Rung giật nhãn cầu là một chuyển động bất thường theo nhịp của mắt có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Rối loạn tiền đình có thể dẫn đến rung giật nhãn cầu vì hệ thống tiền đình và nhân thần kinh vận nhãn liên quan với nhau. Sự xuất hiện của rung giật nhãn cầu do tiền đình giúp phát hiện rối loạn tiền đình và đôi khi giúp phân biệt chóng mặt trung tâm hay ngoại biên. Rung giật nhãn cầu tiền đình có một pha chậm gây ra bởi đầu vào tiền đình và một pha nhanh, gây ra chuyển động theo hướng ngược lại. Hướng của rung giật nhãn cầu được xác định theo hướng giật pha nhanh bởi vì nó dễ nhìn thấy hơn. Rung giật nhãn cầu có thể là kiểu giật quay, giật dọc, hoặc giật ngang và có thể xảy ra tự động, khi nhìn tập trung, hoặc khi chuyển động đầu. Trung tâm phục hồi chức năng Ngọc Đức gửi đến bạn bài viết tham khảo
Kiểm tra ban đầu cho rung giật nhãn cầu được thực hiện với bệnh nhân nằm ngửa với ánh nhìn không tập trung (+Có thể sử dụng kính 30 diop hoặc kính áp tròng Frenzel để ngăn ngừa sự cố định nhìn). Bệnh nhân sau đó được xoay từ từ sang trái và sang vị trí bên phải. Các hướng và khoảng thời gian xảy ra rung giật nhãn cầu cần được lưu ý. Nếu không phát hiện thấy rung giật nhãn cầu, nghiệm pháp Dix-Hallpike (hoặc Barany) được thực hiện. Trong nghiệm pháp này, bệnh nhân ngồi thẳng trên cáng ở vị trí sao cho bệnh nằm thì đầu vượt quá đầu cáng. Sau đó, bệnh nhân nhanh chóng nằm xuống mặt cáng và đầu ngửa 45° so với mặt giường và xoay 45° qua bên trái. Hướng và thời gian của rung giật nhãn cầu và sự phát triển của chóng mặt được ghi nhận. Bệnh nhân được quay trở lại vị trí thẳng đứng, và lặp lại động tác vừa rồi với hướng xoay bên phải. Bất kỳ vị trí hoặc nghiệm pháp gây ra rung giật nhãn cầu nên được lặp lại để xem liệu nó có gây ra mệt mỏi không.
Rung giật nhãn cầu thứ phát do rối loạn hệ thần kinh ngoại vi có thời gian trễ từ 3 đến 10 giây và mệt mỏi nhanh chóng, trong khi động mắt thứ phát do thần kinh trung ương không có thời gian tiềm ẩn và không mệt mỏi. Khi khám rung giật nhãn cầu, bệnh nhân được hướng dẫn để nhìn tập trung vào một đối tượng. Rung giật nhãn cầu gây ra bởi rối loạn ngoại vi bị ức chế bởi sự cố định thị giác. Bởi vì kính áp tròng Frenzel ngăn cản sự cố định thị giác, chúng phải được loại bỏ để đánh giá sự cố định thị giác.
Rung giật nhãn cầu là một bệnh lý về mắt và gây ra bởi nhiều nguyên nhân. Tình trạng này làm người mắc phải gặp nhiều phiền toái trong cuộc sống thường ngày. Bạn đọc quan tâm hãy đồng hành cùng MEDLATEC trong bài viết dưới đây để có thể nắm được những thông tin cơ bản về tình trạng rung giật nhãn cầu.
1. Định nghĩa rung giật nhãn cầu
Trước hết, chúng ta hãy cùng tìm hiểu xem như thế nào là tình trạng rung giật nhãn cầu.
Theo đó, rung giật nhãn cầu là những động tác dao động của nhãn cầu có sự lặp đi lặp lại có chu kỳ, không tự ý, theo nhịp hoặc không. Chuyển động có thể xảy ra ở chỉ một bên mắt hoặc cũng có thể là ở cả hai bên. Thông thường nó là chuyển động theo chiều ngang, ngoài ra cũng có thể là chuyển động theo chiều dọc hay xoay tròn.
Bệnh nhân sẽ gặp khó khăn và không thể tự kiểm soát được tình trạng này. Do vậy, họ phải đối diện với không ít phiền toái khi khả năng nhìn bị ảnh hưởng. Đồng thời, tác động về vấn đề thẩm mỹ gây ra bởi bệnh lý này cũng làm người bệnh bận tâm.
Rung giật nhãn cầu có thể là ở một bên mắt hoặc ở cả hai bên
2. Các dạng rụng giật nhãn cầu
Về phân loại, rung giật nhãn cầu được phân ra làm 3 loại dưới đây:
- Rung giật nhãn cầu sinh lý:
Có nghĩa là tình trạng xảy ra rung giật nhãn cầu trong những hoạt động sinh lý của mắt. Nó thường không gây nên ảnh hưởng đến khả năng nhìn của mắt và gồm có ba dạng là: rung giật nhãn cầu thị - động, rung giật nhãn cầu khi nhìn tận ngoài và rung giật nhãn cầu do kích thích tiền đình.
- Rung giật nhãn cầu bẩm sinh:
Tình trạng này xuất hiện vào thời điểm khoảng 2 tháng đầu đời của trẻ. Với tình trạng rung giật nhãn cầu bẩm sinh, có đặc điểm là cùng hướng, theo chiều ngang duy trì ngay cả khi người bệnh nhìn lên hoặc nhìn xuống và có thể diễn ra liên tục hay ngắt quãng. Thị lực của người bị rung giật nhãn cầu bẩm sinh có thể vẫn tốt, nhìn gần thì rõ hơn nhìn xa. Những trường hợp bệnh nhân có kèm theo bị mù màu, bạch tạng, đục thủy tinh thể bẩm sinh,… thì sẽ có thị lực kém.
- Rung giật nhãn cầu mắc phải:
Ở dạng này, độ tuổi xuất hiện sẽ muộn hơn, có thể là ở tuổi trưởng thành. Tình trạng rung giật nhãn cầu mắc phải có thể được gây nên bởi những nguyên nhân bệnh lý hoặc do tai nạn dẫn tới chấn thương vùng mắt - sọ não.
3. Nguyên nhân gây rung giật nhãn cầu là gì?
Có nhiều nguyên nhân có thể làm xuất hiện tình trạng rung giật nhãn cầu là do:
- Yếu tố di truyền.
- Bệnh về mắt: tật khúc xạ nặng, lé,...
- Bệnh lý nội khoa: bệnh meniere, đột quỵ não,...
- Chấn thương đầu.
- Một số bệnh lý tai trong.
- Do sử dụng thuốc chống động kinh.
- Do bị nghiện rượu, dùng chất gây nghiện.
Cùng với đó, có 50% trường hợp không xác định được nguyên nhân rõ ràng làm xuất hiện tình trạng này.
Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn tới tình trạng rung giật nhãn cầu
4. Triệu chứng nhận biết
Khi mắc phải bệnh rung giật nhãn cầu, bệnh nhân thường gặp phải triệu chứng đầu tiên là mắt chuyển động không có chủ ý, mất kiểm soát, chuyển động theo chiều ngang, lên xuống theo chiều dọc, hoặc chuyển động xoay tròn. Bên cạnh đó, cũng không có sự ổn định trong tốc độ di chuyển của nhãn cầu, tùy lúc mà có thể nhanh hoặc chậm.
Ngoài triệu chứng này, người bị rung giật nhãn cầu còn có thể nhận thấy một số dấu hiệu biểu hiện khác bao gồm: tầm nhìn bị mờ đi, nhạy cảm với ánh sáng, thị lực kém, khó nhìn trong bóng tối, chóng mặt, choáng váng, hoa mắt, giữ thăng bằng khó khăn,...
Tầm nhìn của người bị tình trạng này có thể bị mờ đi, thị lực kém
5. Chẩn đoán và điều trị
Tiếp theo là thông tin về vấn đề chẩn đoán và điều trị rung giật nhãn cầu.
Chẩn đoán
Trong việc chẩn đoán bệnh rung giật nhãn cầu để xác định xem liệu bạn có đang mắc phải bệnh lý này hay không, bác sĩ sẽ thực hiện việc:
- Đặt câu hỏi về tiền sử bệnh lý của bạn và gia đình để xác định xem có bất kỳ vấn đề sức khỏe tiềm ẩn nào không, hoặc câu hỏi về các loại thuốc đang dùng hay điều kiện môi trường sống, môi trường làm việc.
- Tiến hành đo thị lực của bạn để xác định vấn đề về tầm nhìn bạn đang có.
- Kiểm tra khúc xạ và kiểm tra cách mắt tập trung, di chuyển, hoạt động cùng nhau.
- Khám tai, khám thần kinh, chụp CT hay MRI não.
Một số cách được bác sĩ thực hiện để chẩn đoán rung giật nhãn cầu
Điều trị
Rung giật nhãn cầu hiện vẫn chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu. Tuy vậy, có thể điều trị giúp làm giảm tình trạng này bằng các phương pháp sau:
- Bệnh nhân sử dụng kính điều chỉnh cho tật khúc xạ.
- Áp dụng điều trị bằng thuốc uống với người lớn.
- Tiêm botulinum toxin hậu cầu vào cơ.
- Phẫu thuật cơ vận nhãn.
- Trường hợp rung giật nhãn cầu mắc phải, điều trị nguyên nhân gốc rễ như điều trị viêm tai trong, điều trị mắt nhiễm trùng,...
Song song với đó, để góp phần vào việc cải thiện tình trạng rung giật nhãn cầu, bạn có thể:
- Giữ cho không gian trong nhà, hoặc không gian xung quanh có đủ ánh sáng.
- Sử dụng chữ cỡ lớn trên điện thoại hay máy tính.
- Dừng thói quen hút thuốc hoặc uống rượu, bia để giúp tình trạng bệnh được cải thiện tốt hơn.
Trên đây là một số kiến thức cơ bản liên quan đến tình trạng rung giật nhãn cầu mà MEDLATEC muốn chia sẻ với bạn đọc. Hi vọng các thông tin này sẽ hữu ích, giúp bạn chủ động phòng ngừa và thực hiện điều trị sớm, bảo vệ sức khỏe đôi mắt.
Nếu trường hợp quý khách đang gặp phải các vấn đề về mắt, hãy đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC để được thăm khám, điều trị. Các bác sĩ chuyên khoa tại đây với trình độ chuyên môn cao, nhiều năm kinh nghiệm, dưới sự hỗ trợ của các thiết bị Y tế hiện đại, sẽ giúp bạn kiểm tra, chẩn đoán và đưa ra hướng điều trị hiệu quả.