Transistor là gì? Có vai trò như thế nào, cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của transistor chắc chắn sẽ là những khó khăn cho các bạn đang cần tìm hiểu về các loại linh kiện điện tử. Bài viết dưới đây sẽ giải đáp những thắc mắc giúp các bạn hiểu hơn về transistor. 1. Transisror là gì?Trong điện tử transistor là một linh kiện bán dẫn, khi hoạt động trong mạch điện tử, transistor có vai trò như một cái van cách li điều chỉnh dòng điện, điện áp trong mạch. Nhờ vai trò quan trọng này transistor được ứng dụng rộng rãi. 2. Về cấu tạo TransistorTransistor gồm ba lớp bán dẫn ghép với nhau hình thành hai mỗi tiếp giáp P- N, nếu ghép theo thứ tự PNP ta được transistor thuận, nếu ghép theo thứ tự NPN ta được transistor ngược. Về cấu tạo, transistor tương đương với hai diode đấu ngược chiều nhau. Theo hình trên ba lớp bán dẫn được nối ra thành ba cực, cực gốc ký hiệu là B, lớp bán dẫn B có rất mỏng và có nồng độ tạp chất thấp. Hai lớp bán dẫn bên ngoài được nối ra thành cực phát Emitter viết tắt là E, cực thu hay cực góp viết tắt là C (collector) viết tắt là C. vùng bán dẫn E và C có cùng loại bán dẫn nhưng kích thước và nồng độ tạp chất lại khác nhau nên chúng không thể hoán đổi vị trí cho nhau. 3. Về nguyên lý hoạt động của TransistorTransistor ngược hay thuận có hoạt động khác nhau, khi xét về hoạt động của transistor NPN theo sơ đồ:
IC = β.IB Trong đó:
Khi có điện UCE nhưng các điện tử và lỗ trống không thể vượt qua mối tiếp giáp P-N để tạo thành dòng điện, khi xuất hiện dòng IBE do lớp bán dẫn P tại cực rất mỏng và nồng độ pha tạp thấp, vì vậy số điện tử tự do từ lớp bán dẫn nhỏ trong số các điện tử đó thế vào lỗ trống tạo thành dòng IB. Còn lại phần lớn số điện tử bị hút về phía cực C dưới tác dụng của điện áp UCE tạo thành dòng ICE chạy qua transistor. Đối với hoạt động của PNP: Transistor PNP có hoạt động tương tự transistor NPN nhưng cực tính của các nguồn điện UCE và UBE ngược lại. Dòng IC từ E sang C còn dòng IB đi từ E sang B. 1. Triac và tirixto: *Cấu tạo: Giống nhau: - Đều là linh kiện điện tử, có bỏ bọc là kim loại hoặc nhựa. - Có ba chân. - Được cấu tạo từ chất bán dẫn loại P và loại N. Khác nhau: - Tirixto: + Có 3 lớp tiếp giáp P - N + Có ba điện cực là anot (A), catot (K) và cực điều khiển (G). - Triac: + Có 5 lớp tiếp giáp P - N + Có ba điện cực là A1, A2, G. * Nguyên lý làm việc: Giống nhau: Đều là các thiết bị điều khiển dòng điện xoay chiều. Khác nhau: - Tirixto dùng chỉnh lưu dòng điện theo một chiều nhất định. - Triac dùng điều khiển dòng điện theo cả hai chiều. 2. Điot và tirixto: *Cấu tạo: Giống nhau: - Đều là linh kiện điện tử, có vỏ bọc bằng nhựa hoặc kim loại. - Được cấu tạo từ chất bán dẫn loại P và loại N. - Đều có cực anot và catot. Khác nhau: - Điot: + Vỏ bọc có thể bằng thủy tinh. + Có 1 tiếp giáp P - N. + Có hai điện cực anot (A) và catot (K). - Tirixto: + Có ba tiếp giáp P - N. + Có ba điện cực là anot (A), catot (K) và cực điều khiển (G). * Nguyên lý làm việc: Giống nhau: Đều được dùng để chỉnh lưu dòng điện xoay chiều Khác nhau: - Điot: không có điều khiển. - Tirixto: chỉnh lưu có điều khiển. |