Show
Lao là một bệnh lý xảy ra do nhiễm vi khuẩn M. tuberculosis. Vi khuẩn này có thể tấn công vào nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể, nhưng đặc biệt nguy hiểm nếu chúng gây nhiễm trùng phổi, dẫn đến lao phổi. Trong một số trường hợp không tuân thủ điều trị, bệnh có thể trở thành lao kháng thuốc và khiến cho việc kiểm soát lao càng thêm khó khăn.
Vậy lao kháng thuốc là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và cách điều trị như thế nào? Mời bạn cùng Hello Bacsi tìm hiểu trong bài viết ngay sau đây nhé! Tìm hiểu chungLao kháng thuốc là gì?Một người bị lao kháng thuốc nếu vi khuẩn M. tuberculosis gây bệnh lao phát triển và có khả năng đề kháng với ít nhất một trong các loại thuốc chống lao đang được sử dụng để điều trị bệnh. Điều này có nghĩa là thuốc không còn hiệu quả tiêu diệt vi khuẩn lao. Có nhiều mức độ khác nhau của bệnh lao kháng thuốc bao gồm:
Triệu chứngNhững dấu hiệu và triệu chứng của bệnh lao kháng thuốcCác triệu chứng của bệnh lao nói chung và bệnh lao kháng thuốc nói riêng bao gồm: cảm giác ốm yếu, mệt mỏi, sụt cân, sốt và đổ mồ hôi nhiều vào ban đêm. Các triệu chứng khác của bệnh lao phổi có thể bao gồm: ho, đau ngực và ho ra máu. Các triệu chứng khác nhau của bệnh lao sẽ còn tùy thuộc vào khu vực và cơ quan trên cơ thể bị ảnh hưởng. Nếu bạn có những triệu chứng này, hãy liên hệ với bác sĩ hoặc cơ sở y tế gần nhất. Nguyên nhânNguyên nhân gây bệnh lao kháng thuốc là gì?Lao kháng thuốc có thể xảy ra khi các loại thuốc được sử dụng để điều trị lao bị lạm dụng hoặc sử dụng sai cách. Cụ thể như sau:
Trong những trường hợp này, vi khuẩn gây bệnh lao có thể kháng một số hoặc tất cả các loại thuốc và gây nên bệnh lao kháng thuốc.
Lao kháng thuốc có thể phổ biến hơn ở những người:
Chẩn đoán và điều trịNhững thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ. Những kỹ thuật y tế nào giúp chẩn đoán bệnh lao kháng thuốc?Lao kháng thuốc có thể được chẩn đoán và phát hiện thông qua các xét nghiệm đặc biệt trong phòng thí nghiệm để kiểm tra độ nhạy cảm của vi khuẩn với thuốc hoặc phát hiện các kiểu kháng thuốc. Các xét nghiệm này có thể là kỹ thuật phân tử (chẳng hạn như Xpert MTB / RIF) hoặc dựa trên nuôi cấy. Các kỹ thuật phân tử có thể cung cấp kết quả trong vòng vài giờ và đã được thực hiện thành công. Lao kháng thuốc có chữa được không?Phác đồ điều trị lao tiêu chuẩn kéo dài 6 tháng không có hiệu quả đối với những người mắc bệnh lao kháng thuốc. Bệnh lao kháng thuốc cực kỳ khó điều trị. Nếu không tìm được thuốc phù hợp để điều trị lao kháng thuốc, trong một số trường hợp, bệnh không thể chữa khỏi và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Nhiều người vẫn thường thắc mắc rằng: “Lao kháng thuốc có chữa được không?”. Câu trả lời là CÓ. Việc điều trị căn bệnh này thường đòi hỏi nhiều loại thuốc khác nhau và phác đồ điều trị lao kháng thuốc cũng kéo dài hơn. Người bị lao kháng thuốc nên được điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa có nhiều kinh nghiệm trong việc quản lý bệnh. Ở một số quốc gia, việc điều trị lao đa kháng thuốc ngày càng trở nên khó khăn. Các lựa chọn điều trị có thể giới hạn và khá tốn kém. Bởi không phải lúc nào các loại thuốc phù hợp, được khuyến cáo để điều trị bệnh hiệu quả cũng có sẵn. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể gặp phải nhiều tác dụng phụ do thuốc gây ra. Tùy vào loại thuốc bị kháng và tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định cho bạn những loại thuốc khác nhau. Các loại thuốc được sử dụng cho bệnh lao kháng thuốc bao gồm:
Thuốc tiêm có thể gây tác dụng phụ là mất thính lực và các vấn đề về thăng bằng. Đôi khi, phẫu thuật là cần thiết trong trường hợp bị lao phổi, nhằm loại bỏ các khu vực phổi bị phá hủy có chứa vi khuẩn và không thể tiếp cận bằng thuốc kháng sinh.
Dưới đây là một số cách giúp phòng ngừa bệnh:
Lao kháng thuốc không còn là một bệnh hiếm gặp. Hiểu rõ về căn bệnh này sẽ giúp bạn có cách phòng ngừa, thăm khám và điều trị bệnh kịp thời. Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Việt Nam là một trong những quốc gia mang gánh nặng về bệnh lao. Việt Nam đứng thứ 12 trong số 22 nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất của bệnh lao trên thế giới. Một trong những khó khăn đối với việc điều trị lao cho người dân là tình trạng lao kháng thuốc, hay nói dễ hiểu hơn là bệnh nhân bị kháng với thuốc trị bệnh lao. Vậy phòng khám Phổi Việt chúng tôi trình bày một số kiến thức phổ thông để giúp các bạn hiểu thêm về bệnh lao kháng thuốc. Vi trùng lao dễ kháng thuốc, nên điều trị lao cần dùng kết hợp nhiều thuốc, chứ không thể chỉ dùng đơn thuần một loại thuốc lao mà điều trị khỏi bệnh được. Có 2 nhóm thuốc trị bệnh lao, mà các BS thường gọi là “thuốc kháng lao hàng 1” và “thuốc kháng lao hàng 2”:
“Kháng thuốc” là khi vi trùng lao trong cơ thể chúng ta kháng – chống lại với một hay nhiều loại thuốc lao được trình bày ở trên. Có những bệnh nhân chỉ bị kháng thuốc ở mức độ ít nghiêm trọng, nhưng có những bệnh nhân kháng thuốc mức độ nặng hơn gọi là “lao đa kháng thuốc”, và có những bệnh nhân kháng thuốc mức độ nguy hiểm hơn nữa gọi là “lao siêu kháng thuốc”. Tùy theo mức độ kháng thuốc mà BS sẽ lựa chọn phác đồ điều trị khác nhau cho bệnh nhân. Bạn cần phải làm xét nghiệm nuôi cấy vi trùng lao và kháng sinh đồ lao. Có nghĩa là phòng xét nghiệm sẽ nuôi cấy mẫu bệnh phẩm của bạn (đàm, dịch cơ thể…) để tìm vi trùng lao, sau đó khi vi trùng lao mọc lên, chúng sẽ được thử với các loại thuốc lao xem “nhạy”với thuốc nào và “kháng” với thuốc nào. Quá trình nuôi cấy vi trùng và thử thuốc lao này mất khoảng 2 đến 3 tháng mới có kết quả. Như vậy, thông thường thì BS sẽ không thể biết được bạn có kháng thuốc lao hay không, khi bạn vừa mới được phát hiện bệnh lao. Hiện nay, ở Việt Nam đã có xét nghiệm giúp phát hiện kháng thuốc sớm và nhanh hơn là Hain test (thời gian thực hiện xét nghiệm khoảng 5 ngày) và Xpert MTB/RIF (thời gian thực hiện xét nghiệm khoảng 2 giờ). Tuy nhiên, hai xét nghiệm này có giá thành đắt, và không dùng phổ biến cho mọi bệnh nhân bị lao. Có một số nguyên nhân dẫn đến lao kháng thuốc: do bản thân người bệnh, do vi trùng lao, và do cả thầy thuốc.
Như đã trình bày ở phần trên, tình trạng kháng thuốc lao thường không thể biết được ngay khi mới phát hiện bệnh lao. Như vậy, đối với những bệnh nhân có nhiều nguy cơ kháng thuốc lao, ví dụ như những bệnh nhân bị tái phát lao nhiều lần, những bệnh nhân lao bỏ trị, hay không đáp ứng tốt với điều trị lao, …, thì BS có thể sớm đưa ra chỉ định xét nghiệm phù hợp để phát hiện sớm tình trạng kháng thuốc lao, giúp việc điều trị bệnh lao thành công. Thời gian điều trị lao kháng thuốc có thể cần kéo dài đến 24 tháng. Điều trị lao kháng thuốc cần kết hợp nhiều loại thuốc lao hơn bình thường, và các thuốc lao hàng hai dùng trong điều trị lao kháng thuốc cũng có nhiều tác dụng phụ hơn. Do đó, quá trình điều trị lao kháng thuốc sẽ phức tạp hơn, và cần được theo dõi nhiều hơn. Lao kháng thuốc điều trị có hết không?Lao kháng thuốc có thể điều trị khỏi. Mặc dù lao kháng thuốc gây khó khăn cho việc điều trị lao thành công, nhưng tùy theo mức độ nhẹ, nặng, hay nguy hiểm của tình trạng kháng thuốc mà BS sẽ lựa chọn phác đồ điều trị lao phù hợp cho bệnh nhân. Ngoài tác dụng điều trị bệnh lao thì thuốc kháng lao có thể gây ra các tác dụng bất lợi cho người dùng thuốc. Có nhiều bệnh nhân cảm thấy rất khỏe và không thấy khó chịu gì khi uống thuốc lao, nhưng cũng có bệnh nhân lại gặp nhiều bất lợi và khó khăn khi dùng thuốc lao. Các tác dụng phụ của thuốc lao thì đa dạng, và tùy thuộc vào loại thuốc lao mà bạn đang uống, cũng như tùy thuộc vào cơ thể và tình trạng bệnh lý riêng của mỗi người bệnh. Các ảnh hưởng bất lợi thường gặp là gây độc gan, độc thận, rối loạn tiêu hóa, và tình trạng mẫn cảm (hay tăng phản ứng). Điều quan trọng là bạn cần tái khám đều đặn trong suốt quá trình điều trị, hoặc tái khám khi bạn có các triệu chứng bất thường. Như vậy, BS có thể theo dõi các tác dụng phụ và điều chỉnh thuốc cho phù hợp với cơ thể bạn. Bệnh lao hầu như chỉ lây lan qua đường hô hấp. Như vậy, chỉ những bệnh nhân bị lao phổi mới có khả năng phát tán vi trùng lao và lây lan bệnh cho người khác. Những bệnh nhân không bị lao ở phổi, mà bị lao ở các cơ quan khác (lao hạch, lao ổ bụng, lao màng não…) thì hầu như không lây lan bệnh lao cho người khác. Nếu bạn cần biết thêm thông tin cụ thể về bệnh lao hay việc chẩn đoán và điều trị lao kháng thuốc, bạn có thể liên lạc Trung Tâm Hô Hấp Phổi Việt, 20-22 Ngô Quyền P5 Q10 TP.HCM, số điện thoại (028)39.575.099 để được hướng dẫn và trao đổi cụ thể hơn. |