Lao phổi là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn lao gây nên tại phổi của bệnh nhân. Tác nhân gây bệnh là vi khuẩn lao có tên khoa học Mycobacterium tuberculosis, lây qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi, khạc nhổ và lây cho người tiếp xúc gần. Bệnh có khả năng lây lan mạnh trong thời gian chưa điều trị.
- Đối tượng nào có nguy cơ mắc lao phổi?
Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên những đối tượng sau có nguy cơ cao hơn mắc lao phổi:
- Người suy giảm miễn dịch: nhiễm HIV, ung thư, điều trị hóa chất, dùng thuốc ức chế miễn dịch (corticoid)
- Người tiếp xúc trực tiếp với nguồn lây, nhất là trẻ em < 5 tuổi
- Người mắc các bệnh mãn tính: đái tháo đường, suy thận mạn
- Người nghiện chất: ma túy, rượu, thuốc lá
- Bệnh lao phổi biểu hiện như thế nào?
Các triệu chứng lao phổi điển hình bao gồm:
- Ho kéo dài hơn 3 tuần (ho khan, ho có đờm, ho ra máu)
- Đau ngực
- Chán ăn, gầy sút cân
- Đổ mồ hôi trộn về đêm
- Sốt nhẹ, ớn lạnh về chiều
Chẩn đoán lao phổi:
- Dựa trên lâm sàng: nghi ngờ nhiễm lao phổi trên các bệnh nhân có tiền sử tiếp xúc với người bệnh có AFB đờm dương tính, có tình trạng suy giảm miễn dịch, ho kéo dài, ho máu, sốt về chiều, sút cân, đổ mồ hôi trộn ..
- Chụp xquang phổi có giá trị định hướng chẩn đoán lao
- Chẩn đoán vi sinh: nhuộm soi đờm (AFB), cấy đờm tìm vi khuẩn lao, kỹ thuật sinh học phân tử (PCR, Gen Xpert)
- Các xét nghiệm miễn dịch: phản ứng Mantoux, xét nghiệm QuantiFERON-TB
- Điều trị lao phổi như thế nào?
Hiện nay phương pháp điều trị lao phổi phổ biến là sử dụng kết hợp kháng sinh tối thiểu 6 tháng, chia làm 2 giai đoạn:
- Giai đoạn tấn công (kéo dài 2 tháng): thường kết hợp 4 loại thuốc
- Giai đoạn duy trì (sau giai đoạn tấn công, kéo dài 4-6 tháng): thường sử dụng 2 loai thuốc
Việc không tuân thủ điều trị có nguy cơ dẫn đến vi khuẩn lao kháng thuốc, khiến cho việc điều trị lao phổi khó khăn hơn rất nhiều.
Trong quá trình điều trị cần theo dõi tác dụng phụ của thuốc lao: tổn thương gan thậm chí suy gan cấp, thận, mù màu, giảm bạch cầu, tiểu cầu, tăng axit uric máu …
- Tiên lượng lao phổi như thế nào?
Nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ, phần lớn bệnh nhân lao đều khỏi bệnh mà không bị biến chứng. Bệnh nhân lao phổi nhập viện muộn trong tình trạng suy hô hấp, tỷ lệ tử vong có thể lên đến 65,6 – 74%.
Bệnh lao (còn gọi là TB) là một bệnh truyền nhiễm do vi trùng lao gây nên. Nếu vi trùng lao thâm nhập vào một cơ quan nào đó trong cơ thể và sinh sôi đồng thời cơ thể không thể chống lại nó, khi đó sẽ hình thành bệnh lao.
Bệnh lao có thể gặp ở tất cả các bộ phận của cơ thể như lao màng phổi, lao hạch bạch huyết, lao màng não, lao xương khớp, lao màng bụng, lao hệ sinh dịch – tiết niệu, lao ruột, trong đó bệnh lao phổi thường gặp nhất (chiếm 80 – 85%) và là nguồn lây chính cho người xung quanh.
Đối với người bị nghi ngờ mắc bệnh lao phổi, nếu xét nghiệm soi đờm trực tiếp thấy có vi khuẩn lao thì người bệnh được chẩn đoán là lao phổi AFB(+) và ngược lại là lao phổi AFB(-)
Những số liệu về tình trạng bệnh lao phổi:
- Theo số liệu thống kê, năm 2015 có 1,8 triệu người bị chết do lao phổi, trong số 10,4 triệu người mắc bệnh.
- Tổ chức Y tế Thế giới ước tính rằng mỗi năm có 9 triệu người mắc bệnh lao, trong đó có 3 triệu người không được điều trị y tế.
- Các triệu chứng bệnh lao phổi có thể kéo dài trong nhiều tháng. Một người bệnh lao phổi có thể lây nhiễm cho 10 – 15 người khác thông qua tiếp xúc gần trong 1 năm.
Bệnh lao là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Bệnh lây lan do vi khuẩn lao phát tán ra ngoài khi người mắc lao phổi ho, nói, hắt hơi, khạc nhổ mà vô tình người tiếp xúc gần đó có thể bị hít vào và gây bệnh tại phổi. Từ phổi, vi khuẩn lao có thể qua đường máu hay bạch huyết đến các tạng khác trong cơ thể và gây bệnh tại đó.
Vi khuẩn lao có khả năng kháng lại cồn và axit mà ở nồng độ đó vi khuẩn khác bị tiêu diệt. Vi khuẩn lao tồn tại được nhiều tuần trong đờm, rác ẩm và tối, chết ở nhiệt độ 1000C/5 phút và dễ bị mất khả năng gây bệnh dưới ánh nắng mặt trời.
Những triệu chứng lao phổi điển hình gồm:
- Ho kéo dài hơn 3 tuần (ho khan, ho có đờm, ho ra máu) là triệu chứng quan trọng nhất liên quan đến lao phổi
- Đau ngực, thỉnh thoảng khó thở
- Cảm thấy mệt mỏi mọi lúc
- Đổ mồ hôi trộm về đêm
- Sốt nhẹ, ớn lạnh về chiều
- Chán ăn, gầy sút
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được nêu trên. Cơ địa mỗi người là khác nhau, vì vậy hãy đến gặp bác sĩ để được khám bệnh và tham khảo ý kiến.
Bệnh lao phổi có lây?
Bệnh rất dễ lây từ người sang người do lây bằng đường hô hấp. Không có ổ chứa mầm bệnh trong thiên nhiên hoặc vật trung gian truyền bệnh
Nguồn bệnh là những người bệnh lao phổi, lao thanh quản, phế quản trong giai đoạn ho khạc ra vi khuẩn lao.
Vi khuẩn lao trong các hạt nước bọt li ti, hoặc trong các hạt bụi nhỏ có đường kính từ 1 đến 5 mm sẽ dễ dàng bị hít vào và gây bệnh tại phổi. Từ phổi, vi khuẩn có thể qua máu, bạch huyết đến các tạng khác trong cơ thể (hạch bạch huyết, xương, gan, thận,…) và gây bệnh tại các cơ quan đó của cơ thể.
Cứ 1 người bị lao phổi có ho khạc ra vi khuẩn có thể lây cho 10-15 người khác, nhất là trong các quần thể dân cư nhỏ như gia đình, lớp học….
- Môi trường ô nhiễm nhiều khói bụi, ẩm ướt là điều kiện thuận lợi để vi khuẩn lao phát triển và gây bệnh.
- Tiếp xúc với người bệnh lao phổi hoặc các chất thải chứa vi khuẩn lao có thể bị lây nhiễm.
- Sử dụng thực phẩm chứa vi khuẩn lao, ăn vật nuôi bị nhiễm lao cũng có thể bị nhiễm lao.
Lưu ý:
- Khả năng lây mạnh trong thời gian chưa được điều trị. Nếu không được phát hiện và điều trị, người bệnh sẽ liên tục phát tán vi khuẩn lao trong suốt thời gian họ sống.
- Khi đã được điều trị bằng thuốc chống lao, khả năng lây bệnh rất thấp
- Bệnh lao ngoài phổi không có nguy cơ lây nhiễm cho người khác.
Lao phổi là bệnh rất thường gặp, có thể ảnh hưởng mọi người trong mọi lứa tuổi.
Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc lao phổi bao gồm:
- Suy giảm miễn dịch: nhiễm HIV, ung thư…
- Tiếp xúc trực tiếp với nguồn lây, đặc biệt trẻ em
- Bị các bệnh mạn tính: loét dạ dày tá tràng, đái tháo đường, suy thận mãn…
- Nghiện ma túy, rượu, thuốc lá
- Sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch kéo dài như corticosteroid, hóa chất điều trị ung thư…
Để phòng ngừa sự lây lan của bệnh lao phổi có thể áp dụng một số biện pháp phòng chống sau:
- Tiêm phòng bệnh lao phổi: Tiêm BCG được thực hiện cho trẻ em để phòng chống lao. Hiện nay, nhà nước đang thực hiện tiêm phòng lao ngay tháng đầu sau sinh trong chương trình Tiêm chủng mở rộng
- Sử dụng khẩu trang khi đi ra ngoài hoặc khi tiếp xúc với người bệnh lao phổi.
- Che miệng khi hắt hơi, rửa tay sạch sẽ thường xuyên, nhất là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
- Không sử dụng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh.
- Người bệnh lao phổi tránh lây nhiễm cho người khác bằng cách không ngủ cùng phòng với người khác, không đến nơi đông người…
- Người bệnh phải đeo khẩu trang, khi ho, hắt hơi phải che miệng, khạc đờm vào chỗ qui định và đờm hoặc các vật chứa nguồn lây phải được hủy đúng phương pháp.
- Tận dụng ánh nắng mặt trời càng nhiều càng tốt cho nơi ở và các vật dụng của người bệnh.
- Thực hiện lối sống lành mạnh như: ăn uống hợp lý, ngủ đầy đủ, tập thể dục đều đặn và không sử dụng các chất gây nghiện như ma túy, rượu bia, thuốc lá…
- Vệ sinh nơi ở, nơi làm việc và khám sức khỏe định kỳ là điều cần thiết để phòng bệnh lao.
Bác sĩ sẽ hỏi bệnh khai thác các triệu chứng toàn thân như sốt nhẹ về chiều, đổ mồ hôi đêm, chán ăn, mệt mỏi, gầy sút cân đồng thời khám phổi và khám toàn thân. Sau đó, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm:
- Nhuộm soi đờm trực tiếp tìm AFB
- Xét nghiệm Xpert MTB/RIF (nếu có thể)
- Nuôi cấy tìm vi khuẩn lao
- X-quang phổi
Chẩn đoán xác định bệnh: Phải có ít nhất 1 mẫu có AFB(+) và hình ảnh X quang nghi lao hoặc khi có 2 mẫu đờm (+)
Chẩn đoán và điều trị sớm có thể ngăn ngừa diễn tiến nặng hơn của bệnh và tránh các tình huống trở nặng cần cấp cứu, vì vậy bạn hãy gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để tránh các trường hợp bệnh lao phổi nặng.
Khám lao phổi là gì?
Xét nghiệm chẩn đoán lao phổiXét nghiệm tiêm dưới da để tìm bệnh lao (còn được gọi là xét nghiệm Mantoux), được thực hiện bằng cách tiêm một lượng Tuberculin nhỏ và an toàn dưới da ở bên trong cánh tay. Xét nghiệm này có thể cho biết bạn có thể đã bị nhiễm vi trùng lao hay chưa bằng kết quả là dương tính hoặc âm tính.
Xét nghiệm lao tên gì?
Xét nghiệm chẩn đoán lao tiềm ẩn bằng cách thực hiện xét nghiệm Mantoux hay cũng được gọi là xét nghiệm da tuberculin. Người bệnh sẽ được tiêm một lượng nhỏ PPD tuberculin vào vùng da mặt trong cánh tay.
Từ viết tắt TD trong y học là gì?
Vậy TD là gì? Đây là viết tắt của từ "theo dõi", trong trường hợp này, bác sĩ đã nghi ngờ bệnh nhân đang mắc loại bệnh nào đó. Tuy nhiên, bác sĩ vẫn chưa có đủ bằng chứng để kết luận chính xác vấn đề sức khỏe của bạn và họ cần thời gian theo dõi kỹ hơn trước khi đưa ra chẩn đoán cuối cùng.
Vi khuẩn lao phổi là gì?
Bệnh lao là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Mycobacterium Tuberculosis gây ra. Đây là một bệnh lây lan qua không khí, mầm bệnh không tồn tại trong tự nhiên và không có vật trung gian truyền bệnh. Bệnh lao có thể tấn công bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể như thận, cột sống, tủy xương, hệ thần kinh…