Thạch Lam, tên thật Nguyễn Tường Lân, sinh năm 1910 trong một gia đình công chức khá giả. Là một trong những cây bút chủ chốt của Tự Lực văn đoàn thập kỷ 30. Ông ra đi sớm năm 1942, để lại những dấu ấn đáng quý trong văn chương Việt Nam. Sự nghiệp văn hóa của Thạch Lam làm bộc lộ lòng nhân ái trước cảnh sống cơ cực của người nghèo, qua tuyển tập tùy bút Hà Nội băm sáu phố phường.
Bài viết 'Một thứ quà của lúa non: Cốm,' là một tác phẩm xuất sắc trong tập tùy bút trên, mang đến cái nhìn đẹp về Hà Nội, đặc biệt về những món ăn truyền thống. Tác giả diễn đạt sự khéo léo trong bản sắc văn hóa Việt, nhấn mạnh đặc trưng và giá trị tinh thần của món cốm, được làm từ lúa non tinh khiết.
Thạch Lam mô tả hình ảnh cốm với sự tinh tế, kết hợp giữa hương vị tươi mới của lúa non, mùi thơm của lá sen, và hương ngọt dịu của hạt cốm. Bài viết không chỉ là sự giới thiệu về món ăn truyền thống mà còn là cảm xúc, tình cảm của nhà văn đối với quê hương, với đất đai, với cuộc sống bình dị mà đầy ý nghĩa.
Bài viết là sự kết hợp hài hòa giữa ngôn từ trữ tình, lãng mạn và hình ảnh sống động. Thạch Lam như một nghệ sĩ, đã biến một đề tài giản đơn như cốm thành một tác phẩm nghệ thuật, đậm chất văn chương. Đọc bài viết, người đọc không chỉ ngửi thấy hương vị của cốm mà còn hòa mình vào không khí hồn hậu, dịu dàng của quê nhà.
Bài tùy bút 'Một thứ quà của lúa non: Cốm' của Thạch Lam là một hành trình tìm về nguồn cội, về giá trị văn hóa của đất Việt, qua con mắt tinh tế và tâm hồn sâu sắc của nhà văn. Nó không chỉ là viết về một món ăn truyền thống mà còn là sự kỷ luật của người nghệ sĩ, người yêu nghệ thuật đối với cuộc sống, văn hóa dân dụ.
Thạch Lam không chỉ là nhà văn mà còn là nhà nghiên cứu, nhà sưu tập những giá trị văn hóa truyền thống. Bài viết là minh chứng cho sự đa tài của ông, từ việc sáng tác văn chương đến việc tìm hiểu, bảo tồn văn hóa dân gian. Mỗi câu từ trong bài viết đều là sự chân thành, tận tâm của một người con yêu quê hương, yêu những giá trị tốt đẹp của đất nước.
Bài viết 'Một thứ quà của lúa non: Cốm' không chỉ là sự kể chuyện mà còn là lời tri ân, lời tưởng nhớ đến những giá trị truyền thống, những người nông dân chất phác, chăm chỉ làm nên những bữa ăn đơn giản nhưng đậm đà hương quê. Thạch Lam đã chứng minh rằng ngôn từ có thể làm cho một đề tài bình thường trở nên truyền cảm và gần gũi với độc giả.
Hình minh họa (Nguồn online)
Minh họa (Nguồn trên mạng)
2. Bài phát biểu cảm nghĩ về 'Món quà từ lúa non' số 3
Thạch Lam, nhà văn với triết lý: vẻ đẹp tỏa sáng khắp vũ trụ luôn dấu kín trong những điều nhỏ bé, bình dị và khuất lẻ ở cuộc sống. Trong tập tùy bút 'Hà Nội băm sáu phố phường', ông mô tả một Hà Nội xưa lạc lõng, nét đẹp của những con phố, đời sống dân sinh, và đặc biệt là những món quà bình dị chỉ có ở đây. 'Một món quà từ lúa non: cốm' là một minh họa điển hình trong tập tùy bút này.
Mở đầu bài viết, nhà văn lấy cảm hứng từ cơn gió mùa thu, hương sen bên hồ. Những dấu hiệu mùa thu đặc trưng đánh bại cho sự xuất hiện của 'món quà thanh nhã và tinh khiết'. Lời văn đưa độc giả trở về với không khí thu, với mùi hương của làng quê và thức quà quen thuộc mỗi dịp. Tuy nhiên, thức quà là gì thì chưa rõ, nhà văn để người đọc tự tưởng tượng và suy luận. Thông qua bút phê của nhà văn, chúng ta cảm nhận được 'mùi thơm mát' và 'hương vị của hoa cỏ' từ bông lúa nếp non đầu mùa.
Nhà văn mô tả cội nguồn, gốc rễ của cốm với thái độ nâng niu, trân trọng, thể hiện sự quan sát tinh tế và tâm hồn nhạy cảm, đắm chìm của người nghệ sĩ. Thạch Lam vô cùng khéo léo khi dẫn dắt độc giả thưởng thức tài năng và sự khéo léo của những đôi bàn tay tạo ra cốm làng Vòng. Nhà văn không diễn đạt cụ thể, nhưng đủ để chúng ta hình dung sự vất vả, công phu trong quá trình làm ra thức quà quê hương. Cùng với cốm, hình ảnh những 'cô gái bán cốm xinh xinh, áo quần gọn ghẽ' hiện ra với sự thân thiện và trìu mến.
Nhà văn chuyển đổi cảm xúc từ tiền thân và quá trình hình thành của cốm đến giá trị của nó. Ông ca ngợi cốm: 'Cốm là thức quà đặc biệt riêng của đất nước, là thức dâng của những cánh đồng lúa bát ngát xanh, mang trong hương vị tất cả cái mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ Việt Nam'. Thức quà quê hương đã trở thành biểu tượng cho hạnh phúc vĩnh cửu của đôi lứa. Thạch Lam giúp ta hiểu sâu sắc hơn về truyền thống tốt đẹp: sử dụng cốm làm quà siêu tết, trong các nghi lễ. Ông nhấn mạnh giá trị của những truyền thống này và chỉ trích những người học đòi kệch cỡm đang làm mất giá trị của cốm và bắt chước người ngoài quá mức.
Kết thúc bài viết, nhà văn chia sẻ về cách ăn và thưởng thức cốm: 'Cốm không phải là thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và suy nghĩ'. Thạch Lam đã nâng cấp cách thưởng thức cốm lên tầm nghệ thuật. Thưởng thức cốm để cảm nhận 'mùi thơm của lúa mới, của hoa cỏ dại ven bờ'. Cốm là kết quả của sự hòa quyện của nhiều sản vật trong làng quê Việt Nam, vì thế 'phải kính trọng cái lộc của Trời, cái khéo léo của người, và sự kiên nhẫn của thần lúa'. Đây là lời đề xuất chân thành, thiết tha của một tâm hồn mật thiết với những sản vật quê hương, với vẻ đẹp bình dị của mảnh đất kinh kì thuở xưa.
Minh họa (Nguồn trên mạng)
Minh họa (Nguồn trên mạng)
3. Bài diễn thuyết chia sẻ cảm nghĩ về bài viết 'Một món quà từ lúa non' số 2
Trong thập kỷ 30 của thế kỷ XX, nổi lên một tác giả mới trên trường văn học Việt Nam, đó là Thạch Lam. Khác biệt với đồng đội của mình, ông không khám phá về tình yêu lãng mạn, mà tập trung viết về thế giới bình dị, gần gũi với cuộc sống hàng ngày của con người. Với bút pháp tinh tế, nhạy bén, văn của Thạch Lam đem đến cho độc giả những trải nghiệm đẹp về cuộc sống và con người.
Được biết đến với truyện ngắn, Thạch Lam đã chuyển sang mảng văn xuôi và đạt được nhiều thành công với tập tùy bút 'Hà Nội băm sáu phố phường'. Tập sách viết về sinh hoạt hàng ngày, những món quà bình dị, những con phố, cửa hàng ở Hà Nội trước năm 1945. Một tác phẩm mang giá trị lớn về văn hóa, phong tục và chứa đựng tình yêu quê hương, đất nước, và những giá trị cần được trân trọng. 'Một món quà từ lúa non: Cốm' là một trong những tác phẩm nổi bật trong tập sách.
Cốm là một món quà phổ biến trong đời sống dân dã. Nhưng chỉ có Thạch Lam mới có đôi mắt tinh tế và khả năng cảm nhận sâu sắc như vậy. Bài viết bắt đầu từ hương thơm của lá sen, trong làn gió mùa hạ qua vùng sen bên hồ. Mùi thơm kia gợi lên hương vị của cốm, món quà đặc biệt từ lúa non. Một trải nghiệm tinh tế, khiến cho người đọc cảm nhận được hương vị tinh tế. Điều đó trở nên thú vị hơn khi Thạch Lam mở rộng lòng mình để chứng kiến hương vị nồng nàn và tinh khiết của cánh đồng lúa, của lúa non:
Cơn gió mùa hạ qua vùng sen, mang theo hương thơm của lá, là điều báo hiệu cho mùa về của một món quà thanh nhã và tinh khiết. Bạn có thể cảm nhận mùi thơm của lúa non khi đi qua những cánh đồng xanh, hạt thóc đầu tiên làm nặng cơ thể lúa non tươi, mùi thơm mát của lúa non. Trong vỏ xanh của cốm, có một giọt sữa trắng thơm, hương vị của hoa cỏ dại. Dưới ánh nắng, giọt sữa càng đông lại, bông lúa càng cong xuống, nặng vì chất quý trong sạch của trời.
Một đoạn văn tuyệt vời, đầy cảm xúc và trữ tình, đưa người đọc trở về với kí ức quê hương. Cốm không chỉ là một món quà thanh nhã và tinh khiết. Thạch Lam mê tín về quá trình hình thành hạt cốm từ sự tinh tế của thiên nhiên và khéo léo của con người. Ông tài tình mô tả về sự khéo léo của những đôi bàn tay làm ra cốm ở làng Vòng. Nhà văn không đi sâu vào mô tả công đoạn làm cốm, nhưng vẫn làm cho người đọc tưởng tượng được công việc đầy vất vả, tâm huyết đằng sau mỗi hạt cốm. Đồng thời, hình ảnh những cô gái làm cốm ở làng Vòng hiện lên với sự thân thiện và trìu mến.
Thạch Lam chuyển dòng cảm xúc từ quá trình hình thành hạt cốm đến sự đánh giá giá trị của cốm: Cốm là món quà đặc biệt của đất nước, là đóng góp của những cánh đồng lúa xanh tươi, mang đến hương vị giản dị và thanh khiết của quê hương Việt Nam. Một giá trị đặc biệt được ẩn chứa trong những hạt cốm bình dị, khiêm nhường mà không phải ai cũng nhận thức được. Thạch Lam nhấn mạnh giá trị văn hóa của việc sử dụng cốm trong các lễ hội, nghi lễ. Ông nhẹ nhàng phê phán những người học đòi kẻo cớm, làm mất đi giá trị của cốm và mô phỏng theo xu hướng của người ngoài.
Kết thúc bài viết, Thạch Lam chia sẻ về cách thưởng thức cốm: 'Ăn cốm không phải là việc vội vã; ăn từng chút, thong thả và tận hưởng'. Thạch Lam đã nâng cấp việc ăn cốm lên tầm nghệ thuật. Thưởng thức cốm để cảm nhận 'hương thơm của lúa mới, của hoa cỏ dại ven bờ'. Cốm là biểu tượng của nhiều sản phẩm nông nghiệp Việt Nam, vì vậy, Thạch Lam nhấn mạnh việc tôn trọng lộc của trời, sự khéo léo của con người, và lòng kiên nhẫn và nhẫn nại của thần lúa'. Một lời đề nghị chân thành và quan trọng từ một tâm hồn mặn nồng với sản phẩm quê hương, với những nét đẹp bình dị của đất nước mình từ xưa đến nay.
Thạch Lam, với tâm hồn nhạy cảm và trái tim trân trọng những sản phẩm của quê hương, đã khám phá ra nét đẹp văn hóa của dân tộc qua cốm - món quà đơn giản, dân dã. Cốm không chỉ là món quà riêng của người Hà Nội mỗi khi mùa thu về, mà nó còn là biểu tượng cho hạnh phúc vĩnh cửu, sự kết nối bền vững giữa các thế hệ. Những ý kiến của Thạch Lam giúp người đọc hiểu sâu hơn về một truyền thống tốt đẹp của dân tộc: sử dụng cốm làm quà tặng siêu tết và trong các nghi lễ. Thạch Lam nhấn mạnh việc giữ gìn những truyền thống này, đồng thời nhẹ nhàng chỉ trích những người học đòi kẻo cỡm, làm mất đi giá trị của cốm và mô phỏng theo người khác.
Để thể hiện ý tưởng và cảm xúc, Thạch Lam sử dụng ngôn từ tinh tế, câu văn đầy nhịp điệu và hình ảnh phong phú. Vì vậy, bài viết của ông trở thành một tác phẩm nghệ thuật đặc sắc, chứa đựng tinh thần trữ tình. Văn của Thạch Lam thực sự làm phong phú và làm sáng tạo tâm hồn độc giả.
Hình minh (Nguồn trên mạng)
Minh họa (Nguồn trên internet)
4. Bài phát biểu suy nghĩ về bài viết 'Một món quà từ lúa non' số 5
Quê hương Việt Nam, với biển lúa trải dài, là đẹp nhất dưới bức trời. Trong vẻ đẹp kỳ diệu của đất nước, cây lúa và hạt gạo trở thành biểu tượng tinh tế, thể hiện tâm hồn của con người. Nhà thơ Nguyễn Đình Thi đã ca ngợi đồng lúa và đất trời Việt Nam trong bài thơ 'Bài ca Hắc Hải', diệu kỳ như vậy. Trước ông, nhà văn Thạch Lam cũng đã dành tình yêu và lời ca cho cây lúa Việt Nam bằng tuỳ bút văn xuôi, đặc biệt qua bài 'Một thứ quà của lúa non: Cốm'.
Cốm là sản phẩm của những hạt lúa nếp non, một sản phẩm độc đáo của ruộng đồng Việt Nam, đặc biệt là ở làng Vòng, quận Cầu Giấy, Hà Nội. Hãy cùng tôi khám phá văn của Thạch Lam, tận hưởng hương vị của cốm Vòng - sản phẩm đặc trưng của Hà Nội, của Việt Nam.
Tuỳ bút là một thể loại văn xuôi, miêu tả sự kiện và biểu hiện cảm xúc, suy nghĩ của tác giả. Dù gần với văn tự sự, tuỳ bút tập trung vào biểu cảm, ngôn ngữ hình ảnh, đậm chất trữ tình. Bài 'Một thứ quà của lúa non: Cốm' của Thạch Lam chính là minh chứng. Bài viết nói về cốm Vòng Hà Nội một cách tinh tế, tận hưởng từng chi tiết, kết hợp miêu tả và suy nghĩ, tạo ra một bức tranh đẹp. Chữ của nhà văn ẩn sau câu chữ, cuộn theo nhịp điệu, thanh âm của văn chương.
Mở đầu bài tuỳ bút, Thạch Lam hút chúng ta vào không khí mùa thu, hương thơm của lá sen, cảm nhận hương vị của lúa non mùa thu và đưa chúng ta đến với cốm - 'thứ quà thanh nhã và tinh khiết'. Ngôn từ mô phỏng, mô tả đồng lúa xanh, những hạt thóc nếp trĩu thân, mùi thơm thoang thoảng của lúa non...
Bài viết được chia thành ba đoạn: Đoạn một - Từ đầu đến '... chiếc thuyền rồng'. Thạch Lam nhắc nhở về hương thơm của lúa non mùa thu, từ đó nhớ đến cốm và quá trình hình thành cốm Vòng - một món quà tinh tế của thiên nhiên và đôi bàn tay khéo léo của người dân làng Vòng. Đoạn hai - Từ 'Cốm là thức quà riêng biệt...' đến '... kín đáo và nhũn nhặn'. Nhà văn nêu bật giá trị của cốm, là một sản phẩm thanh nhã, tham gia vào sinh hoạt cộng đồng, thể hiện đặc trưng văn hóa Việt Nam. Đoạn còn lại - Từ 'Cốm không phải thức quà...' đến hết. Thạch Lam thảo luận về cách thưởng thức, cách ăn cốm một cách tinh tế, nhưng phù hợp với đặc điểm thanh khiết của sản phẩm kết tinh giá trị từ đất trời quê hương.
Mỗi đoạn văn đều đưa chúng ta vào thế giới của nhà văn, cảm nhận và suy ngẫm về những giá trị tinh túy. Bài tuỳ bút mở đầu bằng câu hỏi gợi trí tò mò và dẫn chúng ta qua những cánh đồng lúa, nhìn những hạt thóc nếp trĩu thân, ngửi mùi thơm thoang thoảng của lúa non... Chúng ta cảm nhận từng từ ngữ, động từ, tính từ mô tả liên tục nhau: nhuần thấm, thanh nhã, tinh khiết, thơm mát, trắng thơm, phảng phất, trong sạch...
Thạch Lam mô tả kết hợp với cảm xúc và suy ngẫm rất tinh tế. Bài văn nói về cốm Vòng Hà Nội bình dị, thanh nhã, bằng một ngòi bút đa dạng, phong phú, lúc miêu tả, khi kể chuyện, vừa tả vừa biểu cảm, vừa kể vừa suy ngẫm, bình luận. Cốm Vòng trở thành vật phẩm thanh nhã, trong sinh hoạt cộng đồng mang thuần phong mỹ tục Việt Nam.
Bài viết kết thúc bằng sự tôn trọng và biểu đạt ý thức ẩm thực: 'Cốm không phải thức quà của người ăn vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ...' Ông nhấn mạnh cách thức ăn cốm phải là tôn trọng, biểu hiện sự trân trọng đối với sản phẩm của thiên nhiên và nền văn hóa Việt Nam. Cuối cùng, ông nhắc nhở chúng ta hãy nhẹ nhàng, kính trọng lúa non và cốm, để con người trở nên trang nhã và đẹp đẽ hơn. Bài viết của Thạch Lam không chỉ là sự ca ngợi vẻ đẹp của cốm, mà còn là tình yêu và tự hào của nhà văn đối với quê hương, đồng ruộng, cây lúa, và con người Việt Nam.
Cốm không chỉ là thức quà thanh nhã của đất nước, mà còn là thức dâng của những cánh đồng lúa bát ngát xanh. Cốm mang trong mình hương vị của mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nước ta. Thạch Lam đã tô điểm cho cốm một cách đẹp nhất, độc đáo nhất, và truyền tải những giá trị văn hóa sâu sắc của Việt Nam. Hãy trở lại với bài viết của ông, để ta cảm nhận và mãi mãi biết ơn những giọt mực của Thạch Lam, tài hoa của văn chương Việt Nam.'
Hình minh họa (Nguồn: internet)
Hình minh họa (Nguồn: internet)
5. Bài phát biểu cảm nhận về 'Một món quà từ lúa non' số 4
Khi nhắc đến Cốm, hình ảnh một món ăn đồng quê thanh nhã, gợi nhớ về Hà Nội với những cơn gió hè nhẹ nhàng. Cốm không chỉ mang đến hương vị quê hương mà còn đưa ta trở về tuổi thơ, những ngày mẹ đi chợ mua gói cốm bọc lá sen, mùi thơm ngát lan tỏa. Nhà văn Thạch Lam đã tặng cho chúng ta tác phẩm 'Một thứ quà của lúa non - Cốm'.
Hương thơm của lá sen trên hồ, mùi của lúa non tươi mát khi đi qua cánh đồng xanh. Bông lúa non nở rộ dưới ánh nắng, những giọt sữa trắng trên bông lúa kết hợp với hương vị của đất trời. Từ những hạt gạo, những đôi bàn tay nông dân tạo ra những hạt cốm xanh mượt.
Cốm làng Vòng, đặc sản nổi tiếng của Hà Nội, là sự kết hợp của tinh hoa đất trời và bàn tay tài năng của những cô gái làng Vòng. Mỗi hạt cốm là biểu tượng của sự thanh khiết, giản dị và quý báu của quê hương. Tác giả Thạch Lam cảm nhận hương vị Cốm với lòng tự hào và trân trọng.
Cốm là biểu tượng của tình yêu bền vững, một món quà thanh khiết và trung thành, như lễ nghi truyền thống. Màu xanh tươi của Cốm như ngọc thạch, kết hợp với màu đỏ thắm của lựu già, tạo nên sự hòa quyện hoàn hảo. Phong cách ẩm thực của Thạch Lam được thể hiện một cách độc đáo.
Ở phần kết, Thạch Lam mô tả cách thưởng thức Cốm, nhấn mạnh việc ăn từng chút một để cảm nhận hương thơm của lúa mới và hoa cỏ dại. Cốm không chỉ là thức ăn, mà còn là niềm hạnh phúc của quê hương. Tác phẩm 'Một thứ quà của lúa non - Cốm' là một tác phẩm văn hóa đặc sắc, làm cho chúng ta tự hào về hương vị truyền thống của xứ sở.
Hình minh họa (Nguồn: internet)
Hình minh họa (Nguồn: internet)
7. Bài văn phát biểu cảm nghĩ về 'Một thứ quà của lúa non' số 8
Hà Nội, đất đai văn hóa, sở hữu những sản vật quý hiếm làm nên hồn cốt của nghìn năm lịch sử. Phở, chả cá Lã Vọng,… và không thể không nhắc đến cốm làng Vòng khi nói về Hà Nội. Đây không chỉ là giá trị văn hóa mà còn là niềm tự hào của mỗi địa phương, đánh bại bao biến cố thời gian. Vẻ đẹp thanh tao, tinh tế của cốm, như con người Hà Thành, được thể hiện đầy tinh tế trong tác phẩm “Một thứ quà của lúa non: cốm” của nhà văn Thạch Lam.
Bằng sự hiểu biết sâu rộng, Thạch Lam đã chia sẻ về nguồn gốc của Cốm một cách tinh tế. Cảm xúc bắt đầu từ hương sen thanh nhã trên hồ, hương lá sen như một dấu hiệu của món quà “thanh nhã và tinh khiết” – cốm. Cốm được làm từ thóc nếp non, với 'giọt sữa trắng thơm, hương cỏ phảng phất' làm nền, khiến bông lúa non trở nên tươi tắn. Cốm chính là sự kết hợp của những giá trị thanh nhã và tinh tế nhất của đất trời. Cách Thạch Lam miêu tả nguồn gốc của cốm là sự tinh tế, biểu cảm và đầy cảm xúc.
Chế biến cốm cũng là một quá trình cầu kỳ, khe khắt. Để tạo ra những hạt cốm thơm ngon, dẻo mềm, đòi hỏi 'lúc vừa nhất, chỉ những người chuyên môn mới định được khi nào là thời điểm gặt'. Mỗi hạt cốm là kết quả của bí kíp gia truyền và lòng nhiệt huyết. Cốm ở làng Vòng là ngon nhất, nổi tiếng khắp cả nước:
Kẻ Đô làm kẹo mạch nha
Làng Vòng làm cốm để mà tiến vua.
Cách thức cốm đến với mọi người mang đầy nét duyên dáng, lịch sự, đặc trưng cho “cô hàng cốm xinh xinh, áo quần gọn ghẽ, với cái dấu hiệu đặc biệt là cái đòn gánh hai đầu cong vút lên như chiếc thuyền rồng…”. Vẻ đẹp của con người tôn lên vẻ đẹp của cốm.
Thưởng thức cốm là một trải nghiệm đặc biệt, phải cảm nhận qua nhiều giác quan. Ở mỗi hạt cốm, ta cảm nhận mùi thơm của lúa mới và hoa cỏ dại (thính giác), vị ngọt dịu, thanh khiết của cốm (vị giác) và màu xanh non tinh khôi (thị giác). Cốm không phải là một món ăn vội vã, mà là một trải nghiệm tinh tế, đòi hỏi sự thong thả và suy nghĩ để cảm nhận mỗi hạt cốm.
Cốm không chỉ là một món quà đơn giản, mà qua bàn tay tài năng của Thạch Lam, ta nhận thấy những giá trị sâu sắc của cốm trong văn hóa dân tộc. Cốm không chỉ là thức ăn, mà còn là biểu tượng của sự hòa quyện, là một món quà thiêng liêng, làm phong phú thêm nhân duyên và tình cảm trong cuộc sống. Tác phẩm 'Một thứ quà của lúa non: cốm' của Thạch Lam giúp chúng ta hiểu rõ hơn về giá trị văn hóa, tinh thần của đặc sản cốm, là điểm nhấn độc đáo của đất nước Việt Nam.
Trong bài viết, Thạch Lam đã sử dụng linh hoạt các biện pháp tu từ như nhân hóa, ẩn dụ, so sánh. Lời văn của ông giàu chất thơ, nhẹ nhàng và sâu sắc, tinh tế, nhạy cảm và trân trọng. Bài viết là một tình khúc ca ngợi cốm, là sự trân trọng và bảo tồn những nét văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam.
Hình minh họa (Nguồn: internet)
Hình minh họa (Nguồn: internet)
6. Tâm hồn của Cốm: Vị thanh nhã của Hà Nội
Cốm - hương vị của quê hương, mang đậm bản sắc của làng Vòng và hòa quyện trong tâm hồn Hà Nội. Niềm vui bồi hồi mỗi khi cầm trên tay những gói cốm, từ những ngày thơ ấu, tôi đã trải qua những khoảnh khắc hạnh phúc đơn giản ấy. Cốm bọc trong lá sen xanh mướt, không chỉ thơm ngon mà còn là hình ảnh thanh nhã của truyền thống mỗi khi mùa lúa non về.
Nhà văn Thạch Lam đã lướt bàn tay tài năng của mình trên tác phẩm 'Một thứ quà của lúa non - Cốm'. Những dòng văn mở đầu đã lôi cuốn chúng ta vào thế giới thanh khiết của những hạt cốm xanh mịn. Ngôn từ tinh tế và mô tả sống động của ông khiến chúng ta cảm nhận được mùi hương của lá sen và hạt cốm tươi mới. 'Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên hồ, nhuần thấm cái hương thơm của lá, như báo trước mùa về của một thứ quà thanh nhã và tinh khiết.'
Chỉ với vài câu văn, Thạch Lam đã tạo nên bức tranh tinh tế về nguồn gốc và giá trị của Cốm. Những đôi bàn tay tài năng làm nên những hạt cốm tinh khôi, mỗi hạt là sự kết tinh của đất trời và là biểu tượng của văn hóa quê hương. Hương vị thanh khiết của Cốm không chỉ đến từ quá trình chế biến kỳ công mà còn là sự chăm sóc, tình yêu thương của những người làm nên hương vị ấy.
Mỗi miếng Cốm là một nghệ thuật, là sự kết hợp độc đáo giữa hương vị của lúa non và mùi thơm của lá sen. Khám phá hương vị này không chỉ là trải nghiệm về giác quan, mà còn là hành trình hòa mình vào tâm hồn của Hà Nội. Có những khoảnh khắc, những giọt sữa trắng thơm của Cốm chính là hơi thở của đất trời, là biểu tượng của sự bền vững và truyền thống truyền lại qua từng thế hệ.
Trong thời đại ngày nay, việc bảo tồn và phát huy giá trị của Cốm trở nên quan trọng. Mỗi hạt Cốm không chỉ là thức ăn ngon miệng mà còn là tinh hoa của nền văn hóa, là di sản quý báu mà chúng ta cần gìn giữ. Việc thưởng thức Cốm không chỉ là việc thưởng thức ẩm thực mà còn là cách kể chuyện về quê hương, làm phong phú thêm tâm hồn và tình cảm với nguồn cảm hứng bất tận từ Hà Nội thân thương.
Hình minh họa (Nguồn: internet)
Hình minh họa (Nguồn: internet)
9. Hương vị truyền thống: Cốm làng Vòng
Bài tùy bút “Cốm - Hương vị Quê Hương” thuộc tập tùy bút “Hà Nội băm sáu phố phường” của nhà văn Thạch Lam, xuất bản năm 1943. Với tình cảm trân trọng, tác giả tôn vinh giá trị văn hóa của món cốm - một quà tặng đặc biệt của lúa non.
Không nhấn mạnh ngay về vẻ đẹp và hương vị của cốm, tác giả dẫn dắt người đọc đến khám phá nguồn gốc, nguyên liệu làm nên thứ quà đặc biệt này: “Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên hồ,…, nặng vì cái chất quý trong sạch của Trời”. Tác giả không chỉ miêu tả cách làm cốm một cách đơn giản, mà còn tạo nên đoạn văn nghệ thuật với hình ảnh, từ ngữ tinh tế.
Tận dụng khả năng của các giác quan, tác giả cảm nhận nguồn gốc thiên nhiên thuần khiết, trong sạch và thanh cao của cốm. Không đi sâu vào quá trình làm cốm, tác giả chỉ nhấn mạnh những chi tiết đặc sắc: “Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới định được,…các cô gái làng Vòng làm ra thứ cốm dẻo và thơm ấy…”.
Hà Nội, với nhiều làng nghề làm cốm, nhưng cốm làng Vòng vẫn nổi tiếng nhất, nó mang đến hương vị dẻo và thơm đặc trưng. Mỗi lần thu về, người ta lại nhớ đến cốm Vòng, và trông ngóng những cô gái hàng cốm, gánh đầu gánh đuôi cong vút như thuyền rồng.
Tác giả, với tình cảm và lòng yêu mến đặc biệt, làm nổi bật giá trị của cốm: “Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước,…, làm cho lòng nhẹ nhõm và phơi phới”. Như một phần của đất nước nơi lúa nước trở thành nền nông nghiệp, cốm chứa đựng giá trị văn hóa và tinh thần của Việt Nam. Cuối cùng, tác giả chia sẻ cách thưởng thức cốm: “Nó không phải là thức quà của người vội,…, cũng như trời sinh ra cốm nằm ủ trong lá sen…”.
Cốm không phải là thứ phàm tục, và khi thưởng thức, cần ăn nhẹ nhàng, nhấm nháp để cảm nhận hương vị đất trời trong cốm. Tác giả khuyên người mua cốm rằng: “Chớ có thọc tay hay mân mê thức quà thần tiên ấy,…, và cái vui cũng sẽ tươi sáng hơn nhiều lắm”.
Với những dòng văn như vậy, tác giả đã truyền đạt sự rung cảm, lòng yêu mến của mình đối với món quà mang đậm hồn quê hương, đất nước. Từ một món ăn dân giã, tác giả đã nâng lên những ý nghĩa sâu sắc trong cuộc sống.
Hình minh họa (Nguồn: internet)
Hình minh họa (Nguồn: internet)
9. Bài diễn thuyết chia sẻ cảm xúc về 'Một món quà đặc biệt từ lúa non' số 8
Việt Nam, quê hương tôi ơi
Lúa xanh trải dài hơn bất cứ thiên đàng nào
Dưới bàn tay tài năng của nhà thơ Nguyền Đình Thi và nhà văn Thạch Lam, hạt lúa và cốm trở thành biểu tượng của vẻ đẹp tuyệt vời của đất nước và tâm hồn tinh tế của con người. Mỗi độ chạy qua, cây lúa - hạt gạo trở nên thiêng liêng hơn trong bài thơ Ca Hắc Hải của Nguyền Đình Thi. Trước khi có Nguyền Đình Thi, nhà văn Thạch Lam đã bằng tay nghệ văn bút, nhưng không kém phần nhiệt huyết, ca ngợi đồng lúa Việt Nam qua bài viết Một thứ quà của lúa non: Cốm. Cốm - đặc sản của làng Vòng, quận Cầu Giấy, nay là một phần không thể thiếu của thủ đô Hà Nội. Xin hãy cùng tôi thưởng thức văn của Thạch Lam, nơi ông tôn vinh Cốm Vòng - biểu tượng của Hà Nội, biểu tượng của Việt Nam.
Tuỳ bút, một loại văn xuôi miêu tả sự kiện, ghi chép thực tế, thể hiện cảm xúc và suy nghĩ của tác giả. Khác biệt với văn tự sự, tuỳ bút tập trung vào cảm nhận, ngôn ngữ hình ảnh và sự chân thành. Bài tuỳ bút Một thứ quà của lúa non: Cốm của Thạch Lam chính là minh họa rõ ràng cho thể loại này. Ông miêu tả về Cốm Vòng Hà Nội một cách đa dạng, phong phú, từ việc mô tả đến việc kể chuyện, vừa tả vừa biểu cảm, vừa kể vừa suy ngẫm, bình luận... Sự tâm huyết của nhà văn, sự diễn đạt sáng tạo của ông làm nổi bật mỗi đoạn văn, tạo nên sự hài hòa trong từng chi tiết...
Đoạn đầu: Từ lời giới thiệu đến '...những cô gái làng Vòng làm ra thứ cốm dẻo và thơm ấy...'. Ngay từ đầu bài văn, tác giả lôi cuốn độc giả bằng hương thơm của lá sen, báo hiệu mùa thu, giới thiệu về Cốm và làng Vòng. Bằng ngòi bút mô tả tinh tế, Thạch Lam tạo ra một bức tranh đẹp về cánh đồng xanh, những hạt lúa nở bật, hương thơm của lúa non... Bài văn được mở đầu bằng một câu hỏi khéo léo để kích thích sự tò mò của độc giả, dẫn họ đến thế giới tuyệt vời của Cốm Vòng.
Đoạn thứ hai: Từ 'Cốm là thức quà riêng biệt...' đến '...làm cho lòng nhẹ nhõm và phơi phới'. Nhà văn nêu bật giá trị của Cốm Vòng không chỉ là sản phẩm trắng mịn, mà còn là biểu tượng của sự tinh tế trong sinh hoạt cộng đồng, là nét đẹp thuần túy của văn hóa Việt Nam. Thạch Lam chia sẻ với độc giả cảm xúc khi thưởng thức Cốm, mô tả hương vị thanh nhã và làm thế nào để ăn Cốm sao cho đúng cách, tinh tế nhất.
Đoạn cuối: Từ 'Cốm không phải thức quà...' đến kết thúc. Tác giả chia sẻ về cách thưởng thức Cốm, gợi mở sự trân trọng đối với sản phẩm của đất trời, của công lao người dân quê hương. Bằng từ ngôn tình cảm và triết lý, Thạch Lam khuyến khích độc giả hãy thưởng thức Cốm một cách nhẹ nhàng, kính trọng, để tận hưởng hương vị tinh tế, lành mạnh, là một cách để ta trở nên trang nhã và đẹp đẽ hơn...
Mỗi đoạn văn mang lại cho độc giả những suy nghĩ sâu sắc, làm cho họ cảm nhận được vẻ đẹp của những điều đơn giản, giản dị nhưng đậm chất truyền thống. Những hạt cốm không chỉ là thức quà, mà còn là biểu tượng của tình yêu thương và lòng biết ơn. Như một cây lúa mạnh mẽ, như một đoạn văn của Thạch Lam, Cốm Vòng hòa quyện hương vị tinh tế và giá trị văn hóa, làm nổi bật vẻ đẹp của quê hương Việt Nam.
'Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước, là thức dâng của những cánh đồng lúa bát ngát xanh, mang trong hương vị tất cả cái mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ...'. Hãy cùng nhau trải nghiệm và trân trọng vẻ đẹp của Cốm Vòng - biểu tượng của Hà Nội, biểu tượng của Việt Nam.
Hình minh họa (Nguồn: Internet)
Hình minh họa (Nguồn: Internet)
10. Bài diễn thuyết chia sẻ cảm xúc về bài viết 'Một món quà từ lúa non' số 10
Thạch Lam tạo ấn tượng mạnh mẽ với độc giả bằng khả năng ghi lại những khoảnh khắc tuyệt vời của thiên nhiên và con người trong những bối cảnh đặc biệt, như phút chuyển mùa, hương hoa, làn khói, đốm lửa, tiếng còi, thậm chí là những cảm xúc sâu sắc của con người trước những quyết định về tình yêu thương hay thậm chí là sự đối đầu giữa tốt và ác... Văn của ông chủ yếu được xây dựng trên những đường biên mong manh như sợi tóc, như cách ông mô tả.
Thạch Lam trở thành một nhà văn được ngưỡng mộ của thế hệ trẻ không phải tình cờ. Ý thức về sự hiện diện trong văn chương của ông gặp gỡ với mong muốn tạo ra ấn tượng sâu sắc trong tâm trí độc giả. Tuy nhiên, ông cũng giữ lại sự nhạy bén về những khoảnh khắc đó, tập trung chúng trong những tác phẩm dài, không chỉ cuốn hút bởi cốt truyện mà còn là cách nhìn nhận và thể hiện về cuộc sống, con người và văn hóa nghệ thuật. 'Một món quà của lúa non: Cốm' là một đoạn độc đáo trong 'Hà Nội băm sáu phố phường', tác phẩm nổi tiếng về Hà Nội, không chỉ về vẻ đẹp văn chương mà còn về khả năng làm nổi bật vẻ đẹp của thành phố, tinh hoa văn hóa Việt.
Trình bày Cốm như một nhà nhân học đô thị ghi chép về một món quà dân dã của Hà Nội, Thạch Lam không chọn cách lôi cuốn như khi viết truyện ngắn, mà thay vào đó, ông chăm sóc mỗi chi tiết, tận tâm như muốn thuyết phục độc giả về giá trị đặc biệt của món quà này. Bài viết được chia thành bốn phần rõ ràng. Phần một, từ đầu đến 'như chiếc thuyền rồng...' là cảm nhận của tác giả về Cốm, 'một món quà tinh tế và thuần khiết', từ nguồn gốc tự nhiên của Cốm, bàn tay tài năng của người làm Cốm và làng Cốm Vòng nổi tiếng nằm ngoài ô cửa thành Hà Nội. Phần hai, tiếp theo đến 'những vẻ cao quý, kín đáo và nhũn nhặn', đánh giá về phong tục ẩm thực của Việt Nam, đặc biệt là Hồng và Cốm, thể hiện giá trị văn hóa của món quà. Phần ba, tiếp theo đến 'tươi sáng hơn nhiều lắm', trình bày cách thưởng thức Cốm. Phần bốn, đoạn còn lại, cung cấp một số cách chế biến món ăn khác từ Cốm, nhưng vẫn tập trung vào hương vị tinh khiết khi thưởng thức Cốm ở dạng nguyên bản.
Để tạo ra sức hấp dẫn cho bài thuyết trình và thu hút sự chú ý của độc giả, Thạch Lam khéo léo chọn lọc các chi tiết và đưa ra đánh giá, bình luận để làm nổi bật ý định mà ông muốn truyền đạt. Nói một cách khác, tư cách của nhà văn được thể hiện thông qua cách ông sử dụng các kỹ thuật nghệ thuật khác nhau để giới thiệu Cốm. Trong việc mô tả Cốm, Thạch Lam đã nhấn mạnh không khí chuẩn bị cho sự xuất hiện của món quà này, thông qua hình ảnh như thời tiết 'Cơn gió hạ lướt qua', lá bọc Cốm 'vừng sen', chất liệu làm Cốm 'bông lúa non', 'vị quý trong sạch của trời'. Cách miêu tả như vậy để lại ấn tượng mạnh mẽ trong tâm trí độc giả. Hoặc trong cách Thạch Lam tập trung vào nghệ thuật truyền thống của người làm Cốm làng Vòng, vào hình ảnh thanh lịch của các cô gái bán Cốm dạo phố phường Hà Nội.
Ở phần thứ hai, Thạch Lam thực hiện một quy trình ngược lại, không chỉ là diễn đạt mà còn là diễn giải. Sau khi đưa ra nhận định tổng quát: 'Cốm là một món quà đặc biệt của đất nước, là sự hiến tặng của những cánh đồng lúa xanh mướt, mang đầy hương vị của sự giản dị, thuần khiết của đồng quê Việt Nam', Thạch Lam ngay lập tức chuyển sang mô tả chi tiết nhận định đó bằng cách giới thiệu các thực hành liên quan đến Cốm. Trong phần ba, Thạch Lam chuyển sang mô tả tỉ mỉ, tinh tế về cách thưởng thức Cốm. Sự thay đổi linh hoạt trong cách trình bày về một đề tài như vậy làm cho bài thuyết trình trở nên sinh động, hấp dẫn và thu hút nhiều sự chú ý.
Thạch Lam đã kết hợp nhiều phương thức biểu đạt (miêu tả, thuyết minh, biểu cảm, bình luận) khi viết về Cốm. Tuy nhiên, phương thức chủ yếu vẫn là biểu cảm. Bởi vì tại đây, tác giả sử dụng thể loại tùy bút để trình bày cái nhìn cá nhân về Cốm. Tùy bút vẫn sử dụng phương thức miêu tả, thuyết minh về các hình ảnh và sự kiện mà nhà văn quan sát, nhưng chủ yếu là để thể hiện cảm xúc, tình cảm, suy nghĩ và thái độ của tác giả trước hình ảnh và sự kiện đó. Hơn nữa, ngôn ngữ của tùy bút thường phong phú về hình ảnh và trữ tình, điều này cũng đóng góp vào việc làm nổi bật tính chất biểu cảm của bài văn này. Việc chọn thể loại tùy bút để viết về Hà Nội, trong đó có Cốm, có lẽ là ý thức về sự phù hợp giữa khả năng biểu cảm của thể loại và sự sáng tạo của tác giả.
Chính sự giàu có về cảm xúc, sự tinh tế và nhạy bén trong cách nhìn nhận cuộc sống đã tạo nên nét đẹp và sức hút của văn chương Thạch Lam. Điều này giải thích tại sao ở đoạn cuối của bài thuyết minh về Cốm này, Thạch Lam thẳng thừng: 'Cốm ăn nguyên chất luôn ngon và đầy vị. Mọi cách chế biến khác chỉ làm mất đi mùi thơm và độ dẻo của nó. Mặc dù nhiều người thích ăn Cốm xào, thắng đường, tạo nên một món ngọt và dính răng. Tưởng mua bánh Cốm để ăn lại có vẻ thú vị hơn. Ở Hà Nội, còn một loại chả Cốm, nhưng vị lúa thanh khiết không dễ kết hợp với vị béo của thịt, mỡ'. Bằng cách cung cấp thêm một số cách chế biến món ăn từ Cốm, Thạch Lam vẫn nhấn mạnh và ưu ái vào vị ngon tinh tế khi thưởng thức Cốm ở dạng nguyên bản, nhưng có lẽ cũng chú ý đến cảm giác về sự phối hợp và sự mất mát của văn hóa khi con người trở nên thực tế, thực dụng hơn và sự phát triển hối hả của cuộc sống khiến mọi thứ trở nên xô bồ hơn?
Viết về một món quà dân dã giản dị nhưng Thạch Lam đã truyền đạt rất nhiều tình cảm quý giá của mình với món quà đến từ quê hương. Ông không chỉ yêu quý Cốm mà còn dành ra những dòng văn chân tình để chỉ trích những hành động làm mất đi tính chất và hương vị đặc trưng của quà Cốm ban tặng con người. Thái độ tự tin và tôn trọng với tinh hoa văn hóa có lẽ làm nổi bật những phản đối của độc giả, người thưởng thức Cốm với hương vị ngon ngọt của nó. Tuy nhiên, sự lo ngại và ý thức về giữ gìn giá trị văn hóa của dân tộc trước thách thức từ sự thay đổi kinh tế và văn hóa không chỉ là của Thạch Lam mà còn là thực tế, không chỉ từ thời điểm đó mà còn kéo dài cho đến sau này.
Hình minh họa (Nguồn: Internet)
Minh họa (Nguồn: Internet)
Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc và tăng trải nghiệm khách hàng. Mọi ý kiến đóng góp xin vui lòng liên hệ tổng đài chăm sóc: 1900 2083 hoặc email: [email protected]