 Chức năng thước đo giá trị hay chức năng đơn vị thanh toán
Với chức năng này tiền tệ đã trở thành thước đo chung để biểu thị và so sánh giá cả của tấc cả hàng hóa, từ đó làm cho đời sống kinh tế được đơn giản hóa rất nhiều. Bởi lẽ, trong nền kinh tế phát triển với sự tham gia của hàng nghìn mặt hàng trên thương trường, nếu không có một đơn vị thanh toán chung người ta sẽ tốn nhiều thời gian để xác định những quan hệ tỷ lệ giữa các hàng hóa với nhau khi muốn thực hiện trao đổi. Nhưng nếu
có một đơn vị thanh toán chung người ta không chỉ quy định về giá cả hiện tại và hơn nữa còn dự đoán cả mức giá trong tương lai. Mặt khác, thông qua việc biểu hiện giá trị hàng hóa bằng thước đo chung, tiền tệ còn tạo điều kiện để người ta có thể so sánh, đánh giá và lựa chọn các hàng hóa trên thị trường. Trong nền kinh tế thị trường vận dụng chức năng này của tiền tệ đã giúp cho các doanh nghiệp có thể hoạch toán tổng hợp chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm và qua đó đánh giá hiệu quả kinh doanh để chọn hướng đầu tư phù hợp. Hơn nữa, ở tầm vĩ mô trong hệ thống kế toán quốc gia, đồng tiền với chức năng thước đo giá trị đã được vận dụng để tính toán tổng mức GDP, GNP trong từng thời kỳ. Từ đó, ngoài việc phục vụ cho quá trình phân phối tổng sản phẩm quốc dân, tiền còn giúp chúng ta đánh giá hiệu quả nền kinh tế để có biện pháp tận dụng những nguồn tài nguyên quốc gia phục vụ cho sự nghiệp xây dựng đất nước. B.3 Chức năng phương tiện tích lũy:
Đồng tiền không chỉ được sử dụng cho chi tiêu mà còn thực hiện tích lũy đề phòng rủi ro trong tương lai hoặc tích lũy để mua sắm, nghĩa là ta muốn chuyển nhu cầu tiêu dùng từ thời điểm này sang thời điểm khác. Trước đây, trong chế độ lưu thông tiền tệ kim loại, người ta có quan điểm tích lũy tiền tệ như một dạng của cải xã hội nên việc chôn dấu kim loại quý trong những chum, lọ là phổ biến. Và ngày nay, trong giai đoạn của nền kinh tế có lạm phát người ta có xu hướng quay về tích lũy tiền vàng như một hình thức bảo tồn tài sản của mình. Trong điều kiện nền kinh tế phát triễn, khi các doanh nghiệp muốn mở rộng đầu tư sản xuất, khi các tầng lớn dân cư có nhu cầu mua sắm các vật phẩm có giá trị cao để thỏa mãn nhu cầu sinh hoạt người ta thường tích lũy dưới dạng tiền giấy hoặc số dư trên tài khoản ký thác tại ngân hàng. Chức năng tiền tệ là phương tiện tích lũy cho phép người sở hữu nó dự trù một sức mua cho các giao dịch trong tương lai. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng chức năng tích lũy này không phải chỉ có tiền mới có mà phần lớn các dạnh động sản, vật trang sức, chứng khoán đều có thể đóng vai trò lưu giữ giá trị, thậm chí trong một số trường hợp như nền kinh tế có lạm phát thì tích lũy một số dạng tài sản có tính ưu việt hơn là tích lũy tiền mặt. Mặc dù vậy, đồng tiền thực hiện chức năng này đã tạo điều kiện lưu giữ một khả năng sử dụng ngay tức khắc, trong khi các dạng dự
trữ tài sản khác đòi hỏi thời gian và chi phí giao dịch khi chuyển sang tài sản để sử dụng. Trong điều kiện nền kinh tế ổn định, các đồng tiền quốc gia đều thực hiện bình thường ba chức năng trên phạm vi trong cả nước. Với xu hướng quốc tế hóa thị trường trên thế giới, một số đồng tiền quốc gia đã được thừa nhận là đồng tiền quốc tế, chúng trở thành ngoại tệ mạnh mà khả năng tác động của các chức năng tiền tệ vốn có sẽ mở rộng trên trường quốc tế
