Cách xử lý khi trẻ bị sặc bột

Cách xử lý khi trẻ bị sặc bột

Nguyên nhân thường gặp là do cha mẹ cho trẻ ăn không đúng tư thế, ép trẻ ăn khi đang quấy khóc. Trẻ đang ăn đột ngột bị ho sặc sụa, khó thở, tím tái, mắt trợn, không khóc được, trường hợp nặng có thể thấy sữa, cháo hoặc bột trào ra từ mũi, miệng của trẻ..., khi thấy có dấu hiệu này cần nghĩ ngay đến việc trẻ bị sặc. Ngay lúc này phụ huynh cần phải biết cách sơ cấp cứu cho trẻ đúng cách.
Sơ cấp cứu khi trẻ bị sặc: 
- Khi phát hiện trẻ sặc, khó thở, tím tái...cần cho trẻ nằm sấp, đầu thấp trên cánh tay, đỡ đầu trẻ bằng lòng bàn tay, dùng gót bàn tay vỗ mạnh 5 cái liên tiếp vào lưng trẻ ở giữa hai xương bả vai, sau đó lật bé lại quan sát. Nếu thấy trẻ khóc được, hết tím tái cần chuyển nhanh đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất để được theo dõi. 
- Nếu trẻ vẫn còn tím tái, ấn ngực trẻ bằng cách dùng ngón trỏ và ngón giữa ấn dứt khoát 5 cái vào nửa dưới xương ức để tống dị vật ra ngoài. 
Có thể lặp lại động tác từ 5-6 lần cho đến khi trẻ khóc được, hồng hào.
- Trường hợp trẻ ngưng tim, ngưng thở cần nhanh chóng tiến hành thổi ngạt và ấn tim. Sau đó nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.
Chú ý cha mẹ tuyệt đối không dùng tay móc họng trẻ, điều này càng khiến dị vật vào sâu hơn, trẻ càng khó thở hơn.

Cách xử lý khi trẻ bị sặc bột

Những cách phòng tránh nguy cơ sặc sữa, bột và cháo ở trẻ nhỏ:
- Đặt trẻ nằm đầu cao khi cho bú. Khi bú sữa bình, đặt bình sữa vuông góc với vùng miệng của trẻ.
- Khi bú xong đặt trẻ lên vai, dùng tay vỗ nhẹ vào vùng lưng. Sau đó đặt trẻ xuống giường và nằm đầu cao.
- Khi trẻ ăn cháo, không nên ép trẻ ăn nhiều, không cho bé ăn khi đang chơi đùa, chạy nhảy.
Cuối cùng, điều quan trọng nhất cần ghi nhớ: Trong mọi trường hợp, người trông giữ trẻ phải được học cách sơ cứu ngạt, tắc đường thở đúng cách.

Tác giả bài viết: BS CKII. Vũ Thanh Liêm

Sặc sữa, bột, cháo khi ăn là tai nạn dị vật đường thở thường hay gặp nhất đối với trẻ em. Đặc biệt bột hoặc cháo xay nhuyễn có độ quánh cao, nên khi trẻ bị sặc có thể bít hết cả đường thở làm cho trẻ khó thở, tím tái,...có thể tử vong ngay sau 5-10 phút. Vì vậy, việc phát hiện và sơ cứu kịp thời, đúng cách sẽ tránh được những tai nạn đáng tiếc có thể xảy ra.

Nguyên nhân gây sặc sữa, bột, cháo là do cha mẹ cho trẻ ăn không đúng tư thế, ép trẻ ăn khi đang quấy khóc hoặc trẻ cười đùa khi ăn hoặc người lớn trong khi cho ăn hay cưỡng ép trẻ như bịt mũi để trẻ há miệng rồi đẩy sâu thìa bột vào miệng trẻ,... Khi bị sặc sẽ có phản xạ co thắt thanh quản gây ho sặc sụa, khó thở, tím tái, mắt trợn, không khóc được, trường hợp nặng có thể thấy sữa, cháo hoặc bột trào ra từ mũi, miệng của trẻ... Khi trẻ có dấu hiệu bị sặc, cần dừng việc cho ăn và sơ cấp cứu ngay như sau:

Bước 1: Bế trẻ lên rồi  đặt nằm sấp trên một cánh tay, dùng bàn tay đỡ đầu và cổ trẻ hoặc đặt lên đùi, chú ý để đầu trẻ thấp hơn lồng ngực. Dùng lòng bàn tay còn lại vỗ mạnh 5-7 cái vào lưng trẻ chỗ giữa hai xương bả vai- động tác này gây tăng áp lực trong lồng ngực để tống đẩy dị vật ra ngoài. Quan sát nếu thấy trẻ hết tím tái, hết khóc thì nhanh chóng chuyển đến cơ sở y tế gần nhất.

Bước 2: Nếu biện pháp vỗ lưng không mang tín hiệu tốt, không giúp trẻ hết tím tái thì chuyển sang động tác ấn ngực bằng cách cho trẻ nằm ngửa đầu thâp hơn thân, dùng ngón trỏ và ngón giữa ấn vào nửa dưới xương ức. Ấn mạnh xuống 5 cái liên tiếp, nếu còn khó thở thì làm lại động tác ấn ngựcQuan sát vùng họng và mũi bé nếu có sữa, bột, cháo thì hút sạch. Nếu sữa, cháo không chảy ra vẫn cần kiểm tra, nếu có thì hút sạch, để tránh sữa, cháo không ứ đọng trong mũi, miệng trẻ.

Bước 3: Nếu dị vật vẫn chưa rơi ra ngoài, hãy lật người trẻ lại tiếp tục vỗ lưng. Luân phiên vỗ lưng và ấn ngực cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở.

Cách xử lý khi trẻ bị sặc bột

 Trường hợp trẻ ngưng tim, ngưng thở, cần nhanh chóng tiến hành thổi ngạt và ấn tim. Thổi ngạt bằng cách để trẻ nằm ngửa, ngửa đầu trẻ ra nhằm làm cho đường thở thông thoáng.

- Thổi ngạt: Sau khi hít một hơi thật sâu, người cấp cứu áp miệng luôn qua mũi, miệng trẻ thổi mạnh vào. Trong lúc thổi, quan sát lồng ngực trẻ có lên xuống hay không, nếu có thì chứng tỏ đã làm đúng kỹ thuật, đường thở thông thoáng. Thổi liên tiếp hai cái.

- Ấn tim: dùng 2 ngón cái đặt chồng lên nhau, các ngón khác ôm ngực bé, đặt dưới đường nối hai vú. Ấn 100 lần/phút. Nếu kết hợp thổi ngạt và ấn tim, thực hiện 5 lần ấn tim + 1 lần thổi ngạt (trước đó đã thổi 2 cái). Vừa tiến hành thao tác, vừa chuyển trẻ đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu.

Lưu ý

-  Trên đường chuyển viện không được lúc nào ngưng ấn tim và thổi ngạt, bởi nếu không làm, não sẽ thiếu ôxy gây tử vong rất nhanh.

- Không dùng tay cho vào họng trẻ để móc dị vật ra, vì có thể làm cho dị vật đi vào sâu hơn, trầy xước họng, làm trẻ khó thở hơn.

- Trong khi xử lý bước 1, nếu thấy trẻ vẫn không đỡ, cần gọi cấp cứu y tế ngay, càng sớm càng tốt. Trong khi chờ đợi xe cấp cứu vẫn tiếp tục xử lý tiếp các bước sau./.

Lệ Giang (TH)