urbanization
nounlongterm population movements (shift) from rural to urban areas;gradual increase in the proportion of people living in urban areas, and the ways in which each society adapts to the change;process by which towns and cities are formed and become larger
Bên cạnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa thì đô thị hóa cũng là vấn đề nhận được sự quan tâm của đông đảo người dân hiện nay. Vậy đô thị hóa là gì? Nguyên nhân và những tác động của quá trình đô thị hóa là gì? Hãy cùng supperclean.vn khám phá và tìm hiểu rõ hơn qua bài viết bên dưới đây nhé!Contents
Đô thị hóa là gì?
Đô thị hóa là một quá trình mở rộng đô thị với những biểu hiện đặc trưng như: sự tăng nhanh về số lượng và quy mô của các điểm dân cư đô thị; sự tập trung của dân cư tại các thành phố lớn, lối sống thành thị trở nên rộng rãi,…
Ở các nước phát triển như Châu Âu thường có mức đô thị hóa cao hơn so với các nước đang phát triển. Tuy nhiên, đô thị ở các nước phát triển phần lớn đã ổn định nên tốc độ đô thị hóa sẽ thấp hơn so với các nước đang phát triển.
Đô thị hóa trong tiếng Anh được viết là Urbanization. Thuật ngữ này bắt đầu xuất hiện vào khoảng thế kỷ 19 và trở nên phổ biến từ thế kỷ 20. Đó là thời điểm quá trình đô thị hóa phát triển mạnh mẽ trên quy mô toàn cầu.
Đô thị hóa là gì?Tỷ lệ đô thị hóa là gì?
Tỷ lệ đô thị hóa được đo lường bằng số dân đô thị trên tổng số dân của khu vực/ quốc gia đó. Hoặc diện tích đô thị trên diện tích của khu vực/ quốc gia đó.
Ví dụ: Năm 2009, tỷ lệ đô thị hóa của Việt Nam là 19,6%, tương đương khoảng 629 đô thị. Đến năm 2016, con số đó đã tăng lên là 36,6% – tương đương với khoảng 802 đô thị. Tỷ lệ đô thị hóa ở Việt Nam 2020 là 39,3%.
Bài viết tham khảo: Khí áp là gì? Vì sao càng lên cao khí áp càng giảm?
Tốc độ đô thị hóa là gì?
Đây là chỉ số cho thấy sự thay đổi về mức độ đô thị hóa của một khu vực/ quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định.
Ví dụ: Trong giai đoạn từ năm 2009 – 2016, tốc độ đô thị hóa ở Việt Năm đã tăng từ 19.6% (năm 2009) lên thành 36.6% (năm 2016).
Đặc điểm của đô thị hóa là gì?
Sự gia tăng nhanh chóng của dân thành thị
- Đầu thế kỷ 19, toàn thế giới có khoảng 29.3 triệu dân thành thị (chiếm 3%). Bước sang thế kỷ 20, con số này lên đến 224,4 triệu (chiếm 13,6% tổng dân số thế giới).
- Vào năm 1950, dân thành thị đạt 706,4 triệu (chiếm 29,2% dân số thế giới. Đến năm 1970 con số đó lên đến 1371 triệu (chiếm 37,1% tổng dân số thế giới). Đến năm 1990, dân số ở khu vực thành thị là 2234 triệu (chiếm 42,6% dân số thế giới).
- Bước sang thế kỷ 21, dự đoán số dân thành thị sẽ chiếm khoảng 47% tổng số dân thế giới.
=> Có thể thấy rằng dân số thành thị trên toàn thế giới liên tục gia tăng với tốc độ nhanh chóng.
Số lượng dân cư tập trung nhiều và đông ở khu vực thành thịDân cư tập trung đông đúc ở các thành phố lớn
Dân cư sinh sống tại các thành phố lớn ngày càng gia tăng. Trong 50 năm đầu tiên của thế kỷ 20, các thành phố có từ 10 vạn dân trở lên đều có dân số tăng từ 350 – 960 triệu, tương đương với khoảng 5.5% – 16% dân số thế giới. Người ta cũng dự đoán trong những năm đầu của thế kỷ tiếp theo, ước tính sẽ có khoảng 45% dân thành thị sinh sống tại các thành phố triệu dân.
Sự mở rộng không ngừng của lãnh thổ đô thị
Lãnh thổ đô thị ngày càng gia tăng nhanh chóng. Trên toàn thế giới, những thành phố có diện tích khoảng 3 triệu km2 chiếm 2% lục địa. Tại khu vực Châu Âu và Hoa Kỳ, các thành phố lớn chiếm đến 5% toàn lãnh thổ. Tại Anh, vào đầu thế kỷ mới có 5% diện tích lãnh thổ là thành phố, nay đã tăng lên 11%. Và dự đoán, con số này sẽ tiếp tục tăng lên khoảng 25%.
Sự phổ biến của lối sống đô thị
Quá trình đô thị hóa làm cho lối sống của cư dân nông thôn đến gần hơn lối sống thành thị về nhiều mặt. Cụ thể như các hoạt động vui chơi giải trí, hệ thống bệnh viện,… ngày càng được nâng cao ở khu vực nông thôn.
Lối sống đô thị hóa ngày càng được phổ biến rộng rãiCác hình thức đô thị hóa phổ biến
Quá trình đô thị hóa gồm có những hình thức sau:
- Đô thị hóa nông thôn: Đây là quá trình phát triển nông thôn, phổ biến lối sống thành thị cho khu vực dân cư nông thôn (cách sống, cách sinh hoạt,…). Nó được xem là hình thức tăng trưởng đô thị theo xu hướng bền vững.
- Đô thị hóa ngoại vi: Đây là quá trình phát triển vùng ngoại vi thành phố. Nguyên nhân là do kết quả của việc phát triển cơ sở hạ tầng, phát triển công nghiệp,…. góp phần đẩy nhanh hoạt động đô thị hóa nông thôn.
- Đô thị hóa tự phát là gì? Đây là quá trình đô thị hóa diễn ra một cách tự phát. Nguyên nhân chủ yếu là do dân cư từ nhiều vùng khác đến, nhất là khu vực nông thôn.
Những ảnh hưởng của đô thị hóa đến xã hội
Tác động tích cực
- Tạo điều kiện phát triển và tăng trưởng kinh tế đất nước.
- Tạo ra nhiều việc làm mới, giải quyết tình trạng thiếu việc làm, nâng cao thu nhập và cải thiện chất lượng cuộc sống.
- Thay đổi cơ cấu lao động, hình thành nhóm lực lượng chất lượng cao, có trình độ chuyên môn tốt.
- Tạo điều kiện để mở cửa, hội nhập với nền kinh tế giới.
- Hoàn thiện cơ sở hạ tầng, thu hút vốn đầu tư cả trong và ngoài nước.
Tác động tiêu cực
Quá trình đô thị hóa gây ra hậu quả gì? Đó là:
- Xuất hiện tình trạng phân chia giai cấp giàu – nghèo trong xã hội.
- Hoạt động sản xuất ở khu vực nông thôn bị ảnh hưởng vì thiếu nhân lực.
- Khu vực thành thị phải chịu nhiều áp lực như: ô nhiễm môi trường, thất nghiệp, cơ sở hạ tầng quá tải,… gây ra nhiều bất ổn trong việc đảm bảo an ninh và an toàn xã hội. Các tai tệ nạn xã hội xuất hiện nhiều.
Môi trường bị ô nhiễm nặng nềGiải đáp các câu hỏi quan đến quá trình đô thị hóa
Đặc điểm của đô thị hóa ở Châu Âu diễn ra như thế nào?
Quá trình đô thị hóa ở Châu Âu có đặc điểm sau:
- Mức độ đô thị hóa cao, tốc độ đô thị hóa chậm.
- Có đến 75% tỉ lệ dân thành thị và hơn 50 thành phố trên 1 triệu dân.
- Các đô thị tiếp nối nhau tạo thành một dải đô thị xuyên biên giới.
- Đô thị hóa thành thị gắn liền với đô thị hóa nông thôn.
- Lối sống đô thị trở nên phổ biến trong cộng đồng dân cư.
Đặc điểm đô thị hóa ở Việt Nam diễn ra như thế nào?
Đặc điểm đô thị hóa ở nước ta là:
- Quá trình đô thị hóa chậm.
- Tỷ lệ dân thành thị tăng nhanh và liên tục nhưng vẫn thấp hơn so với các nước trong khu vực.
- Phân bố đô thị không có sự đồng đều giữa các khu vực.
Nguyên nhân dẫn đến quá trình đô thị hóa ở Việt Nam?
Nguyên nhân đô thị hóa ở nước ta:
- Quá trình di dân từ nông thôn sang thành thị: Những người nông dân ở khu vực nông thôn có đời sống thấp, thu nhập bấp bênh, cơ hội việc làm không cao. Vì vậy, họ thường có xu hướng đổ về các thành phố lớn để làm việc.
- Tỷ lệ gia tăng tự nhiên cao: Khi tỷ lệ sinh cao hơn tỷ lệ tử vong sẽ dẫn đến tình trạng bùng nổ dân số. Kèm theo đó là hàng loạt các vấn đề như thiếu việc làm, thu nhập bất ổn,… Vì vậy, họ sẽ di chuyển đến những khu vực có kinh tế phát triển hơn, nhiều cơ hội việc làm hơn để sinh sống.
Dân cư đua nhau lên thành phố để tìm kiếm việc làmNhững đặc điểm nào không đúng với đô thị hóa ở Việt Nam?
- Hoạt động dân cư gắn liền với nông nghiệp.
- Dân cư tập trung đông đúc tại các thành phố lớn và cực lớn.
- Lối sống đô thị được phổ biến rộng rãi.
- Dân số tăng nhanh tại khu vực thành thị.
=> Chọn đáp án a.
Đô thị hóa ở Châu Âu không có đặc điểm nào sau đây?
- Tỷ lệ dân cư thành thị cao.
- Các thành phố nối tiếp nhau, hình thành dải đô thị.
- Đô thị hóa khu vực nông thôn phát triển.
- Số lượng dân cư thành thị ngày càng tăng.
=> Chọn đáp án d.
Trên đây là bài viết giải đáp đô thị hóa là gì. Mong rằng sẽ mang đến cho quý bạn đọc thật nhiều thông tin hữu ích!
