Fanboys nghĩa là gì

Từ trước đến nay, trên các diễn đàn của bất cứ chủ đề nào, người ta thường dùng từ “fanboy” hay "chủ nghĩa fanboy", nhưng không mấy ai hiểu hoàn toàn những từ đó nghĩa là gì cả. Tuy nhiên việc sử dụng các từ này ngày càng nên phổ biến. Và không phải lúc nào cũng phù hợp.

“Fanboy” là từ lóng lần đầu tiên được sử dụng cách đây gần một thế kỷ. Vào năm 1919, trong một trận đấu boxing, người ta đã dùng từ “fanboy” để miêu tả những người yêu thích môn thể thao này. Sau đó những người ham mê truyện tranh và tự hào về khả năng nhớ được nhiều nhân vật, đã tự mình nhận là fanboy. “Fanboy” bắt đầu được sử dụng rộng rãi và đi vào từ điển kể từ đó.

Theo định nghĩa của từ điển Oxford: Fanboy là một một người nam giới đặc biệt cuồng nhiệt những thể loại giải trí như truyện tranh, âm nhạc, film hoặc các tiểu thuyết khoa học. Sự định nghĩa này có thể chưa đầy đủ hoàn toàn nếu xét tại thời điểm hiện tại. Nhưng người ta có thể hiểu rộng ra rằng: fanboy là những người say mê một thể loại, một hình thức, một dạng vật chất hoặc tinh thần nào đó theo cách cuồng nhiệt. Và xin lưu ý một điều: ham mê thì có nhưng thái quá và bảo thủ thì không.

Tuy nhiên, thời gian gần đây “fanboy” "được" cộng đồng game thủ sử dụng tương đối thường xuyên. Người ta coi đây là một từ lóng để chỉ những ai bênh vực lý lẽ của mình một cách bảo thủ, bất chấp ý kiến đúng sai. Họ không đồng ý với bất kỳ một dạng ý kiến nào trái ngược với dòng suy nghĩ của họ. Họ hoàn toàn không chấp nhận sự tồn tại của các ý kiến trái chiều.

Điển hình nhất cho cuộc chiến của những “fanboy” ngày nay là việc nhận xét về các hệ máy console và các tựa game chơi trên nền console đó. Nếu họ yêu thích Sony thì Xbox và Wii chỉ là đồ bỏ. Nếu họ đã “lỡ yêu” Gears of Wars thì các trò chơi tương tự như Killzone sẽ bị ra rìa. Các fanboy cuồng tín sẵn sàng bảo vệ ý kiến của mình đến cùng với bất kỳ giá nào.

Có một điều bình thường nhưng người ta lại hay tranh cãi. Đó là nếu xét về mặt chất lượng hình ảnh, đồ họa, âm thanh hoặc bất cứ yếu tố nào khác của game thì hầu như không hề có sự khác biệt trên những hệ máy console khác nhau. Những trải nghiệm mà người chơi nhận được hoàn toàn giống nhau, cho dù đó là một chiếc Xbox360 hay PS3 hoặc một hệ máy do Nintendo sản xuất. Ấy vậy mà, sự xung đột giữa các “fanboy” console đã nổ ra và chưa hề có dấu hiệu dừng lại.

Cuộc chiến bảo vệ console của các fanboy xảy ra từ rất lâu. Cổ xưa nhất có lẽ là những sự “xung đột” giữa những người yêu mến hệ máy NES và Sega Genesis ở Nhật Bản. Hay như ở phía bên kia Thái Bình Dương là xung khắc của các “tín đồ” Intellivision và Atari 2600. Thể loại cuồng tín này còn kéo theo những cuộc tranh luận kéo dài về thể thao và tôn giáo. Và tất nhiên, không thể thiếu những tranh cãi về các tựa game được phát hành.

Patrick Hanlon, tác giả cuốn sách tâm lý quảng cáo nổi tiếng “Xây dựng thương hiệu căn bản: Tạo ra tín đồ cho công ty, nhãn hàng và tương lai của bạn”, cũng đưa ra một vài nhận xét. Ông cho rằng những hành động thể hiện sự cuồng tín là một phần của con người kể từ khi những người tiền sử tranh cãi về vũ khí thích hợp nhất để săn voi mamut. Ngoài ra, ông còn kết luận khi cộng đồng càng tiến gần hơn đến những cuộc tranh luận thì càng khó để thoát ra khỏi nó.

“Bất cứ khi nào người ta gặp một nhóm có cùng niềm tin và ý tưởng, sẽ thật khó khăn để rời ra”, Hanlon, một thành viên quan trọng trong chiến dịch quảng cáo của tựa game Halo, phát biểu như vậy. “Nếu ai đó dừng lại, người đó sẽ mất tín nhiệm từ các thành viên khác. Điều này như một sợi dây vô hình níu kéo, tạo áp lực khiến họ tiếp tục lấn sâu hơn, cho dù đôi khi có cảm giác mình đã lầm”, Hanlon phân tích thêm. Ông còn cho rằng những tâm lý trên có thể làm hạn chế nhu cầu thỏa mãn của người chơi, họ sẽ có ít cơ hội hơn để tiếp cận với các giá trị khác.

Có thể hình dung đơn giản về sự ảnh hưởng của việc bê một vật nặng với những gì do tín ngưỡng, tôn giáo hay niềm tin gây ra. Điều này cũng giống như việc người chơi ra quyết định mua đồ. Một món đồ rẻ tiền bao giờ cũng ít được coi trọng cân nhắc hơn những món đồ đắt tiền. Rõ ràng là những gì thuộc về sự nhiệt thành, say mê luôn tạo cho con người cảm giác phấn chấn và hoàn toàn có thể bảo vệ tới cùng. Và cách mà các fanboy console bắt đầu bảo vệ hệ máy của mình cũng có sự tương đồng với ví dụ trên.

“Chủ nghĩa Fanboy cuồng tín bắt nguồn từ những người chơi mong muốn hệ máy console của mình trở nên phổ biến rộng rãi để có thể nhận được nhiều hỗ trợ nhất từ nhà phát triển”, Rob Foor, người điều hành trang web Sony Defense Force đã nói như vậy. Foor còn liệt kê ra một loạt những lý do khác mà có thể khiến người chơi trở thành một fanboy.

“Điều khiến người ta say mê một hệ máy console có thể là video game, giá cả, chức năng, bạn bè… Ví dụ: một người chơi có thể sở hữu một chiếc Wii, một chiếc PS3 và một chiếc Xbox. Tuy vậy, người này lại thích dùng PS3 hơn. Có thể là do đã quen sử dụng, yêu thích các tựa game độc quyền của PS3 hoặc chỉ đơn giản chỉ là yêu thích thương hiệu Sony”, Foor cho biết.

Ảnh chỉ có tính chất minh họa

Như vậy, có thể thấy chi phí, ý kiến của bạn bè... là những yếu tố có ảnh hưởng khá lớn đến việc hình thành “cảm xúc thái quá”. Tuy nhiên, đó không phải là toàn bộ lý do. Các hãng sản xuất luôn cố gắng tạo ra, tìm cách nâng cao niềm tin nơi khách hàng. Người mua sẽ có được cảm giác trở thành một phần của “đội ngũ những người đồng quan điểm” luôn được nhà sản xuất hỗ trợ, sự kiện thường niên BlizzCon là một ví dụ tiêu biểu. Và điều đó cũng được các nhà sản xuất áp dụng rất triệt để trong thế giới console. Cụ thể là các nhà sản xuất như Microsoft hay Sony đã lần lượt tạo ra các mạng Xbox Live và PlayStation Network.

Một lý do khác cũng vô cùng quan trọng, có ảnh hưởng trực tiếp và sâu rộng nhất trong quá trình hình thành “chủ nghĩa Fanboy cuồng tín” là sự vội vàng, hấp tấp trong quá trình kết luận. Yêu mến một hệ máy console chẳng có gì là sai trái. Nhưng mọi chuyện sẽ lệch lạc nếu như người sở hữu bắt đầu kết luận thông tin theo hướng “chủ nghĩa cá nhân”, hiểu nôm na trong trường hợp này là “Chủ nghĩa Tôi đúng” hoặc “Tôi luôn đúng”.

Quá trình này được các nhà tâm lý học, tâm thần học diễn giải như sau. Đầu tiên, người mua ra quyết định mua một chiếc console và hy vọng sự lựa chọn của mình là tối ưu nhất. Họ yêu quý hệ máy console đã chọn, coi đó là một đồ vật tuyệt vời. Họ tin tưởng ý kiến, cách đánh giá cũng như quyết định của mình là hoàn toàn sáng suốt và đúng đắn. Vì vậy, những ai có ý kiến trái chiều thì luôn bị coi sai lầm, thậm chí còn bị đánh giá là “ngớ ngẩn”, “ấu trĩ”, “thiếu hiểu biết”. Và khi đó những người cuồng tín sẽ cố gắng bảo vệ “cái tôi” của mình, bất chấp mọi lý lẽ, ý kiến của người khác.

Sự chuyển biến trong tâm lý đã được thể hiện ra ngoài bằng hành động. Nhưng chúng ta có thể thấy rằng, những cảm xúc, lý lẽ của fanboy chỉ giới hạn ở phạm vi cá nhân. Họ không được và cũng không thể áp đặt suy nghĩ của mình lên người khác.

Fanboy cũng có mặt tốt của mình, họ đã tạo lập được một tập hợp và có tiếng nói lớn hơn. Nhưng nếu xét về tổng thể, “chủ nghĩa Fanboy” lại là một mối đe dọa với cộng đồng game bởi những ý kiến một chiều, đôi khi thiển cận của mình, có thể ẩn chứa sai lầm trong thông tin. Những điều này có thể gây ra sự chia rẽ giữa những người chơi game và ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành công nghiệp game trong tương lai.

Là một fanboy theo nghĩa gốc thì không có gì là xấu. Không là một fanboy cũng chẳng có gì tồi tệ. Bởi mục đích chính của chơi game là giải trí, thư giãn, tận hưởng những trải nghiệm tuyệt vời chứ không phải là bảo thủ, gây chiến. Rõ ràng, khi nhìn từ ngoài vào hoặc có một tư duy công tâm, người ta sẽ hiểu được liệu có cần thiết xảy ra các cuộc chiến giữa các fanboy với nhau hay không.