TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂNPHẦN ĐỌC HIỂU VĂN BẢNBÀI TẬP 1Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi“ Ngày xưa có một em bé gái đi tìm thuốc chữa bệnh cho mẹ. Em được Phật trao chomột bông cúc. Sau khi dặn em cách làm thuốc cho mẹ, Phật nói thêm: “Hoa cúc có bao nhiêucánh người mẹ sẽ sống thêm bấy nhiêu năm”. Vì muốn mẹ sống thật lâu cô bé đã dừng lại bênđường và tước cánh hoa ra thành nhiều cáng nhỏ. Từ đó hoa cúc có rất nhiều cánh…Ngày naycúc vẫn dùng để chữa bệnh. Tên y học của cúc là Liêu chi.”(Theo Almanach người mẹ và phái đẹp, NXB Văn hóa – Thông tin. 1990)1) Đoạn văn giải thích điều gì?Giải thích vì sau hoa cúc có nhiều cánh2) Hãy đặt tiêu đề cho đoạn văn.Vì sau hoa cúc có nhiều cánh3) Đoạn văn sử dụng phương thức biểu đạt nào?Phương thức kể4) Đoạn văn trên có câu chủ đề không?Đoạn văn không có chủ đề. Chủ đề của đoạn là sự tổng hợp ý của các câu5) Thông điệp mà tác giả muốn gởi gắm qua đoạn văn trên là gì?Lòng hiếu thảo của người con đối với mẹBÀI TẬP 2:Dưới đây là các phần văn bản đã bị đảo trật tự:a) Mong bạn giữ gìn cẩn thận những dấu câu của mình bạn nhé!b.) Thiếu những dấu chấm câu trong một bài văn, có thể bạn bị điểm thấp vì bài văncủa bạn mất ý nghĩa, nhưng mất những dấu chấm câu trong cuộc đời, tuy không ai chấm điểmnhưng cuộc đời cũng mất ý nghĩa như vậy.c) Cứ như vậy anh ta đi đến dấu chấm hết.d) Có một người chẳng may đánh mất dấu …(1). Anh ta trở nên sợ những câu phứctạp và chỉ tìm những câu đơn giản. Đằng sau những câu đơn giản là những ý nghĩa đơn giản.Sau đó, không mai anh ta lại làm mất dâu …(2) Anh bắt đầu nói khe khẽ, đều đều,không ngữ điệu. Anh không cảm thán, không xuýt xoa. Không gì có thể làm anh sung sướng,mừng rỡ hay phẫn nộ nữa cả. Đằng sau đó là một sự thờ ơ đối với mọi chuyện.Kế đó, anh ta đánh mất dâu …(3). Và chẳng bao giờ hỏi ai điều gì nữa. Mọi sự kiệndiễn ra ở đâu, dù trong vũ trụ hay ở mặt đất hoặc ngay trong nhà mình, anh đều không hay biết.Anh đánh mất khả năng học hỏi. Đằng sau đó là sự thờ ơ với mọi điều.Một thời gian sau, anh đánh mất dấu…(4). Từ đó anh không liệt kê được, không còngiải thích được hành vi của mình nữa, lúc nào cũng chỉ trích dẫn lời của người khác. Thế là anhta hoàn toàn quên mất cách tư duy.Anh/chị hãy trả lời các câu hỏi sau:1. Phần văn bản d) có 4 vị trí đã bị lược bớt các từ. Điền các từ gợi ý cho phù hợpđể khôi phục đoạn văn hoàn chỉnh: chấm than; phẩy; chấm hỏi; hai chấm- 1: Phẩy- 2: Chấm than- 3: Chấm hỏi- 4: Hai chấm2. Sau khi hồi phục đoạn văn bản ở mục d), hãy sắp xếp thứ tự đúng của các đoạnvăn để tạo thành một văn bản hoàn chỉnh.- d-c-b-a-1-TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂN3. Văn bản sau khi đã được khôi phục nói vềi dung gì?Văn bản nói về ý nghĩa của những dấu chấm câu đối với mỗi con người4. Hãy đặt tiêu đề cho văn bản vừa khôi phục.Có thể dặt tiêu đề: Những dấu chấm câu; Ý nghĩa của những dấu chấm câu…BÀI TẬP 3:Đọc đoạn văn và trả lời cho câu hỏi ở dưới:“Tnú không cứu sống được vợ, được con. Tối đó, Mai chết. Còn đứa con thì đãchết rồi. Thằng lính to béo đánh một cây sắt vào ngang bụng nó, lúc mẹ nó ngã xuống, không kịpche cho nó. Nhớ không, Tnú, mày cũng không cứu sống được vợ mày. Còn mày thì bị chúng nóbắt, mày chỉ có hai bàn tay trắng, chúng nó trói mày lại. Còn tau thì lúc đó tau đứng sau gốc câyvả. Tau thấy chúng nó trói mày bằng dây rừng. Tau không nhảy ra cứu mày. Tau cũng chỉ có haibàn tay không. Tau không ra, tau quay đi vào rừng, tau đi tìm bọn thanh niên. Bọn thanh niên thìcũng đã đi vào rừng, chúng nó đi tìm giáo mác. Nghe rõ chưa, các con, rõ chưa? Nhớ lấy, ghilấy. Sau này tau chết rồi, bay còn sống phải nói lại cho con cháu: Chúng nó đã cầm súng, mìnhphải cầm giáo!...”.1) Đoạn văn trích trong tác phẩm nào? Của ai?- Trích trong “Rừng xà nu” – Nguyễn Trung Thành.2) Xác định phong cách ngôn ngữ của đoạn văn?- Phong cách ngôn ngữ của đoạn văn là phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (khẩu ngữ).3) Câu nói “Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo!” có ý nghĩa gì?- Câu nói của cụ Mết – già làng – là câu nói được đúc rút từ cuộc đời bi tráng của Tnúvà từ thực tế đấu tranh của đồng bào Xô Man nói riêng và dân tộc Tây Nguyên nói chung: giặc đãdùng vũ khí để đàn áp nhân dân ta thì ta phải dùng vũ khí để đáp trả lại chúng.- Thực tế, khi chưa cầm vũ khí đánh giặc, dân làng Xô Man chịu nhiều mất mát: anhXút bị giặc treo cổ, bà Nhan bị chặt đầu, mẹ con Mai bị giết bằng trận mưa roi sắt, Tnú bị đốt cụtmười đầu ngón tay… Vì vậy con đường cầm vũ khí đánh trả kẻ thù là tất yếu.BÀI TẬP 4:Cho đoạn thơ“Chỉ có thuyền mới hiểuBiển mênh mông nhường nàoChỉ có biển mới biếtThuyền đi đâu, về đâuNhững ngày không gặp nhauBiển bạc đầu thương nhớNhững ngày không gặp nhauLòng thuyền đau – rạn vỡ”.(Xuân Quỳnh – “Thuyền và biển”)1) Đoạn thơ được viết theo thể thơ nào? Thể thơ đó có tác dụng ra sao trongviệc diễn đạt nội dung đoạn thơ?- Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ ngũ ngôn.- Tác dụng: diễn đạt rất nhịp nhàng âm điệu của song biển cũng như sóng long củangười đang yêu.2) Nội dung của hai đoạn thơ trên là gi?Tình yêu giữa thuyền và biển cùng những cung bậc trong tình yêu.-2-TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂN3) Nêu biện pháp nghệ thuật được tác giả sử dụng? Tác dụng?- Biện pháp nghệ thuật được nhà thơ sử dụng nhiều nhất là ẩn dụ: Thuyền – Biểntượng trưng cho tình yêu của chàng trai và cô gái. Tình yêu ấy nhiều cung bậc, khi thương nhớmênh mông, cồn cào da diết, bâng khuâng…- Biện pháp nghệ thuật nữa được sử dụng là nhân hóa. Biện pháp này gắn cho nhữngvật vô tri những trạng thái cảm xúc giúp người đọc hình dung rõ hơn tâm trạng của đôi lứa khiyêu.4) Đoạn thơ thuộc phong cách ngôn ngữ nào?- Ngôn ngữ văn chươngBÀI TẬP 5:Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới.“ - Mình về mình có nhớ taMười lăm năm ấy thiết tha mặn nồngMình về mình có nhớ khôngNhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn- Tiếng ai tha thiết bên cồnBâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước điÁo chàm đưa buổi phân liCầm tay nhau biết nói gì hôm nay…”(Trích “Việt Bắc” – Tố Hữu)1) Văn bản trên được được tổ chức theo hình thức nào?- Văn bản trên được tổ chức theo hình thức đối đáp giữa người đi và kẻ ở.2) Vản bản nói về nội dung gì?- Nội dung nói về sự băn khoăn, lưu luyến, bịn rịn của con người trong buổi chia tay.3) Nội dung đó được thể hiện thông qua việc sử dụng từ ngữ, kiểu câu như thếnào?- Sự băn khoăn, lưu luyến, bịn rịn ấy được thể hiện rất rõ thông qua việc sử dụng cáctừ láy bộc lộ tâm trạng con người như: bâng khuâng, bồn chồn- Việc sử dụng các câu hỏi tu từ với từ (Mình về mình có nhớ ta, mình về mình có nhớkhông). Hỏi nhưng không chỉ đề hỏi mà còn là để gợi nhắc những kỉ niệm gắn bó.4) Văn bản đã sử dụng thành công các biện pháp tu từ cơ bản nào? Nêu tác dụngcụ thể của các phép tu từ trên- Hoán dụ: Áo chàm được dùng để chỉ người đưa tiễn. Qua hình ảnh này ta hiểu đượctính chất của cuộc chia tay. Đó là cuộc chia tay lớn, cuộc chia tay lịch sử. Trong cuộc chia taynày, không phải chỉ có một người, hai người đưa tiễn mà là cả Việt Bắc bao gồm nhân dân sáu-3-TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂNtỉnh Cao – Bắc – Lạng; Hà – Tuyên – Thái và cả thiên nhiên, núi rừng Việt Bắc tiễn đưa người đi,cán bộ kháng chiến.- Phép tu từ im lặng (dấu chấm lửng) ở cuối câu có (Khoảng lặng cảm xúc) tác dụngdiễn tả phút ngừng lặng, trùng xuống của một cuộc chia tay đầy xúc động, bâng khuâng, tay trongtay mà không nói lên lời. Khaongr lặng cảm xúc gọi cảm hứng, gợi cảm xúc đánh thức tâm hồncon người.5) Hãy đặt tiêu đề cho văn bản trên.- Tên văn bản: Cuộc chia tay lịch sử, cảnh chia tay.6. Viết đoạn văn ngắn 5 -10 câu nêu suy nghĩ anh/chị về không khí buổi chiatrong đoạn thơ- Cất lên tiếng nói đâu tiên là lời người đi: hỏi để khơi gợi về không gian và thời giankỉ niệm- Người ra đi đáp trả và khẳng định tinh cảm của mìnhBÀI TẬP 6:Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi“ Vẻ đẹp của Ba Vì biến ảo lạ lùng từng mùa trong năm. Từng giờ trong ngày. Thờitiết thanh tịnh, trời trong trẻo, ngồi phóng tầm mắt qua những thung lũng xanh biếc, Ba Vì hiệnlên như hòn ngọc bích. Về chiều sương mù tỏa biếc: Ba Vì nổi bồng bềnh như một vị thần bấttử ngự trên sóng. Những đám mây nhuộm màu biến hóa muôn hình, tựa như nhà ảo thuật cóphép tại ra một chân trời rực rỡ. Khi vầng sáng nan quạt khép lại dần, trăng vàng mịn như mộtlốt nhạc bay lên bầu trời, ru ngủ muôn đời thần thoại.”1. Đoạn văn trên mắc lỗi về chính tả và dấu câu. Hãy chỉ ra và nêu cách sửa cáclỗi đó.- từng giờ trong ngày (ngắt câu không phù hợp)- Về chiều, sương mù tỏa biếc, Ba Vì nổi bồng bềnh như một vị thần bất tử ngự trênsóng. ( sử dụng dấu câu không phù hợp)- “tạo ra một…” (sai chính tả)2. Đoạn văn trên nói về điều gì?Cảm nhận của nhà văn về vẻ đẹp biến ảo của cảnh núi Ba Vì3. Chỉ ra những đặc sắc về nghệ thuật của đoạn văn vừa khôi phục.Đoạn văn thể hiện sự qua sát miêu tả kết hợp so sánh hết sức tinh tếBÀI TẬP 7:Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới.“ Tây Tiến đoàn binh không mọc tócQuân xanh màu lá dữ oai hùmMắt trừng gửi mộng qua biên giớiĐêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm-4-TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂNRải rác biên cương mồ viễn xứChiến trường đi chẳng tiếc đời xanhÁo bào thay chiếu anh về đấtSông Mã gầm lên khúc độc hành”(Trích “Tây Tiến” – Quang Dũng)1) Văn bản trên được viết theo thể thơ gì?- Văn bản trên được viết theo thể thơ thất ngôn.2) Nêu nội dung cơ bản của văn bảnVăn bản tập trung khắc họa chân dung người chiến binh Tây Tiến (ngoại hình, tâmhồn, lí tưởng, sự hi sinh)3) Văn bản có sử dụng rất nhiều từ Hán Việt, anh/ chị hãy liệt kê những từ ngữđó và nêu tác dụng của chúng.- Những từ Hán Việt được sử dụng là: đoàn binh, biên giới, chiến trường, biên cương,viễn xứ, áo bào, độc hành. Việc sừ dụng những từ Hán Việt ở đây đã tạo ra sắc thái trang trọng,mang ý nghĩa khái quát, làm tôn thêm vẻ đẹp của người lính Tây Tiến, góp phần tạo ra vẻ đẹphào hùng cho hình tượng.4) Chỉ ra phép tu từ nói giảm được sử dụng trong văn bản và nêu tác dụng củaphép tu từ đó.- Phép tu từ nói giảm dược thể hiện trong câu thơ: “Áo bào thay chiếu anh về đất”.Cụm từ “về đất” được thay thế cho sự chết chóc, hi sinh. Phép tu từ này có tác dụng làm giảmsắc thái bi thương cho cái chết của người lính Tây Tiến. Người lính Tây Tiến ngã xuống thậtthanh thản, nhẹ nhàng. Đó là cuộc trở về với đất mẹ và đất mẹ đã dang rộng vòng tay đón nhữngđứa con yêu vào lòngBÀI TẬP 8:Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới.Trong hoàn cảnh đề lao, người ta sống bằng tàn nhẫn, lừa lọc, tính cách dịudàng và lòng biết giá người, biết trọng người ngay của viên quan coi ngục này là một thanh âmtrong trẻo chen vào giữa một bản đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn, xô bồ.(Trích “Chữ người tử tù” – Nguyễn Tuân)1) Văn bản trên nói về điều gì?- Văn bản trên nói về vẻ đẹp phẩm chất, tính cách và tâm hồn của nhân vật quản ngục2) Văn đã sử dụng thành công biện pháp tu từ nào? Nêu tác dụng của phép tu từđó?-5-TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂN- Văn bản đã sử dụng thành công thủ pháp tu từ so sánh: “tính cách dịu dàng, lòng biếtgiá người, biết trọng người ngay của viên quản ngục được ví như một âm thanh trong trẻo chenvào giữa một bản đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn, xô bồ.”- Hình ảnh so sánh này có ý nghĩa gợi dậy ở người đọc sự hình dung khái quát nhất vềhoàn cảnh và phẩm chất của nhân vật quản ngục.- Đây là hình ảnh súc tích, tạo ra sự đối lập sắc nét giữa trong và đục, thuần khiết và ôtrọc, cao quý và thấp hèn, giữa cá thể nhỏ bé, mong manh với thế giới hỗn tạp, xô bồ.- Nó là một hình ảnh so sánh hoa mĩ, đắt giá, gây ấn tượng mạnh, thể hiện sự khái quátnghệ thuật sắc sảo, tinh tế, có ý nghĩa làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn nhân vậtBÀI TẬP 9:Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi“Khi trời trong gió nhẹ sớm mai hồngDân trai tráng bơi thuyển đi đánh cáChiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mãPhăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang.Cánh buồm giương ta như mãnh hồn làngRướn thân trắng bao la thâu góp gió…(Tế Hanh, Quê hương)1. Căn cứ vào đoạn thơ trên hãy cho biết bài thơ được sáng tác theo thể thơ nào?- Thể thơ tự do2. Có thể đặt tiêu đề cho đoạn thơ trên là gì?- Cảnh ra khơi3. Nêu ngắn gọn nội dung đoạn thơ- Vẽ một bức tranh tươi sáng của cảnh bình minh ở một làng quê miền biển. nổi bậttrên nền cảnh ấy là hình ảnh người dân chài khỏe khoắn, đầy sức sống4. Trong đoạn thơ tác giả đã sử dụng những biện pháp tu từ nào?- So sánh: Chiếc thuyền như…con tuấn mã- Ẩn dụ: Cánh buồm- mảnh hồn làng- Nhân hóa: Con thuyền – rướn thânBÀI TẬP 10:Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi:“Tiếng trống thu không trên cái chòi của huyện nhỏ; từng tiếng một vang xa để gọibuổi chiều. Phương tây đỏ rực như lửa cháy và những đám mây ánh hồng như hòn thansắp tàn. Dãy tre làng trước mặt đen lại và cắt hình rõ rệt trên nền trời.Chiều, chiều rồi. Một chiều êm ả như ru, văng vẳng tiếng ếch nhái kêu ran ngoàiđồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào. Trong cửa hàng hơi tối, muỗi đã bắt đầu vo ve. Liênngồi yên lặng bên mấy quả thuốc sơn đen; đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần và cái buồncủa buổi chiều quê thấm thía vào tâm hồn ngây thơ của chị. Liên không hiểu sao, nhưngchị thấy lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn.”1) Văn bản trên nói về vấn đề gì? Hãy đặt tên cho văn bản- Nội dung chính của văn bản: Cảnh chiều quê và tâm trạng của Liên- Đặt tên cho văn bản: Hoàng hôn, Ngày tàn, Chiều quê…2) Cách hiểu của em về từ “gọi” trong câu “Tiếng trống thu không trên cái chòi củahuyện nhỏ; từng tiếng một vang xa để gọi buổi chiều”-6-TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂN-Tiếng trống thu không là tiếng trống báo hiệu thời điểm đóng cửa thành vào lúc chiềutối ở các kinh thành hay phủ huyện ngày trước.- Trong câu văn của Thach Lam, từ “gọi”: xác lập mối tương quan giữa tiếng trống thukhông và buổi chiều3) Xác định biện pháp tu từ trong các câu văn “Phương tây đỏ rực như lửa cháy vànhững đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn. Dãy tre làng trước mặt đen lại và cắt hìnhrõ rệt trên nền trời. Chiều, chiều rồi. Một chiều êm ả như ru, văng vẳng tiếng ếch nhái kêuran ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào”- Biện pháp so sánh:+ đỏ rực như lửa cháy, ánh hồng như hòn than sắp tàn+ Một chiều êm ả như ru.- Phép điệp: chiều, chiều rồi5. Xác định phương thức biểu đạt trong văn bản trên- Miêu tả- KểBÀI TẬP 11:Cho đoạn thơ sau:“Con gặp lại nhân dân như nai về suối cũCỏ đón giêng hai, chim én gặp mùa.Như đứa trẻ thơ đói lòng gặp sữaChiếc nôi ngừng bỗng gặp cánh tay đưa”(Chế Lan Viên - trích Tiếng hát con tàu)1. Hãy xác định nội dung chính- Nội dung chính: đoạn thơ thể hiện niềm vui của nhà thơ khi gặp lại nhân dân, cội nguồncủa hạnh phúc2. Đặt nhan đề cho đoạn thơ trên?- Nhan đề: Niềm vui khi về với nhân dân3. Đoạn văn sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào? Tác dụng của các biện pháp nghệthuật đó?- Biện pháp liệt kê: Nai về suối cũ, cỏ đón giêng hai, chim én gặp mùa, đứa trẻ thơ, chiếc nôingừng…- >Tác dụng : giúp nhà thơ miêu tả sinh động những hình ảnh thiên nhiên Tây Bắc, gợira niềm vui và vẻ đẹp- Biện pháp so sánh: niềm vui gặp lại nhân dân như nai về suối cũ, như cỏ đón giêng hai, nhưchim én gặp mùa- >Tác dụng : nhấn mạnh tính tất yếu giữa nhu cầu của bản thân với thực tế.BÀI TẬP 12:Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi nêu ở dưới:" Chưa bao giờ cô Tơ thấy rõ cái đau khổ ngậm ngùi của tiếng đàn đáy buổinày. Tiếng đàn hậm hực, chừng như không thoát hết được vào không gian. Nó nghẹn ngào, liễmkiết (kết tụ lại) cái u uất vào tận bên trong lòng người thẩm âm. Nó là một cái tâm sự không tiếtra được. Nó là nỗi ủ kín bực dọc bưng bít. Nó giống như cái trạng huống thở than của một cảnhngộ tri âm...Nó là niềm vang dội quằn quại của những tiếng chung tình. Nó là cái dư ba của bểchiều đứt chân sóng. Nó là cơn gió chẳng lọt kẽ mành thưa. Nó là sự tái phát chứng tật phongthấp vào cỡ cuối thu dầm dề mưa ẩm và nhức nhối xương tủy. Nó là cái lả lay nhào lìa của lá bỏ-7-TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂNcành....Nó là cái oan uổng nghìn đời của cuộc sống thanh âm. Nó là sự khốn nạn khốn đốn củachỉ tơ con phím"( Trích từ Chùa đàn - Nguyễn Tuân)1. Hãy nêu chủ đề của đoạn trích? Thử đặt nhan đề đoạn trích?- Chủ đề: Những sắc thái ngậm ngùi nỗi đau của tiếng đàn.- Nhan đề: Cung bậc tiếng đàn2. Trong đoạn văn có rất nhiều câu bắt đầu bằng từ "Nó" được lặp lại nhiều lần.Biện pháp tu từ được sử dụng là gì? Tác dụng của biện pháp tu từ ấy?- Biện pháp tu từ: Lặp cấu trúc (Điệp cấu trúc)- Phép liên kết thế: Đại từ "nó" ở câu 3 thế "tiếng đàn" ở 2 câu trước đó.3. Biện pháp tu từ nào đã được sử dụng trong câu văn: "Tiếng đàn hậm hực,chừng như không thoát hết được vào không gian" ? Tác dụng của biện pháp tu từ ấy?- Biện pháp tu từ: nhân hóa- Tác dụng: nhằm thể hiện âm thanh tiếng đàn như tiếng lòng của một cá thể có tâmtrạng, nỗi niềm đau khổ...4. Từ "Nó" được sử dụng trong các câu ở đoạn văn trích trên là ám chỉ ai, cái gì?Biện pháp tu từ gì được nhà văn sử dụng trong việc nhắc lại từ "Nó"?- Từ "Nó" ám chỉ tiếng đàn- Biện pháp tu từ: điệp từ5. Trong đoạn văn, Nguyễn Tuân sử dụng rất nhiều tính từ chỉ tính chất. Anh/chị hãy thống kê 5 từ láy chỉ tính chất.BÀI TẬP 13:Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu nêu bên dưới"Lão đàn ông lập tức trở nên hùng hổ, mặt đỏ gay, lão rút trong người ra một chiếcthắt lưng của lính ngụy ngày xưa, có vẻ như những điều phải nói với nhau họ đã nói hết,chẳng nói chẳng rằng lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quậttới tấp vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến kenkét, cứ mối nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn : Mày chếtđi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ !Người đàn bà với một vẻ cam chịu đầy nhẫn nhục, không hề kêu một tiếng, khôngchống trả, cũng không tìm cách chạy trốn.Tất cả mọi việc xảy đến khiến tôi kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu, tôi cứđứng há mồm ra mà nhìn. Thế rồi chẳng biết từ bao giờ, tôi đã vứt chiếc máy ảnh xuốngđất chạy nhào tới."(Nguyễn Minh Châu, trích Chiếc thuyền ngoài xa)1. Nêu những ý chính của đoạn trích trên?- Người đàn ông vũ phu và người đàn bà cam chịu, nhẫn nhục.- Tâm trạng và hành động của nhân vật nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng.-8-TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂN2. Xác định những phương thức biểu đạt trong đoạn trích trên?- Tự sự.- Miêu tả.3. Viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của anh (chị) về tâm trạng và hành động củanhân vật tôi trong đoạn trích ?Học sinh có thể trình bày theo những cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý sau:- Tâm trạng kinh ngạc vì sự việc diễn ra quá bất ngờ và ngoài tưởng tượng của nghệ sĩ Phùng.- Hành động vứt chiếc máy ảnh xuống đất chạy nhào tới xuất phát từ tình yêu thương con ngườicủa người nghệ sĩ.BÀI TẬP 14:Đọc đoạn thơ sau và trả lời các câu hỏi“Tiếng ai tha thiết bên cồnBâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước điÁo chàm đưa buổi phân liCầm tay nhau biết nói gì hôm nay…”1. Cho biết đoạn thơ được trích trong tác phẩm nào của ai?- Tố Hữu - Việt Bắc2. Em hãy cho biết những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn thơ trên. Tácdụng của những biện pháp nghệ thuật đó?- Những biện pháp nghệ thuật được sử dụng:+ Sử dụng từ láy (bâng khuâng, bồn chồn, tha thiết)+ Hoán dụ (áo chàm)- Tác dụng: Tạo ấn tượng đặc biệt về tiếng lòng của người ra đi là bâng khuâng, lưuluyến. Trong sự bịn rịn, lưu luyến đó người ra đi khẳng định tình cảm thủy chung, gắn bó.3. Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5 câu) trình bày cảm nhận của em về sắc thái tâm trạngcủa người ra đi.- Viết khoảng 5 câu, nội dung như ý câu trên.- Viết câu đúng chính tả, dùng từ, ngữ pháp và có sự liên kết câu.BÀI TẬP 15:Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu nêu bên dưới :“Mong các chú cách mạng thông cảm cho, đám đàn bà hàng chài ở thuyền chúng tôicần phải có người đàn ông để chèo chống khi phong ba, để cùng làm ăn nuôi nấng đặng một sắpcon, nhà nào cũng trên dưới chục đứa. Ông trời sinh ra người đàn bà là để đẻ con, rồi nuôi concho đến khi khôn lớn cho nên phải gánh lấy cái khổ. Đàn bà ở thuyền chúng tôi phải sống chocon chứ không thể sống cho mình như ở trên đất được! Mong cácchú lượng tình cho cái sự lạc hậu. Các chú đừng bắt tôi bỏ nó! - Lần đầu tiên trênkhuônmặt xấu xí của mụ chợt ửng sáng lên như một nụ cười - vả lại, ở trên chiếc thuyềncũng có lúc vợ chồng con cái chúng tôi sống hòa thuận, vui vẻ.- Cả đời chị có một lúc nào thật vui không? Đột nhiên tôi hỏi.- Có chứ, chú! Vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi chúng nó được ăn no.”1. Đoạn văn trên được trích từ tác phẩm nào, do ai sáng tác?- Nguyễn Minh Châu, trích Chiếc thuyền ngoài xa2. Nêu những ý chính của đoạn trích trên?- Đức hi sinh, tình thương con vô bờ của người phụ nữ.-9-TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂN- Tấm lòng bao dung, biết chắt lọc những niềm hạnh phúc nhỏ nhoi3. Xác định những phương thức biểu đạt trong đoạn trích trên?- Tự sự.- Biểu cảm.4. Viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của anh (chị) về tâm hồn của nhânvật mụ trong đoạn trích ?- Đức hi sinh, tình thương con vô bờ của người phụ nữ.- Tấm lòng bao dung, biết chắt lọc những niềm hạnh phúc nhỏ nhoi.BÀI TẬP 16:Cho đoạn thơ sau“Ta về mình có nhớ taTa về, ta nhớ những hoa cùng người.Rừng xanh hoa chuối đỏ tươiĐèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.Ngày xuân mơ nở trắng rừngNhớ người đan nón chuốt từng sợi giang.Ve kêu rừng phách đổ vàngNhớ cô em gái hái măng một mìnhRừng thu trăng rọi hòa bìnhNhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung”1. Đoạn thơ trên trích trong bài thơ nào? Tác giả là ai?- Đoạn thơ trên được trích trong bài thơ Việt Bắc của nhà thơ Tố Hữu.2. Theo anh/chị “mình – ta” trong đoạn thơ là để chỉ những ai?- “Ta” chỉ người cách mạng- “Mình” chỉ người dân Việt Bắc3. Đoạn thơ trên thuộc phong cách ngôn ngữ nào?- Phong cách ngôn ngữ văn chương4. Những biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng trong đoạn thơ trên? Tácdụng?- Những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn thơ:+ Cặp đại từ xưng hô mình – ta+ Điệp từ: nhớ, ta.+ Đại từ phiếm chỉ: ai+ Thể thơ lục bát- Tác dụng: Thể hiện nghĩa tình cách mạng thủy chung gắn bó giữa người cán bộ cáchmạng và người dân Việt Bắc. Nhấn mạnh nỗi nhớ da diết về cảnh và người Việt Bắc.5. Xác định phương thức biểu đạt và phong cách ngôn ngữ của văn bản trên.- Phương thức: biểu cảm, miêu tả- Phong cách ngôn ngữ văn chươngBÀI TẬP 17:Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu:“…Bất kì đàn ông, đàn bà, bất kì người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng pháidân tộc, hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc. Ai có súngdùng súng. Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc thuổng, gậy gộc. Ai cũng phảira sức chống thực dân Pháp cứu nước…”(Trích Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến - Hồ Chí Minh,Ngữ văn 10, Tập một, NXB Giáo dục, 2013, tr. 23)1. Xác định nội dung chính và phong cách ngôn ngữ của đoạn văn trên?- 10 -TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂN- Nội dung cơ bản của đoạn văn: Kêu gọi tất cả người Việt Nam cùng đoàn kếtđứng dậy đấu tranh chống thực dân Pháp cứu nước.- Đoạn văn trên sử dụng phong cách ngôn ngữ chính luận2. Xác định phương thức biểu đạt cho văn bản trên- Nghị luận- Biểu cảm3. Chỉ ra tác dụng của phép liên kết được sử dụng chủ yếu trong đoạn văn?- Nghệ thuật sử dụng phép điệp: từ ngữ, cú pháp.- Ý nghĩa: Giúp người nghe thấy được một cách cụ thể, rõ ràng nhiệm vụ cấp bách, đốitượng, vũ khí chiến đấu của toàn dân tộc. Đồng thời nêu lên được không khí khẩn trương cấpthiết của tình hình lúc bấy giờ4. Trình bày ngắn gọn suy nghĩ của anh/chị về trách nhiệm của bản thân trướcvận mệnh dân tộc.HS có thể trình bày theo những suy nghĩ khác nhau nhưng cần tập trung một số nộidung trọng tâm như: Học tập, cống hiến trí tuệ, sức lực… cho công cuộc xây dựng và bảo vệ đấtnước.BÀI TẬP 18:Đọc kĩ bài thơ sau và trả lời các câu hỏi ở dưới:Trăng nở nụ cườiĐâu Thị Nở, đâu Chí PhèoĐâu làng Vũ Đại đói nghèo Nam CaoVẫn vườn chuối gió lao xaoSông Châu vẫn chảy nôn nao mạn thuyềnẢ ngớ ngẩnGã khùng điênKhi tình yêu đến bỗng nhiên thành ngườiVườn sông trăng nở nụ cườiPhút giây tan chảy vàng mười trong nhauGiữa đời vàng lẫn với thauLòng tin còn chút về sau để dànhTình yêu nên vị cháo hànhĐời chung bát vỡ thơm lành lứa đôi.(Lê Đình Cánh)1. Xác định thể thơ? Cách gieo vần?(Thể thơ lục bát; vần chân và vần lưng).2. Bài thơ giúp em liên tưởng đến tác phẩm nào đã học trong chương trình phổthông?(Đoạn thơ giúp liên tưởng tới truyện ngắn “Chí Phèo” của Nam Cao).3/ Câu thơ: “Khi tình yêu đến bỗng nhiên thành người” có ý nghĩa gì? Liên hệ vớinhân vật chính trong tác phẩm mà em vừa liên hệ ở câu 2.(Câu thơ cho thấy tình yêu có sức mạnh cảm hóa con người và làm cho con người trở nênthực sự trở nên người hơn. Trong tương quan với “Chí Phèo” của Nam Cao, câu thơ của LêĐình Cánh cho thấy sức mạnh tình yêu với biểu tượng bát cháo hành mà Thị Nở dành cho Chí đãkhiến phần Người ngủ quên tronng hắn bao lâu nay thức sự thức tỉnh. Chí không còn là một conquỷ dữ mà đã khao khát quay về làm người lương thiện nhờ cảm nhận được hương vị của tìnhyêu).- 11 -TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂN4/ Vị cháo hành được nhắc đến trong hai câu thơ cuối là một chi tiết nghệ thuật đặcsẳc trong một tác phẩm của Nam Cao. Hãy nêu ý nghĩa của hai câu thơ này với chi tiết nghệthuật ấy?(“Bát cháo hành” là chi tiết nghệ thuật đặc sắc trong tác phẩm “Chí Phèo” của nhàvăn Nam Cao với các lớp nghĩa:- Nghĩa cụ thể: Một cách chữa cảm, giải độc trong dân gian.- Nghĩa liên tưởng: Biểu hiện của sự yêu thương, chăm sóc ân cần; Biểu hiện củatình người; Một ẩn dụ về tình yêu thương đưa Chí Phèo từ quỷ dữ trở về với xã hội lương thiện,chứng minh cho chân lí: “Chỉ có tình thương mới có thể cứu rỗi cho những linh hồn khổ hạnh.”).5. Xác định phương thức biểu đạt và phong cách ngôn ngữ được sử dụng trongvăn bản- Phương thức: miêu tả, tự sự, biểu cảm- Phong cách ngôn ngữ văn chươngBÀI TẬP 19:Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi bên dướiMùa thu nay khác rồiNhững cánh đồng thơm mátTôi đứng vui nghe giữa núi đồiNhững ngả đường bát ngátGió thổi rừng tre phấp phớiNhững dòng sông đỏ nặng phù saTrời thu thay áo mớiNước chúng ta, nước những ngườiTrong biếc nói cười thiết thachưa bao giờ khuấtTrời xanh đây là của chúng taĐêm đêm rì rầm trong tiếng đấtNúi rừng đây là của chúng taNhững buổi ngày xưa vọng nói về1. Nêu nội dung đoạn thơ? Đoạn thơ được viết theo thể thơ gì?- Thể hiện niềm vui sướng hân hoan khi mùa thu cách mạng tháng 8/1945 thành côngViệt Bắc cái nôi của CM Việt Nam được giải phóng .- Thể thơ tự do2. Trong ba dòng thơ “Gió thổi rừng tre phấp phới/ Trời thu thay áo mới/ Trongbiếc nói cười thiết tha”, tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ gì? Hãy nêu tác dụng của biệnpháp tu từ đó.- Biện pháp tu từ nhân hóa.- Tác dụng: miêu tả sinh động, chân thực hình ảnh đất trời vào thu: sắc trời mùa thutrong xanh, gió thu lay động cành lá khiến lá cây xào xạc như tiếng reo vui, tiếng nói cười. Đó làmột hình ảnh đất nước mới mẻ, tinh khôi, rộn rã sau ngày giải phóng.3. Đoạn thơ từ câu “Trời xanh đây là của chúng ta” đến câu “Những buổi ngàyxưa vọng nói về” có sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ. Hãy nêu tác dụng của biện pháp tutừ điệp ngữ đó.- 12 -TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂNTác dụng của phép tu từ điệp ngữ: cụm từ “của chúng ta”, “chúng ta” được nhắc lạinhiều lần trong đoạn thơ nhằm khẳng định, nhấn mạnh quyền làm chủ đất nước của dân tộc ta.4. Cả đoạn thơ cho ở đề bài tập trung miêu tả hình ảnh gì? Hình ảnh đó hiện ranhư thế nào ?Cả đoạn thơ tập trung miêu tả hình ảnh đất nước. Qua đoạn thơ, hình ảnh đất nướchiện ra sinh động, chân thực, gần gũi. Đó là một đất nước tươi đẹp, rộng lớn, màu mỡ, phì nhiêu,tràn đầy sức sống5. Hãy ghi lại cảm xúc của nhà thơ mà em cảm nhận được qua đoạn thơ trên.6. Chữ “khuất” trong câu thơ “Nước chúng ta, nước những người chưa bao giờkhuất” có ý nghĩa gì ?BÀI TẬP 20:Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi bên dưới:“Đọc, trong nghĩa đó là một trò chơi. Nơi mỗi người đọc có ba nhân vật chồng lênnhau, tác động lên nhau. Một là người đọc bằng xương bằng thịt, hai chân đụng đất, vẫn còn ýthức liên hệ với thế giới bên ngoài. Hai là, người đọc bị lôi cuốn, đang ngao du trong thế giớitưởng tượng của cảm xúc. Đó là người đang chơi. Ba là, người đọc suy tư, đưa vào trò chơi sựchú ý, sự suy nghĩ, sự phán đoán của tri thức. Đó là phút giây của trí tuệ có khả năng đưa ngườiđọc lùi ra khỏi bài văn, mở một khoảng cách để diễn dịch. Người đọc vẫn ý thức rằng mình đangchơi nhưng biết phán đoán. Ba tay chơi là một trong việc đọc, chơi với nhau một trò chơi tinh tếkhiến người đọc vừa bị lôi cuốn vừa biết dừng lại, vừa tham dự vừa cách biệt với bài văn. Tư thếcủa người đọc văn là vậy: tham dự và cách biệt qua lại không đứt quãng.”(Trích “Chuyện trò” – Cao Huy Thuần, NXBTrẻ, 2013)1. Xác định thao tác lập luận chính trong đoạn văn?Xác định thao tác lập luận chính trong đoạn văn: Phân tích2. Đoạn văn được viết theo kiểu nào?Đoạn văn được viết theo kiểu: Diễn dịch3. Nêu nội dung chính của văn bản?Nêu nội dung chính của văn bản: Cách đọc, tư thế của một người đọc văn thật sự.4. Đoạn văn được viết theo phong cách ngôn ngữ nào?Đoạn văn được viết theo phong cách ngôn ngữ: Phong cách ngôn ngữ khoa học.BÀI TẬP 21:Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi bên dưới:(…)“Tuổi thơ chân đất đầu trầnTừ trong lấm láp em thầm lớn lênai?”Bây giờ xinh đẹp là emEm ra thành phố dần quên mộtthờipha lê.Về quê ăn Tết vừa rồiEm tôi áo chẽn, em tôi quần bò- 13 -Gặp tôi, em hỏi hững hờ“Anh chưa lấy vợ, còn chờ đợiEm đi để lại chuỗi cườiTrong tôi vỡ… một khoảng trờiTrăng vàng đêm ấy bờ đêTÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015Có người ngồi gỡ lời thề cỏMÔN NGỮ VĂN(Phạm Công Trứ)may…”5.Xác định các phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ? Tự sự, biểu cảm6. Anh/chị hiểu như thế nào về hai câu thơ: (0.5đ)“Em đi để lại chuỗi cườiTrong tôi vỡ… một khoảng trời pha lê”?- Sự vô tâm, vô tình của “em”- Tâm trạng nuối tiếc, hụt hẫng, ngỡ ngàng của “tôi” trước sự thay đổi của “em”Có thể diễn đạt theo cách khác nhưng phải hợp lí, chặt chẽ, có cơ sở từ văn bản thơ.7. Anh/chị nhận xét như thế nào về hai nhân vật trữ tình “tôi” và “em” trong đoạnthơ ?+ “Tôi”: giàu tình cảm, thủy chung, hồn nhiên tin yêu và đợi chờ.+ “Em”: vô tâm, vô tình, dễ đổi thay.BÀI TẬP 22:Đọc phần trích sau và trả lời các câu hỏi từ Câu 1 đến Câu 3:Ngày xưa, Trần Hưng Đạo khuyên vua chước giữ nước hay hơn cả là “lúc bình thời,khoan sức cho dân để kế sâu rễ, bền gốc”. Nguyễn Trãi chê Hồ Quý Ly để mất nước vì chỉ biếtngăn sông cản giặc, mà không biết lấy sức dân làm trọng. Các đấng anh hùng dân tộc đều lậpnên công lớn, đều rất coi trọng sức dân để giữ nước, chống giặc.Ngày nay, Hồ Chủ Tịch kêu gọi: “Diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm”.Người nói: phải “dựa vào lực lượng của dân, tinh thần của dân”. Khác với người xưa, Hồ ChủTịch chỉ rõ: Làm những việc đó là “để mưu cầu hạnh phúc cho dân”.(Những ngày đầu của nước Việt Nam mới – Võ Nguyên Giáp)Câu 1. Đặt nhan đề cho phần trích trên?Nhan đề: Lấy dân làm trọng/ Vì dân/ Tư tưởng “thân dân” của Hồ Chí Minh..Câu 2. Phần trích trình bày ý theo trình tự nào?Phần trích trình bày ý theo trật tự thời gian/ ngày xưa –ngày nay.Câu 3. Tác giả đưa những nhân vật lịch sử như Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi, Hồ QuýLy vào đoạn văn thứ nhất để tạo hiệu quả lập luận như thế nào? Trả lời trong khoảng 4-6 dòng.Tác giả đưa những nhân vật lịch sử như Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi, Hồ Quý Lyvào đoạn văn thứ nhất nhằm làm nổi bật những điểm kế thừa và khác biệt với truyền thống trongtư tưởng “thân dân” của Hồ Chí Minh – được nói đến ở đoạn văn thứ hai. Câu trả lời phải chặtchẽ, có sức thuyết phục.BÀI TẬP 23:Đọc hai đoạn thơ sau và trả lời các câu hỏi từLũ chúng tôi từ tay mẹ lớn lênCòn những bí và bầu thì lớn xuốngChúng mang dáng giọt mồ hôi mặnRỏ xuống lòng thầm lặng mẹ tôi.(Mẹ và quả - Nguyễn Khoa Điềm)Thời gian chạy qua tóc mẹMột màu trắng đến nôn naoLưng mẹ cứ còng dần xuốngCho con ngày một thêm cao.(Trong lời mẹ hát – Trương Nam Hương)Câu 1. Nêu hai phương thức biểu đạt nổi bật trong đoạn thơ thứ nhất.. Hai phương thức biểu đạt nổi bật trong đoạn thơ thứ nhất: Miêu tả, biểu cảm..Câu 2. Xác định thể thơ của đoạn thơ thứ hai.- 14 -TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂNThể thơ của đoạn thơ thứ hai: thơ sáu tiếng hiện đại/ thơ tự do sáu tiếng/ thơ sáutiếng.Câu 3. Xác định nghệ thuật tương phản trong từng đoạn thơ trên?Xác định nghệ thuật tương phản trong đoạn thơ thứ nhất: tương phản giữa “Lũ chúngtôi... lớn lên” và “bí và bầu lớn xuống”; trong đoạn thơ thứ hai: tương phản giữa “Lưng mẹ...còng dần xuống” và “con ngày một thêm cao”.Câu 4. Nêu hiệu quả nghệ thuật của phép nhân hóa trong câu thơ “Thời gian chạy quatóc mẹ”?Hiệu quả nghệ thuật của phép nhân hóa trong câu thơ “Thời gian chạy qua tócmẹ”: Nhân hóa “Thời gian” qua từ “chạy”, cho thấy thời gian trôi nhanh làm cho mẹ già nua vàngười con xót xa thương mẹ.Câu 5 Những điểm giống nhau về nội dung và nghệ thuật của hai đoạn thơ trên là gì?Trả lời trong khoảng 6-8 dòng.. Hai đoạn thơ trên có điểm giống nhau về nội dung: Bộc lộ niềm xót xa và lòng biếtơn của con trước những hi sinh thầm lặng của mẹ; về nghệ thuật: ngôn ngữ tạo hình, biểu cảm,biện pháp tương phản, nhân hóa.Câu trả lời phải chặt chẽ, có sức thuyết phục.BÀI TẬP 24:Đọc đoạn trích sau đây và trả lời câu hỏi(1) Đưa những cuốn sách về với quê hương mình, với mái trường cũ thân thương củamình, để các em nhỏ sẽ không còn "khát" sách đọc. Đó là công việc thiện nguyện của nhữngngười tham gia chương trình "Sách hóa nông thôn Việt Nam", đang chung tay đeo đuổi mục tiêuđể 10 triệu trẻ em nông thôn có quyền đọc sách và có sách đọc như trẻ em thành phố.(2) Anh Nguyễn Quang Thạch, người khởi xướng chương trình hiện đang trong quátrình đi bộ xuyên Việt từ Hà Nội vào TP Hồ Chí Minh. Chuyến đi được khởi hành từ ngày mồng 1Tết Ất Mùi và dự kiến sẽ hoàn thành vào trung tuần tháng 6-2015. Anh là cử nhân tiếng Anh, đãtừng trải qua nhiều vị trí ở cơ quan nhà nước và từng làm việc cho một số tổ chức quốc tế.Chuyến đi bộ xuyên Việt của anh lần này là mong muốn kêu gọi cộng đồng chung tay nhân rộngtủ sách trong trường học, dòng họ... để đạt con số 300 nghìn tủ sách được xây dựng trên toànquốc vào năm 2017, giúp hơn 10 triệu học sinh nông thôn có sách đọc.(…) (3) Chương trình Sách hóa nông thôn Việt Nam ra đời theo mong muốn của anhlà nhằm giải quyết vấn đề thiếu sách ở nông thôn mà theo anh là để nâng cao dân trí, xây dựngtinh thần chia sẻ trách nhiệm xã hội trong cộng đồng. Tâm nguyện của anh là tạo ra một hệthống thư viện mi-ni rộng khắp cả nước để mọi người dân thôn quê có thể tiếp cận tri thức.Chương trình Sách hóa nông thôn Việt Nam đến nay đã thực hiện thành công năm loại tủ sách,với hơn 3.800 tủ sách được xây dựng, giúp hơn 200 nghìn người dân nông thôn, đặc biệt là 100nghìn học sinh nông thôn có cơ hội đọc 40 đầu sách/năm.”(Đưa sách về làng, Nhân dân cuối tuần, 26/04/2015)Câu 1. Xác định phong cách ngôn ngữ của văn bản.Phong cách ngôn ngữ báo chíCâu 2. Đoạn (2) giới thiệu những thông tin gì về hành động “đi bộ xuyên Việt” củaanh Nguyễn Quang Thạch?Hành động đi bộ xuyên Việt của anh Nguyễn Quang Thạch:- về hành trình: từ Hà Nội vào TP Hồ Chí Minh- về thời gian: khởi hành từ ngày mồng 1 Tết Ất Mùi và dự kiến sẽ hoàn thành vàotrung tuần tháng 6-2015.- về mục đích: kêu gọi cộng đồng chung tay nhân rộng tủ sách trong trường học, dònghọ... để đạt con số 300 nghìn tủ sách được xây dựng trên toàn quốc vào năm 2017, giúp hơn 10triệu học sinh nông thôn có sách đọc- 15 -TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂNCâu 3. Từ nội dung văn bản, hãy nêu mục tiêu và kết quả đạt được của chương trình"Sách hóa nông thôn ViệtNam". .-Mục tiêu: 10 triệu trẻ em nông thôn có quyền đọc sách và có sách đọc như trẻ emthành phố.- kết quả đạt được của chương trình "Sách hóa nông thôn Việt Nam": thực hiện thànhcông năm loại tủ sách, với hơn 3.800 tủ sách được xây dựng, giúp hơn 200 nghìn người dân nôngthôn, đặc biệt là 100 nghìn học sinh nông thôn có cơ hội đọc 40 đầu sách/nămCâu 4. Theo số liệu của Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch: hiện nay, trung bình ngườiViệt đọc 0,8 cuốn sách/năm. Từ thực trạng này, anh/chị hãy nhận xét ngắn gọn về anh NguyễnQuang Thạch và chương trình "Sách hóa nông thôn Việt Nam" do anh khởi xướng. Trả lời trongkhoảng 5-7 dòng.Thí sinh nêu được quan điểm của bản thân về anh Nguyễn Quang Thạch và ý nghĩacủa chương trình "Sách hóa nông thôn Việt Nam". Câu trả lời phải chặt chẽ, có sức thuyết phục.- Anh Nguyễn Quang Thạch: là một người có tâm huyết với cộng đồng, có lí tưởngsống đẹp, biết chăm lo cho sự phát triển của thế hệ trẻ, đặc biệt là trẻ em nông thôn.- chương trình "Sách hóa nông thôn ViệtNam": là một chương trình thiết thực, ýnghĩa, giúp cho mỗi người có nhận thức đúng hơn về sách và quan tâm nhiều hơn đến việc đọcsách.BÀI TẬP 25Đọc đoạn thơ sau đây và trả lời câu hỏi từ Câu 5 đến Câu 8:Tôi đứng lặng giữa cuộc đời nghiêng ngảBài học đời đã học được những gìĐể một lần nhớ lại mái trường xưaCó nhắc bóng người đương thời năm cũLời dạy ngày xưa có tiếng thoi đưaCó bóng nắng in dòng sông xanh thắm.Vun xới cơn mơ bằng trái tim ấp ủĐể cây đời có tán lá xum xuêThoáng quên mất giữa tháng ngày ngọt đắngBóng mát dừng chân là một chốn quêTrưởng thành này có bóng dáng hôm quaNơi ơn tạ là mái trường nuôi lớnNhớ được điều gì được dạy những ngày xaÁp dụng - chắc nhờ cội nguồn đã có.Xin phút tĩnh tâm giữa muôn điều hời hợtCảm tạ mái trường ơn nghĩa thầy cô.Nước mắt thành công hoà nỗi đau đen đỏBậc thềm nào dìu dắt những bước đi(Lời cảm tạ- sưu tầm)Câu 1. Chỉ ra phương thức biểu đạt chính trong đoạn thơ trên?Phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ: biểu cảm.Câu 2. Nêu rõ phép tu từ được sử dụng trong câu thơ Thoáng quên mất giữa thángngày ngọt đắng: Câu thơ Thoáng quên mất giữa tháng ngày ngọt đắng sử dụng phép tu từ ẩn dụ: ngọtđắng: chỉ những thăng trầm, buồn vui trong cuộc đời.Câu 3. Nêu nội dung chính của bài thơ trên.Đoạn thơ ghi lại tâm trạng, suy nghĩ của một người học trò khi đã rời xa mái trườngvới tình cảm yêu thương, trân trọng và lòng biết ơn sâu sắc. Càng trưởng thành, càng nếm trảinhững thăng trầm, buồn vui trong cuộc sống, mỗi người lại càng thấm thía hơn tấm lòng baodung, yêu thương và công lao của thầy cô, mái trường.Câu 4. Anh chị hiểu hai dòng thơ: “Vun xới cơn mơ bằng trái tim ấp ủ/ Để cây đời cótán lá xum xuê” như thế nào? Từ ý thơ này, hãy viết một đoạn văn ngắn nêu vai trò của máitrường và thầy cô đối với cuộc đời của mỗi người. trả lời trong 5-10 dòng.Hai dòng thơ: “Vun xới cơn mơ bằng trái tim ấp ủ/ Để cây đời có tán lá xum xuê” thểhiện công lao to lớn của thầy cô đối với học trò: chăm chút, thắp sáng ước mơ, niềm tin cho học- 16 -TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂNtrò bằng cả trái tim yêu thương để từ đây, các em bước ra đời vững vàng, cứng cáp, dâng hiếnsức mình cho cuộc đời.- Đoạn văn cần nêu được vai trò của thầy cô và mái trường đối với cuộc đời mỗingười: giúp mỗi người hoàn thiện bản thân về trí tuệ, tâm hồnBÀI TẬP 26:…Vậy thì chúng ta nghĩ chúng ta biết gì về thế giới tương lai của chúng ta?Thứ nhất, rõ ràng là công nghệ không phải là phương thuốc chữa bá bệnh cho tất cảcác căn bệnh của thế giới, tuy nhiên việc sử dụng công nghệ một cách thông minh có thể tạo rađược một sự khác biệt khổng lồ. Trong tương lai, máy tính và con người sẽ càng ngày càng phânchia nhiệm vụ nhiều hơn dựa vào khả năng làm việc hiệu quả nhất của mỗi bên. Chúng ta sẽ dùngtrí thông minh của con người vào những việc phải cần đến sự phán đoán, trực giác, tinh tế vànhững giao tiếp mang tính đặc thù của con người; chúng ta sẽ dùng năng lực máy tính vì bộ nhớvô tận của nó, khả năng xử lí nhanh vô cùng tận và dùng nó cho những hoạt động mà những đặcđiểm sinh học của con người không cho phép. Chúng ta sẽ dùng máy tính để tìm ra những mốiquan hệ tương quan giữa các sự kiện từ một kho dữ liệu khổng lồ để xác định vị trí và bắt bọnkhủng bố, nhưng tra khảo chúng và xử lí chúng ra sao sau đó sẽ là lĩnh vực của con người vàpháp luật của con người. Sử dụng rô- bốt trong các chiến trận sẽ ngăn chặn chết choc nhờ vào khảnăng chính xác cao hơn và ý thức tình huống tốt hơn, nhưng sự phán đoán của con người sẽ quyếtđịnh chúng được dùng trong hoàn cảnh nào và có thể thực hiện những hành động nào.Thứ nhì, thế giới ảo sẽ không vượt qua hay làm thay đổi toàn bộ trật tự hiện hữucủa thế giới thật, nhưng nó sẽ làm phức tạp tất cả mọi hành vi của con người. Người dân và đấtnước sẽ thích sống trong thế giới mà họ có quyền kiểm soát nhiều hơn - thế giới ảo cho ngườidân, thế giới thật cho nhà nước -và sự căng thẳng này sẽ tồn tại chừng nào mà internet còn tồn tại.Những đám đông can đảm trong thế giới ảo có thể là ngòi nổ cho cuộc nổi dậy, nhưng nhà nướcvẫn có thể dùng chiến thuật tàn bạo trong các vụ đàn áp trên đường phố. Các nhóm người thiểu sốcó thể theo đuổi mục tiêu thành lập nhà nước ảo và thắt chặt tinh thần đoàn kết của họ trong đó,nhưng nếu dự án của họ không thành, những người tham gia và lí tưởng của họ có thể có một kếtcuộc tồi tệ hơn trong cả thế giới thật và lẫn thế giới ảo.Thứ ba, các nhà nước phải thực hiện hai chính sách đối ngoại và hai chính sách đốinội – một cho thế giới ảo và một cho thế giới thật – và những chính sách này có vẻ như đối chọinhau. Các nhà nước sẽ tổ chức tấn công mạng chống lại các quốc gia mà họ cho rằng chẳng baogiờ dám mơ tưởng sẽ tấn công bằng quân sự. Họ sẽ cho phép bày tỏ sự bất đồng trên mạng,nhưng sẽ tuần tra chặt chẽ các diễn đàn để tìm kiếm những người bất đồng lớn tiếng nhất để đànáp. Các nhà nước sẽ can thiệp vào hệ thống viễn thông trong những tình huống khẩn cấp mà thậmchí không cần xem xét đến việc huy động quân đội (hay người máy) để can thiệp.Cuối cùng với sự lan truyền của kết nối mạng và điện thoại di động trên khắp thếgiới, các công dân sẽ có nhiều quyền lực hơn bất cứ giai đoạn nào khác trong lịch sử, nhưng điềunày sẽ có cái giá của nó, đặc biệt là đối với quyền riêng tư và an toàn cá nhân. Những công nghệ[…] chúng thu thập và giữ nhiều thông tin ca nhân – những địa điểm sinh sống của bạn trong quákhứ, hiện tại và tương lai cũng như thông tin mà bạn truy cập – tất cả đều được lưu giữ trong mộtthời gian cần thiết để các hệ thống có thể hoạt động. Những thông tin này từ trước đến nay chưacó người nắm được, và luôn có khả năng là chúng có thể được đem ra sử dụng một cách bất lợicho bạn. Các quốc gia sẽ ban hành các đạo luật để quản lí hầu hết các thông tin này và chính sáchcủa họ sẽ khác nhau, không chỉ giữa các quốc gia dân chủ và quốc gia chuyên quyền, mà trong cảcác quốc gia có hệ tống chính trị tương đồng với nhau. Hiểm họa các thông tin này có thể lọt rabên ngoài đang gia tăng, và mặc dù công nghệ bảo vệ đang có sẵn cho chúng ta sử dụng, nhưngsai sót của con người, các hoạt động bất chính và thời gian trôi qua có nghĩa là việc bảo vệ thôngtin cá nhân của chúng ta sẽ ngày càng trở nên khó khăn hơn. Các công ti có trách nhiệm lưu giữnhững dữ liệu này có trách nhiệm bảo đảm sự an toàn của chúng ta, và điều đó sẽ không thay đổi.- 17 -TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂNMặc dù bảo vệ quyền riêng tư cá nhân cũng là trách nhiệm của họ, nhưng đó là trách nhiệmchung giữa họ và người sử dụng.(Eric Schmidt và Jared Conhen, theo Sống sao trongthời đại số?, nxb Trẻ)Câu 1. Nội dung của văn bản trên là gì?Nội dung văn bản tập trung vai trò to lớn cuả kĩ thuật số trong xã hội hiện đại vàtrách nhiệm của con người (tổ chức, cá nhân) trong thời đại kĩ thuật số ấy.Câu 2. Dựa vào văn bản và cho biết nhận định sau đây là đúng hay sai? Đánh dấu Xvào ô thích hợp.Nhận địnhĐúngSai1. Tromg tương lai, chúng ta sẽ dùng máy tính thay cho nhữngDhoạt động mà đặc điểm sinh học của con người không cho phép.Đ2. Trong tương lai, người dân và nhà nước đều thích sống trongSthế giới mà họ có quyền kiểm soát-thế giới ảo.3. Trong tương lai, nhà nước có thể tổ chức các cuộc tấn côngDmà không cần huy động quân đội hay người máy.Đ4. Trong tương lai, người dân có thể phải đối mặt với nhữngĐhiểm họa liên quan đến quyền riêng tư và an toàn cá nhân do kết nối mạngvà sử dụng điện thoại di động.Câu 3. Từ nội dung của văn bản trên, hãy nêu ít nhất hai điều mà anh/chị cho là cóloi7 và hai điều có hại mà con người gặp trong thế giới tương lai.Văn bản không nêu trực tiếp những mặt lợi và hại con người gặp trong thế giới tươnglai. HS đọc kĩ để suy luận và nêu ít nhất hai điều mà mình cho là có lợi và hai điều có hại mà conngười gặp trong thế giới tương lai.Câu 4. Anh/chị thấy hình dung của tác gỉa về thế giới trong tương lai có hợp lí không?Vì sao?HS khẳng định hình dung của tác giả về thế giới trong tương lai hợp lí hay không hợplí và có lí giải cụ thể. Phần lí giải phải hợp lí, chặt chẽ, có sức thuyết phục.Câu 5. Anh/chị có mong chờ sống trong thế giới tương lai như văn bản trên đề cập đếnkhông? Hãy lí giải cụ thể cho câu trả lời của mình?HS cho biết mình có mong chờ được sống trong thế giới tương lai như văn bản đề cậpđến hay không và có lí giải cụ thể cho câu trả lời của mình. Phần lí giải phải hợp lí, có sứcthuyết phục.BÀI TẬP 27:NGẬM NGÙINắng chia nửa bãi; chiều rồi…Ru em sẵn tiếng thùy dương mấy bờ…Vườn hoang trinh nữ xếp đôi lá rầuCây dài bóng sế ngẩn ngơ…Sợi buồn con nhện giăng mau;- Hồn em đã chính mấy mùa thương đau?Em ơi! Hãy ngủ… anh hầu quạt đâyTay anh em hãy tựa đầu,Lòng anh mở với quạt này;Cho anh nghe nặng trái sầu rụng rơi.Trăm con chim mộng về bay đầu giường(Huy Cận, theo Thi nhân Việt Nam, Sđd)Ngủ đi em, mộng bình thường!Câu 1. Nhận xét nào sau đây đúng về nhà thơ Huy Cận?A. Nhà thơ của niềm khát khao giao cảm mãnh liệtB. Nhà thơ của nỗi sầu nhân thếC. Nhà thơ của nỗi đớn đau về tình đời, tình người- 18 -TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂND. Nhà thơ của hồn quê, tình quêCâu 2. Những nhận xét sau đây về nhà thơ là đúng hay sai? Đánh dấu X vào ô thíchhợp.ĐNhận xétúngSai1. Bài thơ thể hiện những cảm xúc nồng nàn, thiếtDtha với tình yêu đôi lứa.Đ2. Không gian trong bài thơ là không gian rộng mởScủa cảnh sông nước, trời mây.3. Thể thơ và giai điệu của bài thơ như một khúcĐhát ru đắm say và đầy mơ mộng.Đ4. Bài thơ sử dụng thủ pháp tương phản để thểShiện cảm xúc.Câu 3. Câu thơ “Vườn hoang trinh nữ xếp đôi lá rầu” sử dụng phép tu từ gì và nó cótác dụng như thế nào trong việc khơi gợi cảm xúc thơ?Câu thơ sử dụng phép tu từ ẩn dụ chuyển đổi cảm giác “lá rầu”, gợi tả không gianbuồn lặng lẽ, thiên nhiên như cũng nhuốm nỗi buồn lặng của tình ngườiCâu 4. Câu thơ “Hồn em đã chính mấy mùa thương đau?” và “Cho anh nghe nặngtrái sầu rụng rơi” đã thể hiện cảm xúc gì?Hai câu thơ cho thấy khúc ru đã chuyển sang giai điệu sầu não, hồn em và lòng anhđều thấm đẫm nỗi niềm sầu đau, ám ảnh của thời gian và không gian...Câu 5. Bài thơ đã thể hiện những dạng thức tồn tại nào mà một người có thể trải qua?Cảm xúc bao trùm trong các trạng thái đó là gì? .Bài thơ đã thể hiện những dạng thức tồn tại: thức, ngủ, mộng của những con ngườiđang sống trong tình yêu, đang đắm say trong hạnh phúc. Tuy nhiên, cho dù ở dạng thức nào thìbao trùm lại vẫn là nỗi sầu, nỗi sầu tự lòng anh nâng niu giấc ngủ em và thấm vào cõi mộng củaem. Nỗi buồn sầu dường như không chỉ của hai con người mà còn tỏa lan cả không gian.Câu 6. Có ý kiến cho rằng bài thơ Ngậm ngùi mang đậm nỗi sầu nhân thế. Ý kiến củaanh (chị)?Có thể nêu một số ý kiến sau: Nỗi sầu của hồn anh, hồn em thấm vào từng hơi thở, tỏalan cả không gian, thời gian, gợi đến nỗi buồn thương, nhớ tiếc cho cả kiếp người. Tất cả nhữngcảm xúc đó như những trái sầu kết tinh mọng chín cứ rụng rơi... rụng rơi... Đến một ngày kia sẽmọc lên những cây đời tiếp nối với khúc ca ngậm ngùi và mối sầu thiên cổ!BÀI TẬP 28Ðêm hôm ấy, lúc trại giam tỉnh Sơn chỉ còn vẳng có tiếng mõ trên vọng canh, mộtcảnh tượng xưa nay chưa từng có, đã bày ra trong một buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầymạng nhện , đất bừa bãi phân chuột phân gián.Trong một không khí khói tỏa như đám cháy nhà, ánh sáng đỏ rực của một bó đuốctẩm dầu rọi lên ba cái đầu người đang chăm chú trên một tấm lụa bạch còn nguyên vẹn lần hồ.Khói bốc tỏa cay mắt, làm họ dụi mắt lia lịa.Một người tù, cổ đeo gông, chân vướng xiềng, đang dậm tô nét chữ trên tấm lụa trắngtinh căng trên mảnh ván. Người tù viết xong một chữ, viên quản ngục lại vội khúm núm cấtnhững đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ đặt trên phiến lụa óng. Và cái thầy thơ lại gầy gò, thì runrun bưng chậu mực. Thay bút con, đề xong lạc khoản, ông Huấn Cao thở dài, buồn bã đỡ viênquan ngục đứng thẳng người dậy và đĩnh đạc bảo:- Ở đây lẫn lộn. Ta khuyên thầy Quản nên thay chốn ở đi. Chỗ này không phải là nơiđể treo một bức lụa trắng trẻo với những nét chữ vuông vắn tươi tắn nó nói lên những cái hoàibão tung hoành của một đời con người. Thoi mực, thầy mua ở đâu tốt và thơm quá. Thầy có thấy- 19 -TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂNmùi thơm ở chậu mực bốc lên không?...Tôi bảo thực đấy: thầy Quản nên tìm về nhà quê mà ở đã,thầy hãy thoát khỏi cái nghề này đi đã, rồi hãy nghĩ đến chuyện chơi chữ. Ở đây, khó giữ thiênlương cho lành vững và rồi cũng đến nhem nhuốc mất cái đời lương thiện đi.Lửa đóm cháy rừng rực, lửa rụng xuống nền đất ẩm phòng giam, tàn lửa tắt nghe xèoxèo.Ba người nhìn bức châm, rồi lại nhìn nhau.Ngục quan cảm động, vái người tù một vái, chắp tay nói một câu mà dòng nước mắt rỉvào kẽ miệng làm cho nghẹn ngào: " Kẻ mê muội này xin bái lĩnh ".(Nguyễn Tuân, Chữ người tử tù, Ngữ văn 11, tập một)Câu 1. Tác giả đã sử dụng thú pháp nghệ thuật nào để khắc họa cảnh cho chữ?A. Tương đồngB. Tương phảnC. Phóng đạiD. Tượng trưngCâu 2. Sau đây là nhận xét về ý nghĩa của cảnh tượng cho chữ trong đoạn trích. Đánhdấu X vào ô thích hợp với mỗi trường hợp cụ thể.Nhận xétĐúngSai1. Cái đẹp chân chính sớm muộn sẽ tỏa sáng2. Khí phách của con người sẽ chiến thắng hoàn cảnh3. Sự hội ngộ của những tấm lòng biết trân trọng, yêu quý cáiĐĐĐđẹp.4. Sự cảm thông, chia sẻ của những con người cùng chíShướng.SCâu 3. Nhận định nào đúng nhất về nhân vật Huấn Cao?A. Một con người tài năng, đức độ, giàu lòng trắc ẩn.B. Một con người sống hiên ngang, bất khuất trong mọi hoàn cảnh.C. Một con người có tấm lòng bao dung, cởi mở.D. Một con người có tài, có tâm, có chí lớn và khí phách.Câu 4. Lựa chọn một hình ảnh mà anh (chị) tâm đắc nhất trong đoạn trích và lí giải/bình luận cho sự tâm đắc đó.Người cho chữ là tử tù “cổ đeo gông, chân vướng xiềng” bình tĩnh dậm tô nét chữ. Đólà người nghệ sĩ anh hùng, tài hoa, sáng tạo cái đẹp với vẻ bi tráng, uy nghi, lẫm liệt. Người xinchữ là cai ngục lại khúm núm, run run vái lạy tù nhân, tù nhân răn dạy cai tù… Cuộc thay đổingôi vị diễn ra, ranh giới giữa cai ngục và tử tù bị xóa bỏ. Giữa họ chỉ còn sự đồng cảm củanhững người tri kỉ.Câu 5. Theo anh (chị), đoạn văn trên có tạo dựng được một không khí mang màu sắccổ xưa không? Vì sao?. HS đưa ra được quan điểm của bản thân một cách rõ ràng hoặc ngầm khẳng đình làtác giả đã thành công và lí giải thuyết phục bằng cách dẫn ra các minh chứng như: cách sử dụngnhiều từ cổ (đề xonglạc khoản; giữ thiên lương, bái lĩnh…); cảnh tượng cho chữ, xin chữ (thú vuitao nhã của người có học xưa kia)…BÀI TẬP 29Khi Chí Phèo mở mắt thì trời đã sáng lâu. Mặt trời đã lên cao, và nắng bên ngoài chắclà rực rỡ. Cứ nghe chim ríu rít bên ngoài đủ biết. Nhưng trong cái lều ẩm thấp vẫn chỉ hơi lờ mờ.Ở đây người ta thấy chiếu lúc xế trưa và gặp đêm thì bên ngoài vẫn sáng. Chưa bao giờ Chí Phèonhận thấy thế bởi chưa bao giờ hết say.- 20 -TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂNNhưng bây giờ thì hắn tỉnh. Hắn bâng khuâng như tỉnh dậy sau một cơn say rất dài.Cũng như những người say tỉnh dậy, hắn thấy miệng hắn đắng, lòng mơ hồ buồn. Người thì bủnrủn, chân tay không buồn nhấc. Hay là đói rượu? Nghĩ đến rượu, hắn hơi rùng mình. Ruột gan lạinôn nao lên một tí. Hắn sợ rượu cũng như người ốm thường sợ cơm. Tiếng chim hót ngoài kia vuivẻ quá! Có tiếng nói của những người đi chợ. Anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá. Những tiếngquen thuộc ấy hôm nào chả có. Nhưng hôm nay hắn mới nghe thấy... Chao ôi là buồn!(Nam Cao, Chí Phèo, Ngữ văn 11, tập một)Câu 1. Nội dung chính của đoạn trích trên là gì?A. Tâm trạng của Chí Phèo khi tỉnh rượuB. Nỗi buồn của Chí Phèo giữa cuộc đờiC. Sự ngạc nhiên của Chí Phèo trước những điều quen thuộcD. Cảm giác sợ rượu của Chí Phèo sau những cơn say dàiCâu 2. Những nhận xét sau nói về nghệ thuật của đoạn trích. Đánh dấu X vào ô thíchhợp.Nhận xét Đúng Sai5. Một đoạn văn giàu hình ảnh, thấm đẫm chất thơ. Đ6. Tác giả đã miêu tả tinh tế diễn biến nội tâm của nhân vật.Đ7. Giọng văn giàu cảm xúc.Đ8. Khắc họa sinh động, rõ nét chân dung nhân vật.SCâu 3. Hàm ý của câu: “Ở đây người ta thấy chiều lúc xế trưa và gặp đêm khi bênngoài vẫn sáng.” là gì?A. Cái lều không bao giờ có đènB. Cái lều rất thấp và tối tămC. Cái lều ở một vị trí khó hiểuD. Cái lều tềnh toàng và ẩm thấpCâu 4. Những âm thanh quen thuộc của cuộc sống chợt có ý nghĩa như thế nào với ChíPhèo?HS chỉ ra được những âm thanh quen thuộc của cuộc sống có trong đoạn trích:tiếng mái chèo đuổi cá, tiếng cười nói của những người đi chợ, tiếng chim hót; và nêu lênđược ý nghĩa của chúng đối với Chí Phèo (tạo nên những vang động sâu xa trong lòngChí, và trở thành tiếng gọi tha thiết, bồi hồi trong cuộc sống).Câu 5. Giá trị nhân đạo được thể hiện như thế nào trong đoạn trích này?Giá trị nhân đạo thể hiện trong đoạn trích: niềm tin về sự thức tỉnh nhân phẩm dànhcho những con người dưới đáy xã hội cho thấy con mắt tình thương, thái độ trân trọng con ngườicủa tác giả,…BÀI TẬP 30Điền rất yêu trăng. Cái ấy cũng là thường, bởi óc Điền đẫm văn thơ. Có đọc văn thơmới biết trăng là một cái đẹp và quý lắm. Trăng là cái liềm vàng giữa đống sao. Trăng là cái đĩabạc trên tấm thảm nhung da trời. Trăng tỏa mộng xuống trần gian. Trăng tuôn suối mát để nhữnghồn khát khao ngụp lặn. Trăng, ơi trăng! Cái vú mộng tròn đầy mà thi sĩ muôn đời mơn man!Điền không ân hận chút nào. Hai thân Điền bán cả ruộng, vườn đi để cho Điền đi học chẳng phíđâu. Đã đành các người chỉ có mục đích con làm nên ông phán, ông tham để ấm thân; các ngườihoàn toàn thất vọng khi thấy con leo cau đến tận buồng mà hỏng ăn. Điền tạng yếu quá, khôngđược nhận vào công sở; và các người đã vội cho là tiền con đi học thất là tiền vất xuống sông.Nhưng Điền tin rằng: cái học thức của Điền tuy chẳng giúp cho điền kiếm nổi miểng ăn, nhưngcũng có ích cho Điền nhiều lắm. Chỉ nói một cái nhờ nó mà Điền đọc nổi văn thơ, và nhờ văn thơ- 21 -TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂNmà hiểu được cái đẹp của gió, của trăng. Và Điền rất phàn nàn cho những tâm hồn cằn cỗi nhưtâm hồn của vợ Điền. Đối với thị, trăng chỉ là … đỡ tốn hai xu dầu!(Nam Cao, Trăng sáng, theo Nam Cao - Tác phẩm chọn lọc,NXB Giáo dục việt nam, 2009)Câu 1. Nội dung của đoạn trích trên là gì?Nội dung chính của đoạn trích trên nói về niềm say mê và khát vọng văn chương lãngmạn của ĐiềnCâu 2. Những nhận xét sau nói về điền là đúng hay sai? Đánh dấu x vào ô thích hợp.Nhận xét Đúng Sai1. Điền là người luôn khát khao mộng văn chương.Đ2. Điền là người có học thức.Đ3. Điền là con người mạnh mẽ.S4. Điền là con người được học hành nhưng không lập thân được.ĐCâu 3. Nối một thông tin ở cột a với một thông tin ở cột b để tạo nên những lập luậnvà minh chứng phù hợp.A - lập luận1. Việc học hành đem đến cho Điền nhiều ý nghĩaC2. Cha mẹ Điền phải bán cả ruộng vườn cho điền được họcĐ3. Vợ Điền không biết thưởng thức về vẻ đẹp của trăngA4. Văn thơ giúp Điền nhận ra cái đẹp của cuộc sốngBA - lập luậnA. Đối với thị, trăng chỉ là… đỡ tốn hai xu dầu!B. Có đọc văn thơ, mới biết trăng là một cái đẹp và quý lắm.C. Nhờ nó mà Điền đọc nổi văn thơ, và nhờ văn thơ mà hiểu được cái đẹp của gió, củatrăng.D. Mục đích con là nên ông phán, ông tham để ấm thân.E. Cái vú mộng tròn đầy mà thi sĩ của muôn đời mơn man!Câu 4. Đoạn văn sau có những đặc sắc gì về nghệ thuật? Tác dụng của các biện phápnghệ thuật đó là gì?Trăng là cái liềm vàng giữa đống sao. Trăng là cái đĩa bạc trên tấm thảm nhung datrời. Trăng tỏa mộng xuống trần gian. Trăng tuôn suối mát để những hồn khát khao ngập lặn.Trăng, ơi trăng!Đặc sắc nghệ thuật của đoạn văn: Sử dụng các câu văn ngắn,. Lặp cấu trúc;cách nói so sánh giàu hình ảnh. Tác dụng của các biện pháp nghệ thuật: thể hiện cảm xúcmãnh liệt và đắm say của nhân vật trước vẻ đẹp của trăng, của thiên nhiên.Câu 5. Anh (chị) suy nghĩ như thế nào về quan điểm sau đây của nhân vật Điền?Điền tin rằng: cái học thức của Điền tuy chẳng giúp Điền kiếm nổi miếng ăn, nhưngcũng có ích cho Điền nhiều lắm. Chỉ nói một cái nhờ nó mà Điền đọc nổi thơ văn, và nhờ văn thơmà hiểu được cái đẹp của gió, của trăng.- Đồng tình: nêu suy nghĩ về vai trò của học thức đối với việc làm phong phú đời sốngtâm hồn con người, giúp con người biết cảm nhận và đón nhận cái đẹp của thiên nhiên và cuộcsống.- Không đồng tình: học thức quan trọng nhất là phải giúp con ngưởi sống được, nếuhọc thức không giúp con người kiếm nổi miếng ăn thì việc thưởng thwcsa cái đẹp của gió trăngcũng chẳng có ý nghĩa.Câu 6. Qua đoạn trích trên. Nam cao đã thể hiện những gì về người trí thức trước Cáchmạng?- 22 -TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂNHS nêu được một số nét về người trí thức trước Cách mạng: họ có học thức, cókhát vọng, có niềm rung cảm đặc biệt với cái đẹp của nhân gian và muốn theo đuổi khátvọng, nhưng lại luôn gặp phải những khó khăn trong cuộc sống đời thường khi học thứckhông giúp họ có đủ miếng cơm manh áo.BÀI TẬP 31Từ ấy trong tôi bừng nắng hạMặt trời chân lí chói qua timHồn tôi là một vườn hoa láRất đậm hương và rộn tiếng chim…Tôi buộc lòng tôi với mọi ngườiĐể tình trang trải với trăm nơiĐể hồn tôi với bao hồn khổGần gũi nhau thêm mạnh khối đời.(Tố Hữu, Từ ấy, Ngữ văn 11, tập hai)Câu 1. Ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh trời chân lí là gì?A. Là hình ảnh soi sáng trí tuệ của Tố HữuB. Là lí tưởng cách mạng, lí tưởng cộng sảnC. Là nguồn cảm hứng mới cho Tố HữuD. Là lời thúc giục người chiến sĩ ra trậnCâu 2. Những nhận xét về bốn câu thơ đầu của đoạn trích sau đây đúng hay sai?Đánh dấu X vào ô thích hợp.Nhận xétĐúngSai1. Lí tưởng cách mạng như một nguồn sáng mới, mở raĐtrong tâm hồn nhà thơ một chân trời mới của nhận thức, tưtưởng, tình cảm.2. Tâm hồn nhà thơ giờ đây là một thế giới tràn đầyĐsức sống với hương sắc của các loài hoa, vẻ tươi xanh của cây lá.3. Nhà thơ sung sướng đón nhận lí tưởng như cây cỏ,Shoa lá đón ánh mặt trời và tâm hồn nhà thơ thì tràn đầy sức sốngSvà niềm yêu đời.4. Nhà thơ đã vượt qua cái tầm thường, ích kỉ của đờiĐsống tâm hồn chật hẹp để vươn tới một tình yêu vẹn tròn to lớn.Câu 3. Tố Hữu đã dùng từ buộc trong câu thơ “Tôi buộc lòng tôi với mọi người”để thể hiện điều gì?A. Muốn kết đời mình, tâm hồn mình với quần chúng lao động nghèo khổ.B. Muốn hòa nhập cuộc sống cá nhân với cuộc sống chung của mọi người.C. Muốn sống theo tập thể để hòa nhập cái tôi cá nhân.D. Vì hoàn cảnh mà nhà thơ đã gắn bó cuộc sống cá nhân với cộng đồng.Câu 4. Nét đặc sắc trong nghệ thuật sử dụng ngôn từ của tác giả ở đoạn tríchtrên là gì?A. Sử dụng nhiều từ ngữ đối lập miêu tả tâm trạng đối lập của nhà thơ.B. Sử dụng nhiều từ lái gợi cảm giác buồn thương, cô đơn.C. Sử dụng nhiều biện pháp tu từ: ẩn dụ, so sánh, điệp từ.D. Sử dụng nhiều hình ảnh miêu tả, gợi cảm, độc đáo.- 23 -TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂNCâu 5. Câu thơ trên gợi cho anh (chị) suy nghĩ gì về lí tưởng sống của thanhniên trong thời đại ngày nay? Hãy viết 2 – 3 câu để thể hiện suy nghĩ đó.HS nêu những suy nghĩ được gợi ra từ đoạn thơ: thể hiện lí tưởng sống mình vìmọi người, hòa hợp với cái tôi cá nhân cái chung của cộng đồng; viết được bằng 2 – 3 câuvăn. Ví dụ:Đoạn thơ truyền đến người đọc lí tưởng sống tân tiến của người chiến sĩ cáchmạng. Đó là phải luôn có niềm tin mãnh liệt vào cuộc sống, đặt cái tôi cá nhân trong cáichung của dân tộc, của cộng đồng.BÀI TẬP 32Làm thơ, ấy là dùng lời và những dấu hiệu thay cho lời nói, tức là chữ - để thểhiện một trạng thái tâm lí đang rung chuyển khác thường. Làm thơ là đang sống khôngphải chỉ nhìn lại sự sống, là một câu thơ yêu, tâm hồn cũng rung động như khi có ngườiyêu trước mặt. Bài thơ là những câu, những lời diễn lên, làm sống ngay lên một tình cảm,một nỗi niềm trong lòng người đọc. Bài thơ là sợi dây truyền tình cảm cho người đọc. Tanói truyền sang hình như người đọc chỉ đứng yên mà nhận. Nhưng kì thực, cái trạng tháitâm lí truyền sang ấy là người đọc tự tạo cho mình, khi nhìn những chữ, khi nghe nhữnglời, khi mọi sợi dây của tâm hồn rung lên vì chạm thấy những hình ảnh, những ý nghĩ,những mong muốn, những tình cảm mà lời và chữ của bài thơ kéo theo đằng sau như vùngsáng xung quanh ngọn lửa.(Nguyễn Đình Thi, Mấy ý nghĩ về thơ, Ngữ văn 12, tập một)Câu 1. Văn bản trên được viết theo phương thức nào?A. Tự sựB. Miêu tảC. Biểu cảmD. Nghị luậnCâu 2. Câu văn nào nêu nội dung chính của đoạn văn trên?A. Làm thơ, ấy là dùng lời và những dấu hiệu thay cho lời nói, tức là chữ để thể hiện một trạng thái tâm lí đang rung chuyển khác thường.B. Làm thơ là đang sống không phải chỉ nhìn lại sự sống, là một câu thơ yêu,tâm hồn cũng rung động như khi có người yêu trước mặt.C. Bài thơ là những câu, những lời diễn lên, làm sống ngay lên một tình cảm,một nỗi niềm trong lòng người đọc.D. Ta nói truyền sang hình như người đọc chỉ đứng yên mà nhận.Câu 3. Theo Nguyễn Đình Thi, nhà thơ dùng phương tiện/ chất liệu nào để thểhiện tình cảm, cảm xúc của mình?Theo Nguyễn Đình Thi, nhà thơ dùng phương tiện/ chất liệu ngôn ngữ (lời vàchữ) để thể hiện tình cảm, cảm xúc của mình.Câu 4. Theo Nguyễn Đình Thi, làm thế nào để người đọc hiểu được tình cảmcủa nhà thơ?Để người đọc hiểu được tình cảm của nhà thơ, trước hết, nhà thơ dùng lời vànhững dấu hiệu thay cho lời nói, tức là chữ để thể hiện một trạng thái tâm lí (tình cảm,cảm xúc) của mình; người đọc khi đọc thơ sẽ nhìn những chữ, nghe những lời để chạmthấy những hình ảnh, ý nghĩ, mong muốn, tình cảm của nhà thơ mà sống ngay lên tìnhcảm, nỗi niềm của nhà thơ trong lòng mình.- 24 -TÀI LIỆU ÔN THI TỐT NGHIỆP 2014 – 2015MÔN NGỮ VĂNCâu 5. Trong số những bài thơ đã đọc hoặc đã học, bài thơ nào để lại choanh(chị) ấn tượng sâu đậm nhất? Tình cảm/ cảm hứng chủ đạo mà nhà thơ gửi gắm trongbài thơ đó là gì? Tình cảm/ cảm hứng ấy đã tác động như thế nào đến đời sống tinh thầncủa anh (chị)? Hãy trả lời ngắn trong khoảng 10 – 15 dòng.HS nêu tên một bài thơ đã học hoặc đã đọc để lại cho mình ấn tượng sâu đậmnhất và nêu được tình cảm/ cảm hứng chủ đạo mà nhà thơ gửi gắm trong bài thơ đó, đồngthời, chỉ ra tác động của bài thơ đến đời sống tinh thần của bản thân. Nội dung câu trả lờiphải hợp lí, có sức thuyết phục.BÀI TẬP 33Em ơi buồn làm chiAnh đưa em về sông ĐuốngNgày xưa cát trắng phẳng lìSông Đuống trôi điNằm nghiêng nghiêng trong kháng chiếntrường kì.Xanh xanh bãi mía bờ dâuNgô khoai biêng biếtĐứng bên này sông sao nhớ tiếcSao xót xa như rụng bàn tayMàu dân tộc sáng bừng trên giấy điệpQuê hương ta từ ngày khủng khiếpGiặc kéo lên ngùn ngụt lửa hung tànRuộng ta khôNhà ta cháyChó ngộ một đànLưỡi dài lê sắc máuKiệt cùng ngõ thẳm bờ hoangMẹ con đàn lợn âm dươngChia lìa đôi ngảĐám cưới chuột đang tưng bừng rộn rãBây giờ tan tác về đâu(Hoàng Cầm, Bên kia sông Đuống, Ngữvăn 12 Nâng cao, tập một)Bên kia song ĐuốngQuê hương ta lúa nếp thơm nồngTrang Đông Hồ gà lợn nét tươi trongCâu 1. Nội dung chính của đoạn thơ trên là gì ?Đoạn thơ thể hiện toàn cảnh quê hương “bên kia sông Đuống” của ngày xưayên bình và tâm trạng nhớ tiếc, đau đớn, xót xa của nhà thơ khi quê hương bị tàn pháCâu 2. Trong 10 câu thơ đầu (Em ơi buồn làm chi ... Sao xót xa như rụng bàntay), hình ảnh sông Đuống hiện lên như thế nào ?Hình ảnh con sông Đuống hiện lên qua hồi tưởng của tác giả trong 10 câu thơđầu là hình ảnh con sông tươi tắn với một không gian thoáng đạt (bãi sông cát trắngphẳng lì), được phủ bởi một màu xanh tươi dịu nhẹ (màu của ngô khoai, bãi mía, bờdâu…), lấp lánh ánh sáng (dòng lấp lánh, cát trắng),…Câu 3. Vì sao nói câu thơ “Nằm nghiêng nghiêng trong kháng chiến trường kì”có tính tạo hình rất cao?HS chỉ ra tính tạo hình của câu thơ “Nằm nghiêng nghiêng trong kháng chiếntrường kì” bằng việt nêu lên biện pháp nhân hoá (con sông năm như con người), từ láy(nghiêng nghiêng), từ chỉ trạng thái (nằm), cụm từ chỉ địa điểm kết hợp với thời gian(trong kháng chiến trường kì). Các yếu tố nghệ thuật này đã làm nổi bật vẻ đẹp tình tứ,duyên dáng của con sông Đuống.Câu 4. Những biện pháp tu từ nào dược sử dụng trong hai câu thơ sau? Tácdụng của những biện pháp đó là gì?Đứng bên này sông sao nhớ tiếcSao xót xa như rụng bàn tay- 25 - |
