Bài tập lớn mơn Các cơng cụ tài chính phái sinh
+ Ngoài nước: Doanh nghiệp sữa Friesland Campina Việt
Nam (Dutch Lady, Friso), doanh nghiệp New Zealand là
Fonterra và Deosan (Anlene, Anmum và Anchor), doanh nghiệp
dinh dưỡng Nestle, công ty cổ phần sữa Quốc tế (IDP), AbbottHoa Kỳ…
+ Với sự phát triển mạnh của thị trường sữa Việt Nam,
cho thấy nhiều rủi ro từ các đối thủ cạnh tranh, có nhiều sản
phẩm thay thế trên thị trường, thay đổi nhu cầu khách hàng,
khả năng thâm nhập của các đối thủ mới. Các sản phẩm sữa
giả, kém chất lượng có mặt trên thị trường.
=> Có thể khiến cơng ty bị thu hẹp thị phần và lợi nhuận.
- Biện pháp:
+ Đẩy mạnh công tác nghiên cứu thị trường.
+ Khác biệt hóa sản phẩm, cải tiến các sản phẩm hiện có để tăng tiêu thụ
(tăng tính tiện dụng cho sản phẩm, tăng giá trị sử dụng cho khách hàng, thiết kế
mẫu bao bì bắt mắt, hiệu quả hơn,...).
+ Củng cố hệ thống và chất lượng phân phối nhằm giành thêm các thị
phần như nông thơn và đơ thị nhỏ.
+ Có chiến lược marketing nhanh nhạy, quảng bá sản phẩm rộng rãi tới
người tiêu dùng qua các phương tiện thơng tin như tivi, tạp chí, internet, poster,
…thường xuyên thay đổi nội dung quảng cáo, thực hiện các chương trình
khuyến mãi, thu hút, tài trợ cho các hoạt động cộng đồng, các chương trình
truyền hình, cung cấp các dịch vụ tư vấn về dinh dưỡng cho đối tượng nhiều độ
tuổi, tăng cường nhân viên tiếp thị tiếp cận, đa dạng các kênh phân phối (đại lí,
siêu thị, trường học, bệnh viện,…).
2.2. Rủi ro chủ quan:
* Rủi ro trong hoạt động kinh doanh:
- Rủi ro quản lí: rủi ro gắn liền với những sai lầm về chiến
lược, chính sách kinh doanh và những quyết định thiếu sáng
suốt của nhà quản trị => Ảnh hưởng khá nặng nề đến hoạt
động sản xuất kinh doanh.
12
Bài tập lớn môn Các cơng cụ tài chính phái sinh
- Rủi ro chun mơn, nghiệp vụ: Rủi ro trong quá tình tác
nghiệp, trên cơ sở nhiệm vụ hoặc chun mơn của mình có thể
xảy ra những bất trắc, gây ra những sai lầm về tài sản, tiền
bạc, lợi ích khơng được hưởng, cơ hội kinh doanh.
- Rủi ro do thay đổi lãnh đạo chủ chốt: Tình hình quản trị
doanh nghiệp của Vinamilk có thể thay đổi về hội đồng quản
trị.
- Biện pháp: Kiện toàn bộ máy quản lí.
* Rủi ro về chất lượng sản phẩm:
- Rủi ro sản phẩm nhiễm bẩn có thể xảy ra ở từng cơng
đoạn trong suốt q trình sản xuất và cung ứng.
- Biện pháp:
+ Ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến (như công nghệ ly tâm tách
khuẩn) để loại bỏ gần như tuyệt đối các vi khuẩn, đem lại chất lượng sữa tốt
nhất và sản lượng nhiều nhất.
+ Xây dựng hệ thống trạm trung chuyển trải đều và rộng khắp để đảm
bảo sữa thu mua sẽ được bảo quản và làm lạnh trong thời gian sớm nhất, đảm
bảo chất lượng sữa đầu vào và các yêu cầu nghiêm ngặt về vệ sinh an toàn thực
phẩm.
+ Thiết lập hệ thống các biện pháp truy vết sản phẩm để đảm bảo việc
thu hồi, xử lí sản phẩm được thực hiện một cách nhanh chóng, kịp thời và giảm
thiểu tối đa những tác động xấu đến người tiêu dùng trong trường hợp có sự cố.
Có các phương án xử lí và tránh phát sinh sự cố trong tương lai.
* Rủi ro về tài chính: Các loại rủi ro mà cơng ty phải đối
mặt do sử dụng các cơng cụ tài chính của mình bao gồm:
- Rủi ro tín dụng: Rủi ro tín dụng là rủi ro lỗ tài chính của
cơng ty nếu khách hàng hoặc bên đối tác của công cụ tài chính
khơng đáp ứng được các nghĩa vụ theo hợp đồng, và phát sinh
chủ yếu từ các khoản phải thu khách hàng và các khoản đầu tư
vào chứng khoán nợ.
+ Tiền gửi ngân hàng.
+ Các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn.
13
Bài tập lớn môn Các công cụ tài chính phái sinh
+ Phải thu khách hàng và các khoản phải thu khác.
- Biện pháp:
+ Liên kết với các tổ chức tài chính tín dụng trong nước và nước ngồi
để tận dụng được sự hỗ trợ tài chính.
+ Kiểm soát việc sử dụng nguồn vốn hiệu quả, đúng mục đích, đảm bảo
chủ động nguồn vốn cho sản xuất kinh doanh.
+ Đề nghị các khách hàng hoặc đối tác của cơng cụ tài
chính cần có tài sản bảo đảm khi ký kết hợp đồng.
- Rủi ro thanh khoản: Rủi ro thanh khoản là rủi ro trong đó
cơng ty khơng thể thanh tốn các nghĩa vụ tài chính khi đến
hạn.
- Biện pháp:
+ Thường xuyên giám sát các yêu cầu thanh khoản hiện tại và tương lai.
+ Duy trì dự trữ tiền mặt.
+ Tài trợ: lưu giữ tổn thất có kế hoạch bằng tài sản dự phòng.
- Rủi ro thị trường: Rủi ro thị trường là rủi ro mà những
biến động về giá thị trường, như tỷ giá hối đoái, lãi suất và giá
cổ phiếu sẽ ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của công ty
hoặc giá trị của các công cụ tài chính mà cơng ty nắm giữ.
+ Rủi ro tỷ giá hối đối: Cơng ty có rủi ro tỷ giá hối đoái
từ các giao dịch mua và bán bằng đơn vị tiền tệ không phải là
đơn vị tiền tệ kế tốn của cơng ty, là VND. Đơn vị tiền tệ của
các giao dịch này chủ yêu là Đô la Mỹ (USD) và Euro (EUR). Tỷ
giá không ổn định sẽ làm chi phí đầu vào biến động theo
hướng tiêu cực.
Giá sữa bột nguyên liệu trên thế giới gây áp lực lên ngành
sản xuất sữa tại Việt Nam (chiếm 50% chi phí ngun vật liệu
chính hay 25% giá vốn)
Thương hiệu Vinamilk có mặt ở 43 nước trên thế giới, bao gồm Mỹ,
Pháp, Canada, Ba Lan, Đức, khu vực Đông Nam Á, Trung Đông, Châu
Phi và các nước khác. Khi tỷ giá giảm ngoại tệ thu được sẽ giảm
theo.
14
Bài tập lớn môn Các cơng cụ tài chính phái sinh
+ Biện pháp:
Các nhà quản trị phải dự báo trước về tỷ giá hối đoái và lãi suất để từ đó
hoạch định cho hoạt động đầu tư của doanh nghiệp.
Sử dụng các công cụ tài chính phái sinh để ngăn ngửa rủi
ro về tỷ giá.
VD: Sử dụng hợp đồng hoán đổi tiền tệ để khi mua máy
móc thiết bị để phòng ngừa rủi ro tỷ giá tăng trong tương lai,
giúp cố định chi phí đầu vào cho Vinamilk.
+ Rủi ro lãi suất: Các thay đổi lãi suất có thể ảnh hưởng
đến lợi nhuận thuần sau thuế của cơng ty.
Biện pháp: Sử dụng cơng cụ chính như hợp đồng kỳ hạn,
hợp đồng hoán đổi lãi suất để giảm thiểu rủi ro tăng lãi suất khi
Vinamilk đi vay, giúp cố định chi phí lãi vay của doanh nghiệp.
+ Rủi ro giá: Cơng ty có các hoạt động đầu tư vốn vào
các công ty niêm yết và chưa niêm yết và chịu rủi ro biến động
giá của các khoản đầu tư này. Các yếu tố rủi ro này bao gồm
kết quả hoạt động kinh doanh và tình hình tài chính của các
cơng ty được đầu tư và điều kiện thị trường. Yếu tố rủi ro liên
quan đến điều kiện thị trường tự bản thân nó bị ảnh hưởng bởi
các điều kiện kinh tế chung của Việt Nam và các hành vi của
các nhà đầu tư, nằm ngoài khả năng kiểm soát của Ban Điều
Hành.
* Rủi ro về chuỗi cung ứng:
- Giá nguyên liệu đầu vào lượng lớn nguyên liệu sản xuất
của Vinamilk nhập khẩu (hiện nay khoảng 30%), do đó giá sữa
ngun liệu thế giới ảnh hưởng khơng nhỏ đến hoạt động và lợi
nhuận của doanh nghiệp.
- Nguồn cung ứng: người dân ni bò còn mang tính tự
phát thiếu kinh nghiệm quản lí, quy mơ trang trại nhỏ, khả
năng đáp ứng nguyên liệu của các cùng nội địa còn kém.
- Rủi ro tai nạn bất ngờ có thể xảy ra ở các khâu:
Sản xuất => Xử lí => Đóng gói => Vận chuyển => Phân
phối => Tiêu thụ
15
Bài tập lớn mơn Các cơng cụ tài chính phái sinh
- Mối nguy hiểm: tuy rủi ro tai nạn bất ngờ chỉ ở mức yếu
nhưng do khơng đốn trước được mức độ thiệt hại nên công ty
cũng cần cân nhắc kĩ càng rủi ro này.
- Biện pháp:
+ Mở rộng nhiều khu chăn ni bò sữa, hỗ trợ nơng dân ni bò để tăng
nguồn nguyên liệu sữa trong nước, giảm bớt việc phụ thuộc vào nguồn sữa
ngoại, từ đó diều chỉnh giá thành sản phẩm phù hợp với thu nhập của mọi đối
tượng khách hàng.
+ Hỗ trợ người nông dân về vốn, con giống kĩ thuật và quy trình chăn
ni, cam kết tiêu thụ với giá hợp lí trong dài hạn.
+ Tài trợ bằng bảo hiểm. Qua đó chuyển giao tổn thất cho công ty bảo
hiểm.
+ Quản lý tốt các khâu, đầu tư thêm công nghệ cao.
+ Đào tạo tay nghề lao động trong dây chuyền sản xuất, chuẩn hóa các
quy trình tránh dẫn đến sơ suất.
+ Phát triển nguồn nguyên vật liệu, xây dựng các nhà máy sữa trong
nước và nước ngoài.
+ Xây dựng mối liên kết chặt chẽ với các nhà cung ứng để có nguồn
nguyên liệu ổn định, chất lượng và giá tốt.
* Rủi ro về nguồn nhân lực:
- Sự biến động của đội ngũ điều phối viên cũng như hạn
chế kiến thức ở lĩnh vực mới này.
- Biện pháp:
+ Có các chính sách đãi ngộ tốt và thu hút nhân tài (mức lương cạnh
tranh, khen thưởng, quan tâm đến đời sống cơng nhân viên để khuyến khích
động viên họ làm việc tốt hơn,…).
+ Có kế hoạch dài hạn sắp xếp, đào tạo chuẩn bị đội ngũ quản lí kế cận,
xây dựng đội ngũ cán bộ kĩ thuật giỏi có năng lực.
+ Thường xuyên tổ chức các lớp đào tạo ngắn hạn, dài hạn hoặc chuyên
sâu trong nước hoặc ngoài nước cho nhân viên, các lớp bồi dưỡng kiến thức,
các chương trình giúp nhân viên phát triển và đạt được mục tiêu nghề nghiệp.
16
Bài tập lớn môn Các công cụ tài chính phái sinh
+ Xây dựng một mơi trường làm việc thân thiện cởi mở chuyên nghiệp
để mỗi cá nhân có thể tự do phát triển bản thân, phát huy sự sáng tạo, giải
phóng được tiềm năng mỗi người.
* Rủi ro thông tin:
- Rủi ro tin đồn: Đặc thù kinh doanh thức uống thực phẩm
chịu áp lực lớn từ tin đồn về an tồn thực phẩm. Khi có thơng
tin xấu về chất lượng sản phẩm, đặc biệt liên quan đến thực
phẩm cho trẻ nhỏ, người tiêu dùng có thể phản ứng thái q
trước khi thơng tin chính thức được xác nhận.
- Khách hàng tố cáo sản phẩm kém chất lượng có thể ảnh
hưởng đến uy tín doanh nghiệp.
- Báo cáo tài chính có sai sót trọng yếu.
- Thơng tin bất cân xứng giữa các phòng ban, bộ phận,
cơng ty,…
=> Kết luận: Hoạt động quản trị rủi ro là rất cần thiết. Những thành
công để đưa Vinamilk đến với vị trí như ngày hơm nay phần nào do doanh
nghiệp có một đội ngũ quản trị rủi ro hiệu quả.
3.
Sử dụng cơng cụ tài chính phái sinh để phòng ngừa rủi ro trong hoạt động
kinh doanh của Công ty Cổ phần sữa Việt Nam Vinamilk:
Giả định Vinamilk kí kết một hợp đồng mua/bán với đối
tác (hợp đồng gốc) trong quá trình hoạt động kinh doanh chính
của mình, để phòng ngừa rủi ro phải đối mặt trong hợp đồng
gốc đó, Vinamilk quyết định sử dụng các công cụ phái sinh.
3.1. Các giả định trong hợp đồng gốc:
- Ngày 30/05/2018, công ty Vinamilk đặt 2 thiết bị từ công
ty Tetra Pak International S.A (Thụy Sĩ) để phục vụ quá trình
sản xuất và nâng cao chất lượng của các sản phẩm làm từ sữa
tươi Vinamilk. Tổng giá trị của 2 thiết bị trên là 783.000 USD
(khoảng 18 tỷ VND). Công ty Vinamilk chọn phương thức thanh
toán là chuyển khoản. Đơn vị tiền tệ thanh toán là USD.
- Tỷ giá USD/VND ngày 23/05/2018 là: (Nguồn: Vietcombank)
Mua
Bán
22.740
17
22.810
Bài tập lớn mơn Các cơng cụ tài chính phái sinh
3.2. Các rủi ro mà Công ty Cổ phần sữa Việt Nam Vinamilk
phải đối mặt khi kí kết hợp đồng gốc:
3.2.1.
Rủi ro về đối tượng của hợp đồng:
a. Thực trạng:
- Tranh chấp về hàng hóa khơng đúng đối tượng đã thỏa thuận.
- Tranh chấp về chất lượng hàng hóa khơng đúng, không đáp
ứng được theo tiêu chuẩn.
- Tranh chấp đơn vị tính.
- Khi soạn thảo hợp đồng hai bên khơng quy định cụ thể
và chi tiết dẫn đến hiểu lầm hoặc do một bên lợi dụng sơ hở để
không thực hiện nghĩa vụ.
b. Phòng ngừa:
- Khi soạn thảo cần quy định một cách cụ thể, chi tiết về
đối tượng của hợp đồng; chất lượng hàng hóa, số lượng, trọng
lượng; chỉ tiêu kỹ thuật, tiêu chuẩn áp dụng; đơn vị tính để
tránh xảy ra tranh chấp.
3.2.2.
Rủi ro về giá cả, phương thức thanh toán:
a. Thực trạng:
- Rủi ro về giá khi thị trường biến động.
- Rủi ro về đồng tiền làm phương thức thanh tốn.
- Tranh chấp về chi phí bốc dỡ, vận chuyển lưu kho bãi.
- Rủi ro về cách thức giao nhận tiền.
- Rủi ro trong phương thức bảo đảm hợp đồng bằng phương
thức bảo lãnh.
- Không quy định cụ thể quyền và nghĩa vụ của từng bên
b. Phòng ngừa:
- Cần đưa ra các điều khoản chi tiết, cụ thể, linh hoạt phù hợp
với từng giao dịch.
- Cần có các biện pháp can thiệp làm giảm rủi ro cho
Công ty Vinamilk như sử dụng Công cụ phái sinh, Phương thức
thanh toán LC,...
3.2.3.
Rủi ro về điều khoản phạt vi phạm:
a. Thực trạng:
18