Tìm hiểu về các hành tinh trong hệ Mặt trời

Hệ mặt trời có những hành tinh nào? Đâu là hành tinh lớn nhất trong hệ mặt trời? Cùng đội ngũ Invert khám phá ngay qua những nội dung dưới đây!

Tìm hiểu về các hành tinh trong hệ Mặt trời

Hiểu về hành tinh và hệ mặt trời?

Trước khi tìm hiểu đâu là hành tinh lớn nhất trong hệ mặt trời, đầu tiên bạn nên tìm hiểu hành tinh là gì cũng như quy luật hoạt động của một hành tinh trong hệ mặt trời.

Về cơ bản, chúng ta có thể hiểu hành tinh chính là một thiên thể quay xung quanh một ngôi sao hoặc tàn tích sao nào đó, khối lượng đủ lớn để tạo thành hình cầu. Tuy nhiên, khối lượng này cũng không lớn đến mức tạo ra các phản ứng nhiệt hạch để có thể phát sáng như các ngôi sao.

Hiện nay, hiệp hội thiên văn quốc tế (IAU) đã công bố quy ước liên quan đến cách vận hành của các hành tinh trong hệ mặt trời. Cụ thể:

  • Hành tinh trong hệ mặt trời luôn phải có quỹ đạo chuyển động xung quanh mặt trời.
  • Khối lượng của hành tinh phải đủ lớn để có lực hấp dẫn mạnh hơn hẳn so với độ rắn của vật chất, tạo nên trạng trái được gọi là cân bằng thủy tĩnh. Đây cũng chính là nguyên nhân mà hầu hết các hành tinh thuộc hệ mặt trời đều có dạng hình cầu hoặc gần giống hình cầu.
  • Các hành tinh sẽ chiếm ưu thế về khối lượng ở trong quỹ đạo quay của chính mình. Điều này nghĩa là những vật thể khác cùng quỹ đạo sẽ được xem là không đáng kể.
  • Nếu xét theo những quy ước về nêu trên thì hệ mặt trời sẽ bao gồm 8 hành tinh khác nhau. Cụ thể bao gồm: Sao Thủy, Sao Kim, Trái Đất, Sao Hoả, Sao Mộc, Sao Hải Vương, Sao Thiên Vương, Sao Thổ, Sao Diêm Vương.

Tuy nhiên, hiện nay Sao Diêm Vương đã được coi là hành tinh lùn. Cho đến giai đoạn năm 2016, các nhà nghiên cứu thiên văn học đã đưa ra giả thuyết về việc tồn tại thêm một hành tinh nữa thuộc hệ mặt trời. Tuy nhiên, hiện nay chúng ta vẫn chưa đủ năng lực để quan sát trực tiếp hành tinh này.

Tên 8 hành tinh chính trong hệ mặt trời bằng tiếng Anh

Mercury: Sao Thủy

Phát hiện: Người La Mã và Hy Lạp cổ đại

Đặt tên theo: Sứ giả của các vị thần La Mã

Đường kính: 4.878km

Quỹ đạo: 88 ngày Trái đất

Ngày: 58,6 ngày Trái đất

Jupiter: Sao Mộc

Phát hiện: Người La Mã và Hy Lạp cổ đại 

Được đặt tên: Thần thoại Hy Lạp & La Mã.

Đường kính: 139.822km.

Quỹ đạo: 11,9 năm Trái đất.

Ngày: 9.8 giờ Trái đất.

Venus: Sao Kim 

Phát hiện: Người La Mã và Hy Lạp cổ đại

Đặt tên theo: Nữ thần tình yêu và sắc đẹp của La Mã

Đường kính: 12.104km

Quỹ đạo: 225 ngày Trái đất

Ngày: 241 ngày Trái đất

Saturn: Sao Thổ

Phát hiện: Người La Mã và Hy Lạp cổ đại

Đặt tên theo: Thần nông nghiệp La Mã.

Đường kính: 120.500km.

Quỹ đạo: 29,5 năm Trái đất.

Ngày: Khoảng 10,5 giờ Trái đất.

Earth: Trái đất

Đường kính: 12.760km

Quỹ đạo: 365,24 ngày

Ngày: 23 giờ, 56 phút

Uranus: Sao Thiên Vương

Phát hiện: William Herschel năm 1781 

Đặt tên theo: Vị thần bầu trời của người Hy Lạp cổ.

Đường kính: 51.120km.

Quỹ đạo: 84 năm Trái đất.

Ngày: 18 giờ Trái đất.

Mars: Sao Hỏa

Phát hiện: Người La Mã và Hy Lạp cổ đại 

Đặt tên theo: Thần chiến tranh của La Mã.

Đường kính: 6.787km.

Quỹ đạo: 687 ngày Trái đất.

Ngày: Chỉ hơn một ngày Trái đất (24 giờ, phút 37).

Neptune: Sao Hải Vương

Phát hiện: năm 1846.

Đặt tên theo: Thần nước của La Mã.

Đường kính: 49.530km.

Quỹ đạo: 165 năm Trái đất.

Ngày: 19 giờ Trái đất.

Tìm hiểu về các hành tinh trong hệ Mặt trời
Thứ tự 8 hành tinh trong hệ Mặt trời gồm  Sao Thủy, Sao Kim, Trái Đất, Sao Hỏa, Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương, Sao Hải Vương (theo thứ tự gần Mặt Trời nhất).

Dựa vào các thông số về khối lượng, thể tích… các nhà khoa học đã chứng minh được rằng Sao Mộc chính là hành tinh lớn nhất trong hệ mặt trời cho đến thời điểm hiện tại.

Cụ thể, Sao Mộc chính là hành tinh có kích thước đường kính lớn hơn trái đất khoảng 11 lần, khối lượng nặng gấp 318 lần và thể tích được xác định là lớn hơn trái đất khoảng 1.321.

Sao Mộc là hành tinh đứng thứ 5 nếu xét theo chiều từ mặt trời đến các vệ tinh xung quanh. Trong khi đó trái đất mà chúng ta đang sống là hành tinh ở vị trí thứ 3. Theo Universe Today, Sao Mộc có đường kính ở xích đạo là 142,984 km (gấp hơn 11 lần so với Trái Đất), thể tích của hành tinh này là 1.43128×1015  km3 đủ để chứa 1.321 Trái Đất bên trong mà vẫn còn chỗ trống.

Tám hành tinh thuộc hệ Mặt Trời bao gồm: Sao Thủy, Sao Kim, Trái Đất, Sao Hỏa, Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương, Sao Hải Vương (theo thứ tự gần Mặt Trời nhất).

Các nhà thiên văn học hiện nay đã xác định được diện tích bề mặt của trái đất là khoảng 6.21796×1010 km2, đây là con số lớn gấp 122 lần so với diện tích bề mặt của trái đất. Bên cạnh những thông tin nêu trên, Sao mộc cũng gây sốc khi có khối lượng khoảng 1.8986×1027 kg, lớn gấp 318 lần so với trái đất.

Trên thực tế, riêng khối lượng của Sao Mộc đã có khối lượng nặng gấp 2.5 lần các hành tinh trong hệ mặt trời gộp lại. Đó chính là lý do khiến nhiều người xác định rằng Sao Mộc chính là hành tinh lớn nhất trong hệ mặt trời.  

Thực tế, Sao Mộc có khối lượng gấp 2,5 lần tất cả hành tinh trong hệ Mặt Trời cộng lại. Còn Mặt Trời chiếm 99,9% khối lượng của cả hệ Mặt Trời. 

Phân loại các hành tinh trong hệ mặt trời

Bên cạnh việc xác định kích thước, hiện nay các nhà khoa học còn nghiên cứu và thành công phân loại các hành tinh trong hệ mặt trời thành 2 nhóm chính bao gồm:

  • Hành tinh nhóm trong: Đây là những hành tinh có bề mặt ở dạng rắn, có chứa đá. Cụ thể bao gồm các hành tinh Sao Kim, Trái Đất, Sao Thuỷ và Sao hỏa.
  • Hành tinh nhóm ngoài: Đây là những hành tinh khí bao gồm Sao Thổ, Sao Thiên Vương, Sao Mộc, Sao Hải Vương. Riêng sao Hải Vương và Sao Thiên Vương còn được biết đến là hành tinh băng. Những hành tinh thuộc nhóm ngoài này thường có khối lượng và kích thước tương đối lớn. Thông thường đều lớn gấp nhiều lần so với hành tinh thuộc nhóm trong.

Kích thước của những hành tinh trong hệ mặt trời

Bên cạnh việc biết đâu là hành tinh lớn nhất trong hệ mặt trời, bạn đọc cũng nên tìm hiểu về kích thước của những hành tinh thuộc quỹ đạo quay của mặt trời. Cụ thể:

  • Sao Thuỷ có đường kính là 4.878 km, khối lượng tương ứng 3,3 x 1023 kg.
  • Sao Kim có đường kính 12.104 km, khối lượng tương ứng 4,87 x 1024 kg.
  • Trái Đất có đường kính 12.756 km, khối lượng tương ứng 5,98 x 1024 kg.
  • Sao Hoả có đường kính 6.787 km, khối lượng tương ứng 6,42 x 1023 kg.
  • Sao Mộc có đường kính 142.796 km, khối lượng tương ứng 1,9 x 1027 kg.
  • Sao Thổ có đường kính 120.660 km, khối lượng tương ứng 5,69 x 1023 kg.
  • Sao Thiên Vương có đường kính 51.118 km, khối lượng tương ứng 8,68 x 1025 kg.
  • Sao Hải Vương có đường kính 48.600 km, khối lượng tương ứng 1,02 x 1026 kg.

1. Sao Thủy nằm gần Mặt Trời nhất, nhưng hành tinh "nóng nhất" là sao Kim: Sao Kim có bầu khí quyển dày đặc hơn Trái Đất 100 lần, với thành phần chủ yếu là khí CO2. Nhiệt độ trung bình ở đây khoảng 468 độ C, đủ nóng để làm tan chảy thiếc và chì.

2. Sao Diêm Vương chỉ có đường kính khoảng 2.200 km: Kích thước này nhỏ hơn một nửa chiều rộng nước Mỹ và nhỏ hơn rất nhiều so với bất kỳ hành tinh lớn nào khác. Nó hiện không còn được xem là một hành tinh.

3. Vành đai tiểu hành tinh duy nhất mà các nhà khoa học biết đến tồn tại giữa sao Hỏa và sao Mộc: Có hàng chục nghìn tiểu hành tinh bay theo quỹ đạo giữa chúng, nhưng cách xa nhau và rất ít khả năng va chạm. Điều này khác hẳn những gì chúng ta vẫn thấy trong các bộ phim giả tưởng, khi tàu vũ trụ luôn có nguy cơ bị va chạm với các tiểu hành tinh.

4. Hầu hết mọi thứ trên Trái Đất đều là nguyên tố hiếm: Thành phần cơ bản của Trái Đất chủ yếu là sắt, oxy, silic, magie, lưu huỳnh, niken, canxi, natri và nhôm. Tuy nhiên, khi so sánh với vũ trụ, chúng chỉ là các "nguyên tố vi lượng" bởi sự phong phú hơn nhiều của hydrogen và helium có trong vũ trụ.

5. Thiên thạch có ngồn gốc từ sao Hỏa: Phân tích hóa học nhiều thiên thạch được tìm thấy ở Nam Cực và sa mạc Sahara cho thấy chúng có nguồn gốc từ sao Hỏa. Thiên thạch lớn hơn, hoặc vụ va chạm nào đó, có thể thổi bay chúng tới Trái Đất.

6. Sao Mộc có đại dương lớn nhất trong tất cả các hành tinh: Hành tinh nằm xa Mặt Trời hơn 5 lần so với Trái Đất, có cấu tạo chủ yếu từ hydro và heli. Hydro trên sao Mộc tồn tại dưới dạng lỏng, tạo thành một "đại dương hành tinh" sâu 40.000 km.

7. Bầu khí quyển bên ngoài của Mặt Trời trải rộng ít nhất 100 AU, gần 16 tỷ km: Khí quyển bên ngoài của Mặt Trời kéo dài vượt xa bề mặt nhìn thấy của nó và quỹ đạo Trái Đất nằm trong bầu khí quyển mỏng manh này.

8. Ngay cả những thiên thạch thực sự nhỏ cũng có thể có mặt trăng: Người ta từng nghĩ rằng chỉ những vật thể lớn như hành tinh mới có thể có vệ tinh hoặc mặt trăng tự nhiên. Trên thực tế, sự tồn tại của các mặt trăng, hoặc khả năng của một hành tinh để điều khiển một mặt trăng trên quỹ đạo một cách hấp dẫn, đôi khi được sử dụng như một phần của định nghĩa về hành tinh thực sự là gì. Có vẻ không hợp lý khi các thiên thể nhỏ hơn có đủ lực hấp dẫn để giữ một mặt trăng. Rốt cuộc, sao Thủy và sao Kim không có gì cả, và sao Hỏa chỉ có những mặt trăng nhỏ. Nhưng vào năm 1993, tàu thăm dò Galileo đã đi qua tiểu hành tinh rộng 20 dặm Ida và phát hiện ra mặt trăng rộng một dặm của nó, Dactyl. Kể từ đó, các mặt trăng đã được phát hiện quay quanh nhiều hành tinh nhỏ khác trong hệ mặt trời của chúng ta.

9. Rìa của hệ mặt trời xa hơn 1.000 lần so với sao Diêm Vương: Bạn vẫn có thể nghĩ về hệ mặt trời như một sự mở rộng quỹ đạo bởi hành tinh lùn rất được yêu thích là sao Diêm Vương. Ngày nay chúng ta thậm chí không coi sao Diêm Vương là một hành tinh chính thức. Tuy nhiên, chúng ta đã phát hiện ra nhiều vật thể quay quanh mặt trời xa hơn nhiều so với sao Diêm Vương.

Hy vọng qua những chia sẻ này, bạn đọc đã biết đâu là hành tinh lớn nhất hệ mặt trời. Đồng thời có thêm những kiến thức thiên văn học hữu ích về các hành tinh trong hệ mặt trời, trong đó bao gồm Trái Đất.