Moitruong.net.vn – Chúng ta đang có nhiều hành động thiết thực trong công cuộc nói không với đồ nhựa dùng một lần, bạn nên từ bỏ thói quen xin thêm túi nilon khi đi mua hàng.
Người Việt chúng ta, đặc biệt là các chị em khi đi chợ, vào siêu thị mua đồ thường có thói quen xin thêm túi nilon để bọc hàng. Nhưng trong thời điểm, cả cộng đồng đang có rất nhiều hành động nói không với đồ nhựa dùng một lần. Vì vậy, bạn có thể dùng lá chuối bọc hàng hoặc hạn chế dùng túi nilon nhất có thể. Anh T ở Q7, Sài Gòn chia sẻ, khi đi siêu thị ở gần nhà mua sắm, lúc chọn xong hàng hóa, đợi tính tiền tại quầy, tôi thấy một người phụ nữ đang thanh toán trước mình, nói với nhân viên: “Em cho chị xin thêm vài cái túi nilon nữa để lát ra ngoài chị bọc thêm túi cá, túi thịt cho nó đỡ dơ nhé…”. nghe vậy, cô nhân viên tính tiền không nề hà gì, vội với tay rút luôn 2 chiếc túi nilon đưa thêm cho người khách nữ. Anh T nói, khi người phụ nữ kia xin thêm túi nilon tôi cũng hiểu vấn đề, đó là bà ta muốn số cá, thịt đã được bọc trong một lớp túi nilon cần được cho tiếp vào 1 chiếc túi nilon khác bao thêm phía bên ngoài để chúng không dây dơ bẩn, mùi tanh hôi ra các loại hàng hóa khác…! Đó là nhu cầu thiết thực, nhưng việc xin thêm túi nilon như vậy là quá cẩn thận, quá lạm dụng túi nilon. Như chúng ta biết, sử dụng túi nilon một cách tràn lan trong cuộc sống hàng ngày làm ảnh hưởng và tác động rất lớn tới môi trường sống ở cả hiện tại lẫn tương lai. Chuyện người phụ nữ xin thêm túi nilon mà tôi gặp ở siêu thị kể trên không phải là thiểu số, mà nó là… đa số. Nhiều người không chỉ xin thêm túi nilon để bọc vài lớp cá, thịt, và các loại thực phẩm có mùi tanh hôi cho đảm bảo, mà một số người luôn có thói quen khá “tham lam”, đó là tiện thể xin thêm để mang về dùng dần.  Nói không với túi nilon khi đi mua hàng là cách thiết thực bảo vệ môi trường sống Ở ngoài các khu chợ truyền thống cũng vậy, người mua hàng đại đa số đều có thói quen xin thêm túi nilon để đựng hàng cho an toàn. Như chị Hà ở TP. Hồ Chí Minh chia sẻ, có lần tôi thấy 1 người khách nam trẻ tuổi mua hàng rau quả tại một quầy ngoài chợ, khi người bán đã bỏ hết tất cả các túi rau quả vào một chiếc túi nilon lớn đưa cho khách, vậy mà anh ta vẫn cố nài nỉ xin thêm 1 chiếc túi nilon lớn nữa để lồng bên ngoài. Anh ta giải thích, sợ túi nilon đựng hàng bị đứt quai, hay bị bục làm rớt hàng ra đường nên xin thêm chiếc túi nilon nữa lồng vào bên ngoài cho chắc… Hay như một bữa khác, tại một sạp hàng bán trái cây, một vị khách sau khi lựa xong số lượng hàng mình cần mua, chị ta cho vào một chiếc túi nilon, sau đó lấy thêm chiếc nữa lồng vào, nghĩa là bịch trái cây đó có 2 lớp túi nilon. Có vẻ chưa yên tâm vì sợ lúc đi đường trái cây bị rớt ra, hay sợ túi nilon bị bục, rách…, dẫu dắt xe đi khỏi sạp 5 mét rồi, chị ta còn quay lại xin thêm 1 cái túi nilon lớn nữa để lồng thêm vào túi trái cây, và như thế là túi trái cây được đựng trong… 3 lớp túi nilon, thay vì 1 lớp túi! Điển hình nhất trong việc xin thêm túi nilon của những người tiêu dùng đi mua sắm phải kể tới, đó là tại các quầy, sạp trong chợ bán thịt, cá, tôm. Dường như tất cả các món hàng thực phẩm tươi sống có mùi tanh kể trên đều luôn được chủ hàng đựng trong 2 lớp túi nilon, nhưng nhiều khách vẫn xin thêm túi nilon… Trong lúc mà ở nước ta nói riêng, cả thế giới nói chung đã, đang vận động người dân hạn chế, tiến tới nói không với việc sử dụng túi nilon một cách tràn lan, thì thói quen xin thêm túi nilon khi đi mua hàng hàng là đáng phê phán. Bởi tác hại của túi nilon tới môi trường sống về lâu dài là vô cùng nguy hại. Mấy chục năm thậm chí hàng trăm năm sau, túi nilon lẫn vào đất, nước vẫn chưa thể phân hủy hết… Đành rằng đã có một cơ số những người nhận thức được mặt trái cũng như tác hại của túi nilon và họ đã chủ động “nói không với túi nilon” bằng cách sắm cho mình các loại túi sử dụng nhiều lần, như túi dứa, làn nhựa, túi giấy… Tuy nhiên, nếu không trở thành một phong trào, từ cả phía người bán, người mua hàng thì việc hạn chế sử dụng túi nilon trong đời sống hằng ngày khó mà có được kết quả khả quan. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp đã hưởng ứng việc bảo vệ môi trường bằng cách sản xuất túi đựng sản phẩm bằng nguyên liệu giấy, vải và các nguyên liệu truyền thống như cói, cây lác, mây… Các đầu mối chuyên cung cấp túi, giỏ đựng đồ… bắt đầu chuyển sang bán sỉ, lẻ các sản phẩm túi, giỏ dùng nhiều lần, với mẫu mã phong phú và giá cả phải chăng. Trên thế giới, chính quyền một số nước cũng dùng hình thức đánh thuế thật cao vào mặt hàng túi nilon – cả người cung cấp và người sử dụng đều phải chịu chung khoản thuế này. Khi bị đánh thuế nặng với túi nilon, người dân tự giác nhận thấy lợi ích kép của việc sử dụng những loại túi bảo vệ môi trường. Ở Việt Nam, việc sản xuất túi nilon còn theo hình thức tự phát, thủ công và chưa được quản lý chặt chẽ. Túi nilon được bán và sử dụng tràn lan, chi phí thấp, lại tiện dụng nên người dân khó có thể nói không với nó. Những nhà cung cấp sản phẩm cho rằng: Mặc dù gây hại cho môi trường nhưng hiện nay chưa có vật dụng chứa hàng nào tiện lợi hơn thay thế túi nilon, nên rất khó kêu gọi mọi người từ bỏ thói quen cũ. Thiết nghĩ, ngoài việc tăng cường nhận thức đối với người dân về một môi trường xanh – sạch – đẹp thì các cơ quan chức năng cần tăng cường quản lý chặt chẽ hoạt động sản xuất và tiêu dùng túi nilon – đánh thuế thật cao mặt hàng này. Xử lý triệt để vấn đề túi nilon từ nhận thức đến hành động, từ gần như miễn phí đến việc phải bỏ tiền túi ra trả phí đắt đỏ cho túi nilon… thì mới có thể nhìn thấy những khả quan trong việc kêu gọi toàn dân nói không với túi nilon – thủ phạm không nhỏ đang tàn phá môi trường hàng ngày. Nguyễn Long Hiện nay, ô nhiễm chất thải nhựa, nhất là túi ni lông ở các nước trên thế giới cũng như ở nước ta đang trong tình trạng báo động. Ước tính trung bình mỗi gia đình Việt Nam hàng ngày sử dụng và thải ra ít nhất một túi ni lông, trong khi đó, mỗi hộ ở thành thị có thể sử dụng từ 3 đến 6 túi ni lông/ngày, đây là một con số rất lớn. Nếu tình trạng “xả” túi ni lông bừa bãi vẫn cứ diễn ra hàng ngày mà không có các biện pháp ngăn ngừa, xử lý, thì trong thời gian không xa, môi trường nước ta sẽ phải gánh chịu những hậu quả rất nặng nề. Túi polyetylen (PE) hay còn gọi là túi ni lông được sử dụng lần đầu tiên vào những năm 50 của Thế kỷ trước do nhà hóa học Anh Alexander Parkes phát minh. và đến nay chưa xác định chính xác được thời gian nó phân hủy. Tuy nhiên, các nhà môi trường, khoa học gia đều cho rằng quá trình túi ni lông phân hủy có thể mất từ 500 đến 1000 năm nếu không bị tác động của ánh sáng mặt trời. Dù đã phân huỷ và lẫn vào đất thì chất nhựa PE sẽ làm đất bị trơ, không giữ được nước và chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng . Không kể những tác hại môi trường mà các thế hệ sau phải gánh chịu, túi ni lông còn gây ra nhiều tác hại trước mắt, trực tiếp vào người sử dụng. Làm tắc các đường dẫn nước thải gây ngập lụt cho đô thị, dẫn đến ruồi muỗi phát sinh, lây truyền dịch bệnh… Bao bì ni lông cũng đe doạ trực tiếp tới sức khoẻ con người vì nó chứa chì, cadimi… (có trong mực in tạo mầu trên các bao bì) có thể gây tác hại cho não và là nguyên nhân chính gây ra bệnh ung thư phổi. Vấn đề đối với túi ni lông là chúng không phân huỷ thành các chất vô hại, phân huỷ rất chậm trong môi trường tự nhiên và là chất thải tồn tại lâu dài. Để đối phó với nguồn ô nhiễm này, chính phủ nhiều nước trên thế giới đã có những biện pháp hạn chế và thậm chí cấm hẳn việc phát túi ni lông cho khách hàng, nhưng ở Việt Nam thì chưa. Luật Môi trường Việt Nam đã có mục quy định về vấn đề này, nhưng chúng ta vẫn chưa thể ban hành các văn bản hướng dẫn cụ thể. Hy vọng trong thời gian tới Việt Nam sẽ áp dụng các biện pháp có thể nhằm hạn chế sử dụng túi ni lông góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững trong giai đoạn hội nhập hiện nay. Một số đề xuất biện pháp giảm thiểu và tái sử dụng túi ni lông 1. Sử dụng các loại túi đựng hàng thay thế Để có thể hạn chế và xa hơn là cấm sử dụng túi ni lông (loại mỏng dùng một lần), trước hết phải xác định loại hình túi đựng hàng có thể thay thế túi ni lông ít gây ảnh hưởng xấu đến môi trường. Trên cơ sở đó, cơ quan quản lý sẽ đưa ra chính sách nhằm định hướng người bán lẻ cũng như người tiêu dùng chuyển từ sử dụng túi ni lông sang loại túi đựng hàng thân thiện với môi trường hơn một cách tự nguyện hay bắt buộc. Tuy nhiên tác hại do túi ni lông sẽ giảm nhưng đồng thời cũng có thể phát sinh ra những vấn đề khác nghiêm trọng hơn từ những túi thay thế. Vì vậy, cần lựa chọn một loại túi vừa đảm bảo về mặt môi trường nhưng cũng phải phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội ở nước ta. Dựa vào kinh nghiệm của một số nước đi trước cũng như trên thực tế có thể sử dụng một số loại túi đựng hàng thay thế túi ni lông hiện đang có trên thị trường như: - Túi giấy - Túi vải sử dụng nhiều lần - Túi dệt từ sợi ni lông sử dụng nhiều lần - Túi ni lông tự huỷ, phân hủy sinh học 2. Sử dụng mô hình 3R Chương trình quản lý chất thải rắn theo mô hình 3R “Giảm thiểu-Tái sử dụng-Tái chế” đã được thực hiện ở một số nơi như ở Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, mục tiêu chung của chương trình không chỉ nhằm giảm sử dụng túi ni lông mà còn tăng cường tái sử dụng và tái chế túi ni lông. Để giảm thiểu sử dụng túi ni lông cần phải áp dụng đồng bộ và lâu dài nhiều giải pháp quản lý, bao gồm các giải pháp mang tính pháp lý, các giải pháp kinh tế, các giải pháp khuyến khích và tuyên truyền ngắn hạn và dài hạn. 3. Khuyến khích các nhà phân phối, nhà bán lẻ tham gia chương trình giảm phân phát túi ni lông: Giải pháp này nhằm vận động các nhà phân phối/bán lẻ (trước tiên là các hệ thống siêu thị, các trung tâm thương mại qui mô lớn sau đó mở rộng đối tượng tham gia) tham gia hương trình tình nguyện giảm phân phát túi ni lông. Các đơn vị tham gia chương trình cam kết và có kế hoạch cụ thể giảm phân phát miễn phí túi ni lông đựng hàng cho khách và định kỳ báo cáo kết quả theo hướng dẫn của cơ quan quản lý môi trường. Bù lại, các đơn vị này sẽ được hưởng một số quyền lợi như được đưa vào danh sách “Doanh nghiệp Xanh”, được giới thiệu trong các chương trình tuyên truyền giảm sử dụng túi ni lông… Tham gia chương trình, các nhà bán lẻ cam kết thực hiện một số điều theo hướng dẫn của cơ quan quản lý môi trường: - Cung cấp cho khách hàng các phương thức đựng hàng thân thiện với môi trường thay thế cho túi ni lông - Cùng với sự hỗ trợ của các cơ quan môi trường, tuyên truyền nâng cao ý thức nhân viên và khách hàng về việc giảm sử dụng, tái sử dụng và tái chế túi ni lông (loại dùng một lần) - Tập huấn nhân viên trực quầy các giải pháp giảm phát túi ni lông - Tổ chức thu hồi túi ni lông để tái chế - Sử dụng biện pháp tài chính để khuyến khích khách hàng sử dụng túi dùng nhiều lần hay mang theo túi đựng hàng 4. Tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng Đây là giải pháp không thể thiếu trong các chương trình môi trường, ảnh hưởng không nhỏ đến thành công của các giải pháp giảm sử dụng túi ni lông khác. Mặc dù chi phí tốn kém, các chương trình này nên được tổ chức thường xuyên và định kỳ dưới các chiến dịch tuyên truyền, vận động và sau mỗi đợt cần phải có đánh giá tổng kết rút kinh nghiệm để điều chỉnh lại nội dung tuyên truyền phù hợp. Các đối tượng hướng đến bao gồm: - Người tiêu dùng, - Nhà bán lẻ/phân phối - Nhà sản xuất túi ni lông Nội dung tuyên truyền gồm có: - Tác hại của túi ni lông đối với kinh tế- xã hội, môi trường và sức khỏe cộng đồng; - Định hướng người tiêu dùng chuyển sang sử dụng các loại túi thân thiện với môi trường, các loại túi sử dụng nhiều lần; - Các biện pháp giảm sử dụng, tái sử dụng túi ni lông trong đời sống hàng ngày; - Ý nghĩa của phân loại và tái chế túi ni lông. 5. Xây dựng một hệ thống thu gom, tái chế, tái sử dụng túi ni lông Tại các chợ, các siêu thị, các trung tâm thương mại loại túi HDPE mỏng thường được sử dụng một lần. Tuy được sản xuất để sử dụng một lần nhưng một số ít vẫn được các hộ gia đình tái sử dụng cho các mục đích trong gia đình, chủ yếu là lót thùng rác, bao gói thực phẩm, vật dụng… Vì giá trị kinh tế của túi ni lông loại mỏng này không cao nên mặc dù vẫn có một số cơ sở tái chế, chúng không được các đại lý ve chai thu mua, vì vậy, cuối cùng vẫn được thải bỏ lẫn với rác sinh hoạt hoặc phát tán khắp nơi gây ô nhiễm môi trường . Để tăng cường thu gom và tái chế loại túi ni lông đang rất thông dụng này, cơ quan quản lý cần phối hợp với các chợ, siêu thị, trung tâm thương mại, các khu dân cư, các chung cư… bố trí các điểm thu gom dành riêng cho túi ni lông. Trước mắt, trong giai đoạn đầu có thể phối hợp bố trí các điểm thu gom tại các siêu thị, trung tâm thương mại. Có thể khuyến khích khách hàng giao nộp túi ni lông bằng cách tính điểm thưởng trong phiếu thưởng theo số lượng túi giao nộp. Sau đó, các điểm thu gom sẽ dần được mở rộng trên khắp các địa bàn. Việc vận hành và duy trì các điểm thu gom này có thể giao cho các đơn vị tái chế túi ni lông đảm nhận. Tấn Khải Nguồn: http://sta.soctrang.gov.vn/index.php/tin-t-c/tin-t-c-m-i/169-nhua-boc-nilong |
