Theo Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản Kohei Yanase, hiện nay trong khu vực châu Á, các doanh nghiệp Nhật Bản đang thực hiện chính sách “China plus One” (Trung Quốc + 1) để tránh rủi ro trong kinh doanh và họ đã quyết định chọn Việt Nam là điểm đến. Các công ty lớn của Nhật Bản hoạt động nhiều năm tại Việt Nam đang có những động thái tích cực nhằm mở rộng quy mô kinh doanh tại thị trường địa phương. Công ty Yamaha nâng sản lượng xe máy sản xuất ở Việt Nam; IHI chuyển hoạt động vẽ kiểu tàu bè sang cảng Hải Phòng; Toshiba đưa bộ phận nghiên cứu và phát triển sang Việt Nam trong khi Canon thì không ngừng mở rộng mạng lưới phân phối và liên tiếp tung ra những dòng sản phẩm mới... Trong chuyến viếng thăm chính thức Việt Nam mới đây, cựu Thủ tướng Nhật Bản, ông Koizumi, đã tới thăm nhà máy sản xuất của Canon nhằm khen ngợi thành tích kinh doanh xuất sắc của hãng tại thị trường Việt Nam. Canon là một trong những công ty có hoạt động kinh doanh thành công nhất tại Việt Nam hiện nay với doanh thu sản xuất tăng 70% trong năm 2006. Chỉ sau 5 năm hoạt động, Canon đã nhanh chóng chiếm lĩnh vị trí hàng đầu trong lĩnh vực giải pháp hình ảnh, trở thành sự lựa chọn số một của người tiêu dùng. Trong năm 2007, Canon đặt mục tiêu đạt doanh thu 50.000.000 USD và mở rộng mạng lưới với 5 nhà phân phối chính và hơn 300 đại lý trên toàn quốc. Ông Mike Asao, Trưởng đại diện Văn phòng Canon Singapore tại Việt Nam cho biết: Việt Nam đang chuyển mình trở thành một thị trường thực sự hấp dẫn cho các doanh nghiệp Nhật Bản. Với môi trường kinh doanh ngày một thông thoáng và linh hoạt như hiện nay, Canon sẽ tiếp tục mở rộng sản xuất với chiến lược phát triển bền vững và lâu dài tại Việt Nam. Nguồn nhân công rẻ là một trong những nguyên nhân chính biến Việt Nam thành địa điểm lý tưởng cho các hoạt động sản xuất. Mức lương trung bình của công nhân Việt Nam hiện nay chỉ chừng 80 USD/tháng, bằng một nửa lương công nhân Trung Quốc và chỉ bằng 1/5 lương công nhân Nhật Bản.Hơn nữa, việc xây dựng dây chuyền sản xuất tại thị trường tiêu thụ sẽ giúp các công ty Nhật Bản giảm thiểu chi phí, tăng khả năng cạnh tranh và mở rộng thị phần. Các hoạt động sản xuất cũng đem lại lợi ích đáng kể cho thị trường địa phương đặc biệt trong lĩnh vực tạo việc làm. Chỉ các nhà máy của Canon nói riêng đã tạo việc làm cho hơn 15.000 người lao động Việt Nam. Ba nhà máy sản xuất của Canon được xây dựng với cơ sở hạ tầng và thiết bị hiện đại nhất, không chỉ sản xuất những sản phẩm chất lượng quốc tế mà còn mang lại môi trường làm việc lý tưởng cho toàn thể bộ máy công nhân viên. Một đội ngũ nhân viên tay nghề cao, lên tục được đào tạo nâng cấp là một trong những lý do mang tới những sản phẩm chất lượng cao là nền tảng cho sự thành công của Canon tại thị trường Việt Nam. Canon, hãng sản xuất máy ảnh, máy quay và thiết bị văn phòng hàng đầu thế giới, không xây dựng nhà máy hay mở rộng sản xuất tại Trung Quốc nữa mà tăng gấp đôi số nhân công tại nhà máy sản xuất ở gần Hà Nội. Nissan, Hanesbrand – một công ty lớn của Mỹ và tập đoàn dệt Texhong của Trung Quốc cũng đang có kế hoạch xây dựng thêm hai nhà máy tương tự. Trung Quốc cho đến nay vẫn là địa điểm thu hút đầu tư sản xuất công nghiệp hấp dẫn nhất trên thế giới, tổng số vốn đầu tư vào nước này năm ngoái là khoảng 83 tỷ USD. Tuy nhiên trong chiến lược Trung Quốc + 1 của nhiều công ty đa quốc gia, do lo ngại giá cả tăng cao tại nước này, họ đã tiến hành mở rộng sản xuất ra nhiều nước khác trong khu vực, đặc biệt là tại Việt Nam. Sự lo lắng của nhà đầu tư đối với môi trường kinh doanh tại Trung Quốc ngày càng tăng cao, cụ thể chi phí lao động tăng, nguồn nhân lực và khoáng sản thiếu, đồng Nhân dân tệ ngày một mạnh hơn, chính sách thuế chưa thật sự thỏa đáng. Mức lương tại Trung Quốc đang tăng với tốc độ 25%/năm và nhiều mức chi phí khác tăng cao đang làm giảm rất nhiều sức hấp dẫn của môi trường kinh doanh tại Trung Quốc. Theo ông Edward Kang, giám đốc điều hành một công ty thể thao hàng đầu của Mỹ, những công ty đa quốc gia nên nghĩ đến toàn thế giới và đảm bảo một sự cân bằng. Họ đang tiến hành làm điều đó bằng cách khuyến khích những nhà cung cấp nguyên vật liệu đa dạng hóa hoạt động ra ngoài biên giới Trung Quốc. Công ty này đang xây dựng nhà máy tại Việt Nam để hỗ trợ cho ba nhà máy ở Trung Quốc. Không có nhiều nhà máy sản xuất chuyển công việc sản xuất từ Trung Quốc sang Mỹ dù khi giá dầu tăng cao, chi phí vận chuyển hàng hóa liên châu lục hết sức tốn kém. Việc đầu tư chuyển từ Trung Quốc sang các nước khác có nguyên nhân chính là do Trung Quốc hiện chuyển trọng tâm sang những ngành có mức lương cao hơn như sản xuất máy móc và linh kiện máy tính. Ông Jack Perkowski, giám đốc phụ trách sản xuất một công ty lớn của Mỹ tại Trung Quốc, nhận xét tình hình như trên tại Trung Quốc có nguyên nhân họ đang chuyển sản xuất sang một mức độ cao hơn. Những nước khác tại châu Á có khả năng thay thế Trung Quốc đang trải qua tình trạng lạm phát cao, vì thế tiền lương họ kiếm được vẫn thấp hơn nhiều so với người lao động Trung Quốc. Khi chi phí lao động tại châu Á tăng cao, người tiêu dùng trên thế giới sẽ phải gánh chịu tác động mạnh của việc giá cả hàng hóa tăng cao. Không chỉ có vậy, giá cả hàng hóa tăng cao tại Trung Quốc và nhiều nước châu Á khác khiến nhiều công ty khác trên toàn thế giới tăng giá theo, điều này sẽ đẩy cao tỷ lệ lạm phát trên toàn thế giới. Trên thực tế không có nhiều công ty đóng cửa nhà máy của họ tại Trung Quốc. Đối với những công ty có hoạt động sản xuất lớn tại đây, chiến lược Trung Quốc có mục đích chính là giảm thiểu rủi ro. Nhiều trong số họ đang tìm hết cách để kiểm soát chi phí, một trong những cách đó là tăng tỷ lệ tự động hóa để giảm số lượng lao động. Ngay cả những công ty Trung Quốc cũng phải làm như vậy. Theo tính toán của Texhong, chi phí lao động ngành may mặc tại Trung Quốc sẽ tăng khoảng 16% trong năm nay. Năm 2007, mức chi phí này đã tăng 12%. Luật lao động mới tại Trung Quốc cho đến nay cũng gây không ít khó khăn cho nhà đầu tư. Đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Trung Quốc cho đến nay tăng thêm 30% trong 03 năm. Cùng thời gian đó, đầu tư trực tiếp nước ngoài tăng gấp đôi tại Philippin và tăng gấp 8 lần tại Việt Nam. Lâu nay nhiều người thường cho rằng Việt Nam sẽ là Trung Quốc thứ hai, và Campuchia sẽ là Việt Nam thứ hai. Tuy nhiên người ta còn chưa biết điều này sẽ còn đúng trong bao lâu nữa khi những nền kinh tế đang dịch chuyển dần từ lĩnh vực sản xuất lên dịch vụ. Dân số Việt Nam chỉ bằng khoảng 1/16 của Trung Quốc trong khi lượng vốn đầu tư đổ vào bằng 1/5. Lượng tiền đầu tư dường như quá nhiều, các công ty tìm mọi cách để tìm được nguồn nhân công và nguyên vật liệu. Theo một khảo sát của Grant Thorton, một công ty kiểm toán và tư vấn hàng đầu thế giới, chưa có một nơi nào trên thế giới mà các công ty phải lo giữ người lao động như Việt Nam. Những nhà đầu tư nước ngoài than phiền rằng họ tốn rất nhiều công sức và chi phí để đào tạo lao động và cuối cùng người lao động nghỉ việc chỉ sau thời gian ngắn. Chiến lược kinh doanh Trung Quốc cộng một (China plus one) Khi Trung Quốc ngày một giàu có, dân số già đi, chi phí sản xuất tại đây ngày càng tăng cao. Mức lương và giá cả hàng hóa tăng rất nhanh. Tất cả các mặt hàng đều tăng giá, từ gạo cho đến giá nhà đất. Thêm vào đó, Trung Quốc mới sửa đổi lại luật thuế thu nhập doanh nghiệp vào năm 2007, theo đó những công ty nước ngoài sẽ phải nộp thuế với mức thuế mới là 25% thay vì mức hết sức ưu đãi 15% trước đây. Như vậy tính hấp dẫn của môi trường đầu tư tại Trung Quốc cũng giảm bớt, thay vào đó các nhà đầu tư chú ý nhiều hơn tới các môi trường đầu tư khác trong khu vực. Một số công ty sản xuất, đặc biệt là Mỹ đã và đang cân nhắc chuyển một phần hoặc toàn bộ công việc sản xuất sang những nước láng giềng. Việt Nam cho đến nay được các nhà đầu tư của Mỹ, đặc biệt là những nhà đầu tư sản xuất hàng để xuất ngược về thị trường Mỹ, dành sự chú ý đặc biệt. Ngọc Diệp
Chiến tranh thương mại Mỹ- Trung đã và đang khiến các công ty đa quốc gia hoạt động tại Trung Quốc phải tìm cách dịch chuyển sản xuất của mình sang các nước châu Á khác. Chiến lược “Trung Quốc +1” đã ra đời trong bối cảnh như vậy và ngày càng trở nên phổ biến. Theo đó, các quốc gia ASEAN, bao gồm cả Việt Nam, sẽ được hưởng lợi khi các công ty đa quốc gia áp dụng chiến lược "Trung Quốc + 1" và đa dạng hóa chuỗi cung ứng của họ. Nói cách khác, Việt Nam có lợi từ sự phá vỡ chuỗi cung ứng tập trung quá nhiều vào Trung Quốc như hiện nay. Bằng chứng là, tăng trưởng xuất khẩu tích cực của Việt Nam (tăng 5,1% trong quý 1/2019), trái ngược hoàn toàn với sự sụt giảm đang diễn ra ở tất cả các nước còn lại của châu Á, bao gồm Singapore giảm 8,9%, Thái Lan (- 1,6%), Hàn Quốc (- 8,5%) và Đài Loan (- 4,5%) trong quý1/2019. Xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ đối với những lĩnh vực/sản phẩm thuộc diện bị xem xét và quy định mức hàng rào thuế quan cao hơn áp dụng bởi Hoa Kỳ đối với sản phẩm từ Trung Quốc, đặc biệt tăng mạnh mẽ. Đó là các mặt hàng trong lĩnh vực dệt may, đồ gỗ, các linh kiện máy tính & điện tử, điện thoại. Điều này cho thấy, Việt Nam có thể được hưởng lợi từ sự chuyển hướng nhu cầu và xuất khẩu do chiến tranh thương mại Mỹ - Trung. Nhờ làn sóng dịch chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam, FDI vào Việt Nam vẫn sẽ tăng mạnh và hỗ trợ tăng trưởng GDP trong năm 2019. Tổng số vốn FDI đăng ký đã tăng 65% trong tháng 4 (tăng 86% trong quý 1/2019), trong khi tổng vốn FDI thực hiện cũng tăng 11,3% trong tháng 4 (tăng 6% trong quý 1/2019) so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, chi tiêu tiêu dùng tiếp tục tăng mạnh trong những tháng đầu năm 2019. Tổng doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng trong tháng 4 đã tăng mạnh nhất kể từ năm 2015, đạt 13,1%, qua đó doanh thu bán lẻ tăng 11,9% trong 4 tháng đầu năm so với cùng kỳ năm ngoái. Điều này cũng tiếp tục hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam từ nay đến cuối năm, dù rằng sẽ có nhiều công ty sẽ phải tái cấu trúc, làm lại thị trường do nội tại hay do cạnh tranh gia tăng khi ngày càng có nhiều doanh nghiệp nước ngoài nhắm đến thị trường Việt Nam. Đánh giá của bạn: |