Quản lý hành chính nhà nước là quản lý xã hội mang tính quyền lực nhà nước, sử dụng quyền lực nhà nước để điều chỉnh các quan hệ xã hội trong hoạt đông hành chính. Vậy khi thực hiện chức năng quản lý của mình, nhà nước thông qua hình thức và phương pháp quản lý như thế nào? Bài viết sẽ giúp bạn đọc tìm hiểu về vấn đề trên. Show - .png) 1- Khái niệm quản lý hành chính nhà nướcHình thức quản lý hành chính nhà nước là biểu hiện bên ngoài cùng loại của họat động quản lý nhà nước trong những hành động cụ thể cùng loại. Như vậy, hình thức quản lý hành chính nhà nước là hoạt động biểu hiện ra bên ngoài của chủ thể quản lý nhằm thực hiện tác động quản lý. Nói cách khác, hình thức quản lý hành chính nhà nước là biểu hiện có tính chất tổ chức – pháp lý của những hoạt động cụ thể cùng loại của chủ thể quản lý hành chính nhà nước nhằm hoàn thành những nhiệm vụ đặt ra trước nó. Xem thêm: Dịch vụ pháp lý trong lĩnh vực hành chính của Công ty Luật TNHH Everest  2- Hình thức quản lý hành chính nhà nước(i) Ban hành văn bản quy phạm pháp luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật là hình thức pháp lý quan trọng nhất trong hoạt động của các chủ thể quản lý hành chính nhà nước nhằm thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình. Hình thức ban hành văn bản pháp luật chủ đạo là việc các chủ thể quản lý có thẩm quyền ban hành các văn bản pháp luật đề ra các chủ trương, đường lối, chính sách lớn, nhiệm vụ chung có tính chiến lược định hướng cho hoạt động quản lý nhà nước. Hình thức ban hành văn bản quy phạm pháp luật là việc các chủ thể quản lý có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật nhằm cụ thể và chi tiết các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên và cơ quan quyền lực cùng cấp. (ii) Ban hành văn bản áp dụng quy phạm pháp luật Hình thức ban hành văn bản áp dụng quy phạm pháp luật là việc các chủ thể quản lý có thẩm quyền căn cứ vào các quy định pháp lụât hiện hành để giải quyết các vụ việc cụ thể phát sinh trọng họat động quản lý nhà nước. (iii) Thực hiện các hoạt động khác mang tính chất pháp lý Thực hiện các hoạt động khác mang tính chất pháp lý là những họat động rất phổ biến và đa dạng, được pháp luật quy định chặt chẽ nhưng không cần phải ban hành văn bản quy phạm hay van bản áp dụng pháp luật, như: khám xét người, phương tiện, lập biên bản vi phạm hành chính, công chứng. (iv) Áp dụng những biện pháp tổ chức trực tiếp Áp dụng các biện pháp tổ chức – xã hội trực tiếp bao gồm các biện pháp tổ chức ra bên ngoài như: hội thảo quần chúng, lấy ý kiến người dân, điều tra xã hội học…; Các biện pháp tổ chức nội bộ cơ quan như: hội thảo, hội nghị, tổng kết rút kinh nghiệm. (v) Tiến hành các hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ – kỹ thuật Thực hiện các tác nghiệp vật chất – kỹ thuật là hình thức sử dụng khoa học kỹ thuật vào công tác quản lý như in ấn, soạn thảo, lưu trữ văn bản hành chính,… hoặc các hoạt động phục vụ thuần túy (bảo vệ, lại xe, tạp vụ,…). Quản lý hành chính là sự tác động của cơ quan hành chính nhà nước lên đối tượng là con người hoặc là các mối quan hệ xã hội để đạt mục tiêu của chính phủ. Phương pháp quản lý và cách tiếp cận cụ thể phụ thuộc vào từng thể chế chính trị tại các nước, cũng như mục tiêu cần đạt được. Ví dụ tại Việt Nam vào thập niên 2000, mục tiêu cần đạt được nêu ra là dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Tiếp cận dưới góc độ thực thi quyền lực nhà nước thì quản lý hành chính nhà nước là thực thi quyền hành pháp của nhà nước. Dưới góc độ hoạt động cụ thể thì quản lý hành chính là điều chỉnh hành vi con người, hành vi xã hội và tổ chức thực thi pháp luật ban hành. Ngoài ra quản lý hành chính ở trong chính phủ, quản lý hành chính còn được xem xét trong mối quan hệ ngoài nhà nước, còn gọi là hành chính tư. Hiện nay trong Hiến pháp 2013 các văn bản pháp luật không có định nghĩa cụ thể cho quản lý nhà nước, tuy nhiên có thể tham khảo các nội dung sau để hiểu hơn về khái niệm quản lý nhà nước: Theo từ điển luật học giải thích về quản lý nhà nước như sau: "Quản lý nhà nước Là hoạt động thực thi quyền lực nhà nước do các cơ quan nhà nước thực hiện nhằm xác lập một trật tự ổn định, phát triển xã hội theo những mục tiêu mà tầng lớp cầm quyền theo đuổi. Bao gồm toàn bộ hoạt động của cả bộ máy nhà nước từ lập pháp, hành pháp đến tư pháp vận hành như một thực thể thống nhất. Chấp hành, điều hành, quản lý hành chính do cơ quan hành pháp thực hiện đảm bảo bằng sức mạnh cưỡng chế của Nhà nước." Như vậy, có thể hiểu quản lý nhà nước theo cách đơn giản như sau: - Quản lý nhà nước là hoạt động của các cơ quan nhà nước nhằm thực thi quyền lực nhà nước, nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội theo mục tiêu đã đề ra. - Quản lý nhà nước là một hoạt động mang tính quyền lực, được thực hiện bởi các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, được đảm bảo bằng sức mạnh cưỡng chế của nhà nước. - Quản lý nhà nước là sự chỉ huy,điều hành để thực thi quyền lực nhà nước, do tất cả các cơ quan nhà nước (lập pháp, hành pháp, tư pháp) tiến hành để tổ chức và điều chỉnh các quá trình xã hôi, và hành vi hoạt động của công dân. Quản lý nhà nước là gì? Vai trò của quản lý nhà nước là gì? (Hình từ Internet) Các nguyên tắc quản lý nhà nước là gì?Hiện nay có 05 nguyên tắc quản lý nhà nước như sau: (1) Nguyên tắc tuân thủ pháp luật: Đây là nguyên tắc cơ bản của quản lý nhà nước. Theo nguyên tắc này, mọi hoạt động quản lý nhà nước đều phải được thực hiện trên cơ sở pháp luật. Các cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức quản lý nhà nước có trách nhiệm tuân thủ các quy định của pháp luật trong hoạt động quản lý nhà nước. (2) Nguyên tắc thống nhất: Nguyên tắc này đòi hỏi hoạt động quản lý nhà nước phải được thực hiện thống nhất từ trung ương đến địa phương, bảo đảm sự chỉ đạo, điều hành của cơ quan nhà nước cấp trên đối với cơ quan nhà nước cấp dưới. Nguyên tắc này nhằm đảm bảo cho hoạt động quản lý nhà nước được thực hiện một cách đồng bộ, hiệu quả, tránh chồng chéo, mâu thuẫn. (3) Nguyên tắc chủ động, sáng tạo: Nguyên tắc này đòi hỏi hoạt động quản lý nhà nước phải được thực hiện một cách chủ động, sáng tạo, phù hợp với thực tiễn và điều kiện cụ thể của từng địa phương, lĩnh vực. Nguyên tắc này nhằm đảm bảo cho hoạt động quản lý nhà nước đáp ứng được yêu cầu của sự phát triển kinh tế - xã hội. (4) Nguyên tắc công khai, minh bạch: Nguyên tắc này đòi hỏi hoạt động quản lý nhà nước phải được thực hiện một cách công khai, minh bạch, bảo đảm quyền tiếp cận thông tin của công dân. Nguyên tắc này nhằm đảm bảo cho hoạt động quản lý nhà nước được thực hiện một cách dân chủ, công bằng, minh bạch. (5) Nguyên tắc dân chủ: Nguyên tắc này đòi hỏi hoạt động quản lý nhà nước phải được thực hiện theo nguyên tắc dân chủ, bảo đảm sự tham gia của nhân dân vào quá trình quản lý nhà nước. Nguyên tắc này nhằm đảm bảo cho hoạt động quản lý nhà nước được thực hiện một cách phù hợp với ý chí, nguyện vọng của nhân dân. Vai trò của quản lý nhà nước là gì?Quản lý nhà nước là hoạt động của các cơ quan nhà nước nhằm thực thi quyền lực nhà nước, nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội theo mục tiêu đã đề ra. Quản lý nhà nước có vai trò quan trọng trong đời sống xã hội, cụ thể là: - Điều chỉnh các quan hệ xã hội theo mục tiêu đã đề ra: Quản lý nhà nước tác động đến các quan hệ xã hội, nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội theo mục tiêu đã đề ra. Mục tiêu của quản lý nhà nước được thể hiện trong các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. - Bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc: Quản lý nhà nước góp phần bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, chống lại các hành vi xâm phạm lợi ích quốc gia, dân tộc. - Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân: Quản lý nhà nước góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, đảm bảo cho công dân được sống trong một xã hội công bằng, dân chủ. Vai trò của quản lý nhà nước trong từng lĩnh vực: - Trong lĩnh vực kinh tế: Quản lý nhà nước trong lĩnh vực kinh tế nhằm điều chỉnh các hoạt động kinh tế theo mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Quản lý nhà nước trong lĩnh vực kinh tế có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, ổn định kinh tế, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể kinh tế. - Trong lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế: Quản lý nhà nước trong các lĩnh vực này nhằm phát triển văn hóa, giáo dục, y tế, nhằm nâng cao đời sống tinh thần và vật chất của nhân dân. Quản lý nhà nước trong lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế có vai trò quan trọng trong việc xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài; chăm sóc sức khỏe cho nhân dân. - Trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh: Quản lý nhà nước trong lĩnh vực này nhằm bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội. Quản lý nhà nước trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; bảo vệ an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội. - Trong lĩnh vực hành chính: Quản lý nhà nước trong lĩnh vực này nhằm tổ chức, điều hành các hoạt động của bộ máy nhà nước. Quản lý nhà nước trong lĩnh vực hành chính có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo cho bộ máy nhà nước hoạt động hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của quản lý nhà nước. |
