1 Rễ _ Cấu tạo và chức năng của rễ:_* Rễ là cơ quan sinh dưỡng của thực vật, có vai trò giúp cơ thể bám chặt vào giá thể, hút nước và muối khoáng hoà tan cung cấp cho cây. Ở một số loài thực vật, rễ còn là cơ quan dự trữ chất dinh dưỡng và tham gia vào sinh sản sinh dưỡng. Vậy rễ có cấu tạo như thế nào để phù hợp với chức năng của chúng? ***** Đặc điểm hình thái của rễ Các bộ phận của rễ Các loại rễ Biến dạng của rễ
Các rễ phát triển tương đối đồng đều, có kích thước tương tự nhau
Rễ thở : thường gặp ở các cây ngập mặn hoặc các cây ở vùng đầm lầy, những nơi rễ khó hấp thụ không khí. Ví dụ: rễ thở của cây bụt mọc (Taxodium distichum), cây bần (Sonneratia), cây vẹt (Bruguiera)... Ngoài ra trong giới thực vật còn có rễ cột, rễ không khí, rễ bám, rễ mút.
Cấu tạo của miền chóp rễ và sinh trưởng Cấu tạo miền hấp thụ
Cấu tạo miền trưởng thành Mấu và gióng : mấu là chỗ lá đính vào thân dưới chồi nách, gióng là khoảng cách giữa hai mấu liên tiếp. Gióng ở phía ngọn có thể tiếp tục dài thêm, còn các gióng ở phía dưới sau khi đạt đến một độ dài nhất định, tuỳ theo từng loài cây sẽ không dài thêm nữa. Đối với cây Hai lá mầm sự phân chia ra mấu và gióng cũng bị mờ đi nên ta không thấy được. Một số cây Một lá mầm như: tre, nứa, thì gióng kéo dài và tồn tại suốt đời.
Thân gỗ Thân bụi Thân nửa bụi Thân cỏ Thân gỗ: là thân của những cây sống lâu năm. Thân chính phát triển mạnh và chỉ phân cành từ một chiều cao nhất định so với mặt đất. Dựa vào chiều cao mà người ta phân: cây gỗ lớn (cao từ 18 mét trở lên) gỗ vừa (cao từ 12-18 mét) gỗ nhỏ (từ 6-12 mét). Thân bụi : là thân dạng gỗ sống lâu năm nhưng thân chính không phát triển, các nhánh xuất phát và phân chia ngay từ gốc thân chính. Chiều cao của cây bụi không quá 4 mét như sim, mua... Thân nửa bụi: là cây sống nhiều năm có thân hóa gỗ một phần ở gốc, phần trên không hóa gỗ và chết đi vào cuối thời kì dinh dưỡng. Từ phần gốc sẽ mọc ra những chồi mới và quá trình đó được lặp lại hàng năm ví dụ: cây cỏ lào, cây xương sông... Thân cỏ: là cây có phần trên mặt đất chết đi vào cuối thời kì quả chín, thân không lớn được. Thân cỏ có nhiều loại: thân một năm, hai năm và nhiều năm. Cỏ một năm kết thúc sau khi quả, hạt chín trong một mùa như: lúa, xà lách. Cỏ hai năm là loại cây trong năm đầu chỉ có lá mọc gần gốc rễ, còn thân mang hoa sẽ xuất hiện vào năm thứ hai, như cà rốt. Cỏ nhiều năm có thân ngầm dưới đất sống lâu năm, còn thân trên mặt đất hàng năm thường chết đi và các chồi mầm từ thân ngầm sẽ mọc thay thế thân cũ. Ở các vùng Có nhiều cách leo khác nhau: leo nhờ thân quấn (bìm bìm, mồng tơi, củ từ...), leo nhờ tua cuốn (bầu, bí, mướp), leo nhờ gai móc (song, mây...), leo nhờ rễ bám (trầu không, dây trâu cổ...). *** Biến dạng của thân** : Thân củ Thân rễ Thân mọng nước Giò thân Thân hành Cành hình lá Thân củ: là loại thân hoặc cành phồng lên tích trữ chất dinh dưỡng. Thân củ có thể hình thành trên mặt đất, có màu lục như củ su hào, hoặc hình thành dưới đất như củ khoai tây. Thân củ khác với rễ củ ở chỗ nó không có chóp và lông hút, rễ bên; trên thân mang các sẹo lá ở đó có các chồi nách. Thân rễ: là loại thân ngầm ở dưới đất mà bề ngoài trông giống như rễ, chứa chất dự trữ, không có chóp rễ, nhưng có những lá mỏng hình vẩy, màu nâu hoặc màu nhạt Ví dụ: củ dong, củ riềng... Một số loài cây sống trong nước, thân có những biến dạng. Chẳng hạn, thân bèo tấm chỉ là một phiến dẹt màu lục, không có lá, rễ phát triển yếu; thân bèo cám chỉ là một khối hình trứng nhỏ, không có rễ. Thân mọng nước: Một số loài cây sống ở nơi khô hạn, thân thường dày lên do mô nước phát triển, thân có diệp lục làm nhiệm vụ quang hợp như cây xương rồng ta, xương rồng khế. Giò thân: là phần thân dày lên, chồi ngọn bị tiêu giảm, chỉ mang một hoặc hai lá và từ chồi nách sẽ phát triển thành giò mới( phổ biến ở nhiều loài phong lan). Một số thân leo thuộc họ Củ nâu như củ từ cũng có giò trên thân, trong các giò này chứa tinh bột như củ dưới đất
*** Cấu tạo sơ cấp của thân cây Hai lá mầm** Nằm ở gần phần ngọn, nơi mô phâ sinh thứ cấp chưa hoạt động. Trên lát cắt ngang thân non từ ngoài vào trong gồm: biểu bì, vỏ sơ cấp, trụ giữa và ruột *** Cấu tạo thứ cấp của thân cây Hai lá mầm** Thân của cây Hạt trần và cây Hai lá mầm sống nhiều năm, hàng năm đều lớn thêm nhờ sự xuất hiện và hoạt động của các tổ chức thứ cấp mới do tầng phát sinh trụ và tầng phát sinh vỏ tạo nên. Ở kiểu bó dẫn liên tục, từ ngoài vào trong có các lớp: vỏ sơ cấp, vỏ thứ cấp, gỗ thứ cấp, gỗ sơ cấp và ruột. Trong cơ thể thực vật, hệ dẫn của rễ, thân, lá làm thành một hệ thống nhất. Đó là kết quả của quá trình chuyển tiếp xảy ra phức tạp trong quá trình phát triển cá thể của chúng. Nhờ đó thân có vai trò dẫn truyền nước và muối khoáng từ dưới lên và chất hữu cơ từ trên xuống. 1 CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA LÁ*** Hình dạng ngoài của lá a) Các bộ phận của lá** Phiến lá Cuống lá Bẹ lá
theo cách sắp xếp của lá chét mà phân biệt thành hai loại lá kép: Lá kép lông chim và lá kép chân vịt.
2. Sự sinh sản và các cơ quan sinh sản của thực vật hạt kín 2. Các hình thức sinh sản ở thực vật Sinh sản sinh dưỡng Sinh sản vô tính Sinh sản hữu tính Tự nhiên Nhân tạo _ Sinh sản sinh dưỡng:_*
Đẳng giao Dị giao Noãn giao các cơ quan dinh dưỡng của cây: rễ, thân, thân rễ và lá. Ở một số loài thực vật, từ rễ mọc ra những chồi con đâm lên khỏi mặt đất, từ chồi đó lại mọc ra rễ và phát triển thành cây mới. Kết quả tạo nên bụi cây mọc lên từ rễ như cây ngấy,cây cọ phèn. Củ khoai lang để lâu ngày sẽ có nhiều chỗ mọc ra những chồi non mang lá. Từ lá của nhiều cây khi rụng xuống đất sẽ mọc ra những cây mới ở kẽ các chỗ lõm của mép lá, ví dụ như lá cây thuốc bỏng. Từ những đoạn thân hay dạng biến đổi của thân khi rụng xuống có thể nảy chồi sinh ra rễ phụ và mọc thành cây mới. Ví dụ, khúc thân của cây xương rồng bà, cây quỳnh... Sinh sản sinh dưỡng nhân tạo: Do con người thực hiện trên các bộ phận cơ quan dinh dưỡng hoặc dựa vào khả năng tái sinh của cây: giâm cành, chiết cành, ghép cành, nuôi cấy mô để nhân giống nhanh. So sánh Sinh sản sinh dưỡng tự nhiên Sinh sản sinh dưỡng nhân tạo Giống nhau: Đều là hình thức sinh sản mà từ một bộ phận của cây tạo ta cơ thể mới Khác nhau: -Khái niệm -Là hiện tượng hình thành -Là hình thức sinh sản do |
